گۆرانی کار و جۆرەکانی لە ناوچە کوردنشینەکانی کوردستانی ئێران

المؤلفون

  • حسێن موحەمەدزادە بەشی زانستە کۆمەڵایەتییەکان- زانکۆی پەیام نوور- تاران- ئێران.

DOI:

https://doi.org/10.26436/hjuoz.2022.10.2.924

الكلمات المفتاحية:

کار، گۆرانی کار، ناوچەی کوردنشین

الملخص

گۆرانییەکانی کار لە چوارچیوەی زانستی فۆلکلۆر دابەش دەبێت. ئامانجی ئەم کارە کۆکردنەوە و دابەشکردنی گۆرانیی کار لە ناوچە کوردنشینەکانی کوردستانی ئێرانە. تیۆرییەکانی زانستی فۆلکلۆر  لە سەر چوار تیۆری مێژوویی-بەراوردی، نەتەوەخوازی، دەرون شیکاری و مرۆڤ ناسی دەستە بەندی دەکرێن. میتۆدی کۆکردنەوەی ئەم کارە لە سێ جۆری کاری مەیدانی (وت و وێژ)، بەڵگە و کاسێت (نەوار، شریت) پێکهاتووە. بۆ ئەم مەبەستە گۆرانییەکان لە ناوچەی سنە، سەقز، سەرشیو، هەورامان و مووچش و کامیارن کۆکراونەتە-وە. گۆرانییەکان دوای کۆکردنەوە و دابەزاندنیان کراونەتە دەق. دوای هەڵسەنگاندن، دەقی گۆرانییەکانی بە سەر چەن جۆری سەرەکی و لاوەکیدا وەک:  گۆرانی راو، گۆرانی وەرزێری(حەوت جۆر)، گۆرانی ئاژەڵداری(هەشت جۆر) و دەیان ناویتر دابەشکراون. جۆر و ناوەرۆکی ئەم گۆرانییانە نیشان دەدەن کە بەشێک لە مێژووی کۆمەڵایەتی، داب و نەریت، پەیوەندی رەگەزی و چینایەتی کۆمەڵگا.. لەم دەقانەدا رەنگیان داوەتەوە. هەر چەن نووسەر و بێژەری سەرەکی  ئەم دەقانە نادیارن، بەڵام گەلێ باسی قووڵی کۆمەڵناسی، مرۆڤناسی و سیاسیان لە ناخدایە کە پێویستە بیانپارێزین و بە چاوی گەنجی فەرهەنگی بۆیان بڕوانین.

السيرة الشخصية للمؤلف

حسێن موحەمەدزادە، بەشی زانستە کۆمەڵایەتییەکان- زانکۆی پەیام نوور- تاران- ئێران.

بەشی زانستە کۆمەڵایەتییەکان- زانکۆی پەیام نوور- تاران- ئێران.

المراجع

ئەلف. کوردی
 ئەحمەدی موحەمەد(١٤٠٠) راسی ناوچەی لەیلاخ، سنە، کوردستان ناسی.
 ئوسکارمان ش(٢٠٠٦) تحفە مظفریه، ترجمه هیمن، هەولێر، موکریانی.
 ئیبراهیم عەزیز عومەر(١٩٨٨) هەندێ داب ونەریتی باوی کوردەواری، بەغدا.
 بەحری ئەحمەد(١٣٩٩) گەنجی سەر بە مۆر، چوار بەرگ، تاران، مادیار.
 پایانیانی سەلاح(١٣٨١) کانی مورادان،
 بۆره¬كه‌يي، فاڕووق (١٣٦٩) ئامان له‌رزانه، (ترانه‌هاي كردي)، بانه، انتشارات ناجي.
 حه‌فيد، فاڕووق (٢٠٠٢)، هه‌ڵبژارده‌يه‌ك له گۆ‌رانيی كوردي، سلێماني، سه‌رده‌م.
 حوسێن ‌پەناهی، فەريدوون (١٣٩٤) پيشە کۆنەکانی شاری سنە، سنندج، انتشارات دانشگاه کردستان.
 شارباژێڕي، عوسمان (١٩٨٥)، گه‌نجينەی گۆرانيی كوردي (گنجينه‌ ترانه‌هاي كردي)، بغداد، الزمان.
 شارباژێڕي، عوسمان (بی¬تا)، هه‌گبه‌يه‌ك له گۆرانيی ڕه‌سه‌ني كوردي، بی جا.
 شێخەڵڵا ده‌شته‌كي، عومه‌ر (١٩٩٨)، داستان و گۆراني له فولكلۆري كورديدا، هه‌ولێر، وه‌زاره‌تي ڕۆشنبيري.
 جليل، اورديخان (١٩٧٨)، سترانا زارگوتنا كورديا، مترجمين شكور مصطفي و انور قادر، بغداد، مجمع علمي.
 جندي، حاجي (١٩٦٣)، فولكلورا كرمانجا (فولكلور كردي)، رواندز.
 لوتفی نیا حەیدەر، نادرپوور لوقمان(١٣٩٤) ئاوێنەی بێگەرد، چەن بەیتی فۆلکلۆری ناوچەی سەقز، بێ شوێن،
 مەزهەر موفیدە، حیجازی فاتمە، لوتفی نیا حەیدەر، نادرپوور لوقمان(١٣٩٣)دەسێ گوڵ و دەسێ نێرگز، چیرۆکی فۆلکلۆری ناوچەی سەقز، سەقز.
 مستەفا رەسوڵ(١٩٧٠) ئەدەبی فۆلکلۆری کوردی، بەغدا، دارجاحز.
 محمد حسن، احمد (١٩٨٣) بازي بێريان، زندگي و ترانه‌هاي محمد ماملي، جلد اول، بغداد، الحوادث.
ر موسه‌نن ج (٢٠٠٥). هەڵبژارده‌يه‌ك له گۆرانیی فۆلکلۆری ناوچه‌ي ئەردەڵان، سلێماني، ئەنيستيتۆي كه‌له‌پووري كورد.
 نەواری گۆرانیی حەسەن زیرەک، مەزهەر خالقی و رەسووڵ نادری.

ب- فارسی
 آريانپور، امیرحسین(١٣٥٤) تحقيق اجمالي درباره جامعه‌شناسی هنر، تهران، انجمن كتاب دانشجويان.
 اسكارمان، تحفه مظفريه(٢٠٠٦) ترجمه محمدامين شيخ¬الاسلامي(هیمن).
 اسماعیلی مرضیه(١٣٩١) ترانه های کار منطقه کامیاران.
 اویسیان عبدالعلی(١٣٩٩) کرد و کردستان در دوران پیش از تاریخ، سلیمانیه، سردم.
 صفی‌زاده، فاروق(١٣٧٥)پژوهشي درباره ترانه‌های كردي، تهران، ندا.
 سعیدی شاحسین(١٣٨٩) آوازهای سرزمین پدری ام، قم، امیران.
 سلیمی هاشم، کهریزی ثریا(١٣٨٧) تهران، آنا.
 شمش اسماعیل(١٣٩٣) فولکلور و تاریخ کرد، قم، مجمع ذخائر اسلامی.
 شمس، صادق(١٣٧٨) نگاهي به فرهنگ مردم كرمانشان، تهران، انتشارات فكر نو.
 حریری نجلا(١٣٩١) روش تحقیق کیفی، تهران، انتشارات دانشگاه آزاد.
 جعفری محمد(١٣٩٩) در آمدی بر فولکلور ایران، چاپ چهارم، تهران، دیبا.
 فاضلي، نعمت‌الله(١٣٨٧) جزوه جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، دانشکده علوم اجتماعي دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
 کاظمی، بهمن (١٣٨٩) موسیقی قوم کرد، تهران، نشر شادرنگ.
 محمدپور احمد(١٣٩٥) روش در روش، تهران، انتشارات جامعه شناسان.
 محمدزاده حسین(١٣٩٦) نوع و محتوی ترانه های کار، دو فصلنامه دانش های بومی ایران، سال چهارم، شماره ٧، بهار و تابستان.
 محمدزاده حسین(١٣٩٧) تحلیل مایگان مسایل اجتماعی در ترانه های کار زنان، زن در فرهنگ و هنر، دوره ١٠وشماره ٢، تابستان.
 نیکیتن واسیلی(١٣٧٨) کرد و کردستان؛بررسی از دیدگاه سیاسی، جامعه شناسی و تاریخی، ترجمه محمد قاضی، تهران، درایت.
 هدایت، صادق (١٣٣٤) فولکلور یا فرهنگ توده، تهران، امیرکبیر.

ج- لاتین:

-Bronner, simon(2017) the basics folklore, Rotledge, london.-
-Benedict, Ruth(1961) Patterns of Culture, Reprinted, Boston.
-Gioia, E (2006) work songs, Duke University press.
-Marvasti A (2003)Qualities Research in sociology, sage, Landon
- -Propp. V, 1984 Theory and History of Folklore, translated by Ariadn
Y Martin and Richard.
- -Steward, Julian H(1955) Theory of Culture Change Illinois, University o
Illinois Press.
- Thompson, Paul (2000) the voice at the past, Oral, history
-wendelmoet, Hamelink (2016) the sung home, narrative, morality and the
Kurdish nation, Brill, Leiden&Boston

التنزيلات

منشور

2022-06-29

كيفية الاقتباس

موحەمەدزادە ح. . (2022). گۆرانی کار و جۆرەکانی لە ناوچە کوردنشینەکانی کوردستانی ئێران. مجلة العلوم الانسانیة لجامعة زاخو, 10(2), 273–291. https://doi.org/10.26436/hjuoz.2022.10.2.924

إصدار

القسم

مجلة العلوم الانسانیة لجامعة زاخو