ده‌مێ ده‌ستپێكرنا ده‌نگى (VOT) د كۆنسۆنانتێن په‌قييێن لێڤيدا ل ده‌ستپێكا په‌يڤێن گۆڤه‌را به‌هدينى
DOI:
https://doi.org/10.26436/hjuoz.2023.11.2.1139الكلمات المفتاحية:
VOT، کۆنسۆنانتێن په‌قى، گڕی و کپی، پڤدار و نەپڤدار، سیما و تایبەتمەندیێن دەنگی.الملخص
زانايێن زمانى چه‌ندين ڕێك و تيۆر بۆ زانينا سيما و تايبه‌تمه‌ندييێن كۆنسۆنانتێن په‌قى پێشكێشكرينه. ڕێكێن ئاكۆستيكى ژ ئه‌وان ڕێكانه كو تايبه‌تمه‌ندييێن كۆنسۆنانتێن په‌قييێن زمانان پێ دهێنه ده‌ستنيشانكرن. د شێست سالێن بووريدا پيڤه‌رێ (ڤۆت -VOT) وه‌كو پيڤه‌ره‌كێ ئاكۆستيكى ب شێوه‌يه‌كێ به‌ربه‌لاڤ ژ لايێ ڤه‌كۆله‌ر‌ێن زمانانڤه وه‌كو ڕێكه‌كا په‌سه‌ند و زانستى بۆ هه‌ڤبه‌ركرنا جوداهييێن ده‌نگى و ده‌ستنيشانكرنا پۆل و سیمایێن کۆنسۆنانتێن پەقی هاتييه بكارهينان. هه‌تا نوکە نەهاتییە زانین کۆنسۆنانتێن پەقییێن د گۆڤەرا بەهدینيدا ل دويڤ بنه‌مايێ پیڤەرێ ڤۆت هاتبنه دەستنیشانکرن. ئەڤ ڤەکۆلینە هەولدانەکە بۆ ئه‌وێ چه‌ندێ كو بهێتە زانین هه‌تا چ ڕادە دێ شێین مفای ژ پیڤەرێ ناڤهاتی بۆ دياركرنا جوداهی و وەکهەڤيیێن بلێڤکرنێ، دەستنیشانکرنا پۆلێن دەنگان و سیما و تایبەتمەندییێن ئه‌وان وه‌ربگرين. بۆ ئه‌ڤێ مه‌به‌ستێ هه‌ر دوو كۆنسۆنانتێن په‌قييێن لێڤى /b, p/ وه‌كو كه‌ره‌سته‌يێ ئه‌ڤێ ڤه‌كۆلينێ ل ده‌ستپێكا شه‌ش په‌يڤێن ئێك بڕگه‌يى د ژينگه‌هێن دوو ڤاۆلێن /ɑ æ,/دا هاتينه بكارهينان. داتاييێن كۆمكرى ژ (20) ئاخڤتنكه‌رێن گۆڤه‌را به‌هدينى هاتينه وه‌رگرتن. گریمانە دهێتەکرن د گۆڤه‌را به‌هدينيدا، جوداهییێن بلێڤکرنێ، دەمێ دەستپێکرنا دەنگی و پۆلێن کۆنسۆنانتێن پەقی د جیاوازبن. پشتبەستن ب ڕێکار و ئەزموونێن ئاماری ئەو چەندە دەرئەنجام دبیت؛ دەمێ دەستپێکرنا دەنگی د گۆڤەرا بەهدینیدا ب سێ شێوازان و د سێ ده‌مێن ژئێكجودادا دروستدبن. ئه‌ڤ ڤه‌كۆلينه ژ پێنچ ته‌وه‌ران پێكدهێت، ته‌وه‌رێ ئێكێ پێشه‌كييا ڤه‌كۆلينێيه، ته‌وه‌رێ دوويێ چارچۆڤه‌يێ تيۆرييه، د ته‌وه‌رێ سێيێدا شێوازێن ئه‌نجامدانا ڤه‌كۆلينێ هاتييه نيشاندان، ئه‌نجامێن ئامارى و گه‌نگه‌شه‌كرنا ئه‌وان د ته‌ورێ چارێدا هاتينه باسكرن و ده‌رئه‌نجامێن ڤه‌كۆلينێ د ته‌وه‌رێ پێنجێدا هاتينه نيشاندان.
المراجع
ئه‌حمه‌د. بائيز عومه‌ر (2022). روزمان. دهۆك: ده‌زگه‌هێ نالبه‌ند يێ چاپ و وه‌شانێ.
لێ ئه‌مين. وريا عومه‌ر (2009). ئاسۆيه‌كى ترى زمانه‌وانى (به‌رگى يه‌كه‌م). هه‌ولێر.
ن عه‌بدوللا، عه‌لى. عه‌بدولسه‌لام نه‌جمه‌دين و شێرزاد سه‌برى (2018). فۆنه‌تيك. دهۆك: ده‌زگه‌هێ نالبه‌ند.
ان عه‌لى، عه‌بدوللا. شێرزاد سه‌برى و عه‌بدولسه‌لام نه‌جمه‌دين (2019). فۆنۆلۆجى. دهۆك: ده‌زگه‌هێ نالبه‌ند يێ چاپ و وه‌شانێ.
عه‌لى، تالب حوسێن. (2015) ده‌نگسازى؛ چه‌ند بابه‌تێكى فۆنۆلۆجى كوردى. هه‌ولێر.
مه‌حوى. محه‌مه‌د (2008). فۆنه‌تيك و فۆنۆلۆژى: فۆنه‌تيك (به‌رگى يه‌كه‌م). سلێمانى: زانكۆى سلێمانى.
عمر. احمد موختار (1997). دراسه الصوت اللغوي. القاهرة: عالمه الكتب.
Abramson, A. S., & Whalen, D. H. (2017, May 3). Voice Onset Time (VOT) at 50: Theoretical and practical issues in measuring. Journal of Phonetics, 63, 75–86.
Ahmed, Z. O. (2019). The Application of English Theories to Sorani. Durham: Durham E-Theses - http://etheses.dur.ac.uk/13290/.
Bijankhan, M., & Nourbakhsh, M. (2009). Voice onset time in Persian initial and intervocalic stop production. Article in Journal of the International Phonetic Association, 335-365.
Crystal, D. (2008). A Dictionary of Linguistics and Phonetics 6th Edition. BLACKWELL PUBLISHING.
johnson, K. (2003). Acoustic and Auditory Phonetics. Blackwell Publishing Ltd.
Kahn, M. (1976). Borrowing And Variation In A Phonological Description Of Kurdish. The University of M ichigan: Xerox University Microfilms.
Katamba, F. (1989). An Introduction to Phonology. London and New York: Longman Malaysia.
Keating, P. A., Mikos, M. J., & Ganong, W. F. (1981). A cross-language study of range of voice onset time in the perception of initial stop voicing. The Journal of the Acoustical Society of America, 1261-1271.
Ladefoged, P., & Johnson, K. (2010). A Course in Phonetics (Sixth Edition ed.). Boston, USA: Wadsworth, Cengage Learning.
Ladefoged, P. (2003). Phonetic data analysis : an introduction to fieldwork and instrumental
techniques. USA: Blackwell Publishing
Lisker, L., & Abramson, A. S. (1964). Stop Categorization and Voice Onset Time. Proceeding of the Fifth International Congress of Phonetic Sciences, Munster.
Mahmood, R. M. (2016). A Contrastive Study of the Voice Onset Time (VOT) in English and Arabic Languages. Arts Journal, 118, 6-74.
Ogden, R. (2009). An Introduction to English Phonetics. Edinburgh University Press.
Roach, P. (1991). English Phonetics and Phonology: A practical course (second edition ed.). United Kingdom: Cambridge University.
Zapata, A. A. (2009). Stages in the Production of the English Plosives Consonants. Universidad de Los Andes.
IPA 2020. (2023, january 31). Retrieved from https://www.internationalphoneticassociation.org/content/full-ipa-chart: https://www.internationalphoneticassociation.org
منشور
كيفية الاقتباس
إصدار
القسم
الرخصة
الحقوق الفكرية (c) 2023 Warhel A. Kamel, Salwa F. Salih
هذا العمل مرخص بموجب Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
يوافق المؤلفين الذين ينشرون في هذه المجلة على المصطلحات التالية
[CC BY-NC-SA 4.0] يحتفظ المؤلفون بحقوق الطبع والنشر ومنح حق المجلة في النشر الأول مع العمل المرخص له بموجب ترخيص مشاع المبدع للإسناد
الذي يسمح للآخرين بمشاركة العمل مع الإقرار بحقوق التأليف والنشر الأولي في هذا مجلة
مكن للمؤلفين الدخول في ترتيبات إضافية منفصلة للتوزيع غير الحصري للنسخة المنشورة من المجلة، مع الإقرار بإصدارها الأولي في هذه المجلة
يسمح ويشجع المؤلفين على نشر عملهم عبر الإنترنت
