رۆلێ پیاوێن ئایین زایێن شیعی لسه‌رده‌مێ ده‌وله‌تا سه‌فه‌وی (1501-1722)ێ

ژێده‌ر ب زمانێ فارسی:

اسلام نیا ،فریدون ، نگاهی به‌تاریخ ایران بعدازاسلام، موسسه‌ انتشاراتی حسینی اصل، ارومیه‌:1389ه.ش.

میرزا مه‌خدوم(1541-1590)ێ، ناڤێ وی یێ دروست ئه‌میر معین الدوله‌ ابوالفتح محه‌مه‌د بن عه‌بدالباقی حسینی شه‌ریفی شیرازیه‌، و نه‌ڤیێ میر سید شه‌ریف گرگانیه‌، كو ئێك ل زانایێن ئایینی یێ ناڤدارێ حه‌نه‌فی بوویه‌، و په‌رتوكا خۆ یا ناڤدار بناڤێ(نواقچ الروافچ) پشتی ل ئیرانی ده‌ركه‌فتی، و چوویه‌ ناڤ ده‌وله‌تا ئوسمانی پێش كێشی سولتانێ ئوسمانی مورادێ سێیێ كر. اسلام نیا، فریدون، هه‌مان ژێده‌ر.

الگار ،حامد ،دین و دولت در ایران نقش علما دردوره‌ قاجاریه‌ ، وه‌رگێر:ابوالقاسم سرى، تهران:1369ه.ش.

امیری، د.منوچهر، سفرنامه‌های ونیزیان درایران، انتشارات خوارزمی، چاپ اول ، تهران:1349ه.ش.

جه‌مال الدین حه‌سه‌ن بن مگهرحلى(1250-1326ق) ئێك ل ناڤدارترین نڤیسه‌ر، و پیاوێن ئایینی بوویه‌ لسه‌ر ئایین زایێ شیعی لسه‌رده‌می ئیلخانیان، ل ده‌مێ ئولجایتویێ ئیلخانی لسالا1310 ێ ئایین زایێ شیعی كره‌ ئایین زایێ فه‌رمی ل ئیرانێ، ناڤبری چوویه‌ خزمه‌تا ئولجایتوی، و دوو په‌رتوك بناڤێن (نهج الحق والكشف الصدق) و (منهاج الكرامه‌فی باب الامامه‌) لسه‌ر هزروبیرێن شیعاتیێ نڤیسینه‌، و ئه‌ڤ هه‌ردوو په‌رتۆكه‌ لسه‌رده‌مێ دامه‌زراندنا ده‌وله‌تا سه‌فه‌وی بوونه‌ بنیات و شه‌نگسته‌ك بوو به‌لاڤ كرنا شیعه‌گه‌ریێ ل ئیرانێ. اقبال ،عباس، تاریخ مغول ازحمله‌ چنگیزتا تشكیل دولت تیموری، انتشارات امیر كبیر، چاپ نهم ، تهران :1388ه.ش.

د.بهزادكشاورزی، تشیع و قدرت درایران، انتشارات خاوران، چاپ اول ، پاریس:1379ه.ش.

بروگیش، د.هینریش، سفری به‌ دربار ساگان صاحبقران، وه‌رگێر: مهندس كرد بچه‌، انتشارات اگلاعات، جلد اول، تهران:1367ه.ش.

پارسا دوست،د.منوچهر، شاه گهماسب اول،شركت سهامی انتشار،چاپ دوم ، تهران:1381ه.ش.

پشتی لسالا 642 ێ زایینی ده‌وله‌تا ساسانی لسه‌ر ده‌ستێ عه‌ره‌بێن مسلمان توشی شكستنێ هاتى چ ده‌وله‌ته‌كا ئێك گرتى ل ئیرانێ نه‌بوو، ئیران هه‌تا سالا1258 ێ ژلایێ عه‌ره‌بان ڤه‌ دهاته‌ ب رێڤه‌برن و ل ڤێ سالێ دا مه‌غولى شیان ب سه‌ركردایه‌تیا هولاكوی ده‌سته‌لاتا عه‌ره‌بان ل ئیرانێ بدوماهیك بینن وهه‌ر ل ڤێ سالێ دا ئیران ب شێوه‌یه‌كی ده‌ره‌به‌گایه‌تی دهاته‌ ب رێڤه‌برن هه‌تاسالا1501ێ شاه ئیسماعیل شیا ده‌وله‌ته‌كا ئێك پارچه‌ ل ئیرانێ پێك بینیت. بۆ پتر پێزانینا بنێرنه‌ په‌رتوكا نڤیسه‌ر: پیگولوسكایا ، ن.و. و دیگران دی ، تاریخ ایران ازدوره‌ باستان تا پایان سده‌ هجدهم میلادی، تهران:1353 ه.ش.

ئاق قه‌وینلو: ژماره‌كا هۆزێن (غۆز)ێن توركێن سه‌لجوقی بوون، كو ل دڤه‌را باكورێ دجله‌، و دیاربه‌كر و سیواس د ئاكنجی بوون، لسالا 1468ێ میر ئوزون حه‌سه‌ن به‌گ شیا (ته‌بریز) پایته‌ختێ میرگه‌ها قه‌ره‌ قه‌وینلو كو ئه‌و ژی توركێن غۆز بوون داگیر بكه‌ت، پاشی حه‌سه‌ن به‌گ شیا ده‌سته‌لات خو به‌رفره بكه‌ت، و ده‌ڤه‌رێن خوزستان، و ئێراق، و كوردستان، و ئازه‌ربایجان و ئه‌رمه‌نستان داگیر بكه‌ت، و به‌لێ ل سالا 1502یێ، لسه‌ر ده‌ستێ شاه ئیسماعیلێ ئێكێ ده‌سته‌لاتا وان هاته‌ ژ ناڤبرن. پیگولوسكایا، ن.و. و دیگران، هه‌مان ژێده‌ر.

جعفریان ، رسول، صفویه‌ درعرصه‌ دین، فرهنگ وسیاست، انتشارات پژوهشكده‌ حوزه‌ ودانشگاه‌، جلد اول، قم:1379 ه.ش.

بۆ پترپێزانینان ل سه‌ر پۆست و پله‌یێن پیاوێن ئایین زایێ شیعى دناڤ ده‌وله‌تا صفوی دا بنێره‌ په‌رتوكا:جعفریان، رسول، هه‌مان ژێده‌ر.

ته‌برایی ده‌زگه‌هه‌كێ شیعی بوو لسه‌رده‌مێ شاه اسماعیلێ ئێكێ هاتبوو دامه‌زراندن، و كارێ وان به‌لاڤكرنا ئایین زایێ شیعى، كۆشتن، نفرین كرنا سۆنی یان و هه‌ر سێ خه‌لیفێن راشدی بوو، ژ كه‌سانێن توندره‌و و هێشك باوه‌ر پێك هاتبوو: جعفریان ،رسول ، هه‌مان ژێده‌ر.

جمیله‌ كدیور، تحول گفتمان سیاسی شیعه‌ در ایران، چاپ اول، تهران:1378ه.ش.

حجازی فر، هاشم، شاه اسماعیل اول و جنگ چالدران، انتشارات سازمان اسناد ملی، چاپ اول، تهران:1374ه.ش.

حائری ، عبدالهادی ، تشیع و مشروگیت و نقش ایرانیان مقیم ایران، انتشارات امیركبیر چاپ سوم ، تهران:1381 ه.ش.

درخشه‌ ،جلال ، گفتمان سیاسی شیعه‌ در ایران معاصر،چاپ دوم ، تهران:1386ه.ش.

رازی ، د.عبدالله، تاریخ كامل ایران، انتشارات اقبال،چاپ چهارم، تهران:1347ه.ش.

روملو ،حسن بیگ ، احسن التواریخ، انتشارات بابك، تهران:1374ه.ش.

رچایى، عبدالعڤیم ، تاریخ ده هزارساله ایران، انتشارات اقبال ، جلدچهارم ، تهران:1378ه.ش.

لدویڤ باوه‌ریا شیعه‌یان محه‌مه‌دی (س.خ) ل سالا (10)ێ هجری قه‌مه‌ری، پشتی ل دووماهی حه‌جا خو (حجه‌ الوداع) زڤری، دناڤبه‌را مه‌دینی و مه‌كه‌هێ ل ده‌شتا (حجفه‌) ل ده‌ڤه‌را (غه‌دیر خوم) ، و ب ئاماده‌ بوونا(120) هزار مسلمانان دا، عه‌لی كورێ ئه‌بوتالبی وه‌ك جێگێرێ فه‌رمی لدویڤ خو هه‌لبژارد، و ئه‌ڤ سالڤه‌گه‌ره‌ لده‌ڤ شیعه‌یان وه‌ك جه‌ژنه‌كا ئایینی د هێته‌ هه‌ژمارتن. زنجانی، محمد باقر انصاری، اسرار غدیر، چاپ نهم، تهران:1485ه.ش.

سیوری، راجر، ایران عصر صفوی، وه‌رگێر: كامبیز عزیزی، نشر مركز، چاپ19، تهران:1389ه.ش.

ل دووماهیا ده‌سته‌لاتا بایه‌زیدێ دوویێ(1481-1512)ێ ، ئێك ژ قزلباشێن هۆزا (ته‌كه‌لو)بناڤێ حه‌سه‌ن ئه‌غلو، شیا ژماره‌كا زۆرا شیعه‌یان ل دۆر خو كۆم كه‌ت، و ل ئه‌نادولێ د ناڤ ئاخا ده‌وله‌تا ئوسمانی، ب شۆره‌شه‌كا به‌رفره دژی ده‌وله‌تا ئوسمانی رابوو، و بوویه‌ جهێ مه‌ترسیێ ل سه‌ر ده‌وله‌تا ئوسمانی، پیگولوسكایا و دیگران، ، پشتی چه‌ندین سه‌ركه‌فتنا ل دووماهیێ ل نێزیك رویباری (كبوك) كو دكه‌ڤیته‌ ناڤبه‌را باژێرێ قه‌یسه‌ریێ و سیواس ل سالا 1511ێ ل شه‌ره‌كێ دژوار دا هاته‌ كۆشتن. سیوری، راجر، هه‌مان ژێده‌ر.

ده‌زگه‌هه‌كێ ئایینی بوو كارێ وێ به‌لاڤكرنا ئایین زایێ شیعی و كۆشتنا سۆنی و نه‌یارێن ئیمامێن شیعه‌یان بوو، ژمریدێن صفویان پێك هاتبوو و روح و گیانێن خو ته‌رخان كر بوون بۆ شاهێن سه‌فه‌وی و بنه‌مالا ئیمام علی، هه‌روه‌سا ل كوڵان و دناڤ بازارن دا ب ده‌نگه‌كێ بلند جڤین و نفرینا كه‌نه‌ عائشایێ و هه‌ر سێ خه‌لیفێن راشدی، پێدڤی بوو خه‌لك دگه‌ل وان دوباره‌ كربا ئه‌گه‌رنه‌ دا هێنه‌ كۆشتن. سیوری، راجر، هه‌مان ژێده‌ر.

سمیعی ، محمد ، نبرد قدرت در ایران،انتشارات نی،چاپ هفتم، تهران،1400ه.ش.

شیبی ، كامل مصگفى ، تشیع و تصوف تا أغاز سده‌ دوازدهم هجری، انتشارات امیركبیر ، چاپ پنجم، تهران:1374 ه.ش.

مۆرێ تۆربه‌تێ: ئاخه‌كا پاقژه‌ ودكه‌نه‌ ته‌قن و پاشی هشك دكه‌ن و ده‌مێ شیعه‌ نڤێژێ دكه‌ن و دچنه‌ سجدێ دانێنه‌ بن ئه‌نیا خۆ. شیبى ،كامل مصگفى ، هه‌مان ژێده‌ر.

قزلباش: مرید و دویف چوویێن سه‌فه‌ویان بوون و رۆله‌كی گرنگ هه‌بوو ل دامه‌زراندنا ده‌وله‌تا سه‌فه‌وی، ژحه‌فت هوزێن توركمانی پێك هاتبوون، پشتی دامه‌زراندنا ده‌وله‌تا سه‌فه‌وی بوونه‌ ئێك ژپێك هاتێن سه‌ره‌كی یێن له‌شكه‌رێ سه‌فه‌ویان، و كۆلاڤه‌كێ سورێ 12 گره‌ لسه‌رێ وان بوو ب نیشانا 12ئیمامێن شیعه‌یان ژ به‌رهندێ دگوتنی قزلباش ب رامانا سه‌رسۆر.د. عه‌لی ته‌ته‌رنێروه‌یی، مێژوویا نوی یا ئیرانێ ژ دامه‌زراندناحكومه‌تا سه‌فه‌ویان تا دووماهیا جه‌نگێ جیهانیێ ئێكێ، (دهوك: 2010)،. هه‌روه‌سا بۆ پتر پێزانینان بنێره‌ په‌رتوكا: عقیلی ، د.سید احمد، تحلیل تاریخی عمل كرد قزلباشان قبل وبعداز تشكیل دولت صفوی، مجله‌ پژوهشهای تاریخ ایران واسلام، شماره‌هشتم ، زاهدان:1395 ه. ش.

د.ویلم فلورود، نڤام قچایى عصر قاجار و پهلوی ، وه‌رگێر:حسن زندیه‌، چاپ دوم، قم:1388ه.ش.

كسروی، احمد، شێخ صفی و تبارش، ، انتشارات مهر،كولن:1996.

كمپفر، انگلبرت، سفرنامه‌ كمپفر، وه‌رگێر: كیكاووس جهانداری، تهران:1396ه.س.

كریمی، بهزاد، شاه اسماعیل و تغییر مژهب، انتشارات ققنوس، چاپ اول ، تهران:1397ه.ش.

گرانتوسكی ، .أ. و دیگران، تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز، وه‌رگێر: كیخسرو كشاوز،انتشارات مروارید، تهران: 1385 ه.ش. هه‌ر وه‌سا بۆ پتر پێزانینا ل سه‌ر بارودوخێ ئیرانێ به‌ری دامه‌زراندنا ده‌وله‌تا سه‌فه‌وی بنێره‌ په‌رتوكا رچا پازوكی، تاریخ ایران ازمغول تا افشاریه‌، شركت چاپخانه‌ فرهنگ، چاپ اول ، بێ جه:1316ه.ش.

لاكهارت ،لارنس، انقراچ سلسله صفویه و ایام استیلاى افاغنه درایران، وه‌رگێر: مصگفى قلى عماد، تهران: 1343 ه.ش. هه‌روه‌سا بنێرن بو په‌رتوكا (أصفهان یا داستان یك جماعت یهود یا نڤیسه‌ر: و.ج.فیچل نیویورك:1953) زانیاریێن گرنگ یێن تێدا.

مزاوی ، میشل.م.، پیدایش دولت صفوی ،وه‌رگێر: یعقوب اژند، انتشارات گستره‌، چاپ دوم، تهران:1363ه.ش.

منفرد، مهدی فرهانی ، مهاجرت علمای شیعه‌ ازجبل عامل به‌ ایران درعصر صفوی، چاپ اول ، بێ.جه:1394ه.ش.

مینورسكی، سازمان اداری حكومت صفوی،وه‌رگێر: مسعود رجب نیا، نشریه‌ سوم، تهران:1334.

مهربان ، مریم نژاداكبری ، شاه عباس كبیر،نشركتاب پارسه‌، چاپ اول ، تهران:1387ه.ش.

روچه خوانى: ئه‌ڤ په‌یڤه‌ یا ل په‌رتوكا(روچه‌ الشهدا‌و) یا نڤیسه‌رمه‌لا حسێن كاشفی كو ل سالا(1502)یێ سه‌باره‌ت رویدانا كه‌ربه‌لا و كۆشتنا ئیمام حسێنی نڤیسیه‌ هاتیه‌ وه‌رگرتن. مجیدی، مریم ، ژێده‌رێ به‌رێ. ل هه‌یڤا محه‌ره‌مێ، و بو رێزگرتن ل سال ڤه‌گه‌را كۆشتنا ئیمام حسێن كورێ علی ب ده‌ستێ یزیدێ كورێ معاویه‌ی ل سالا 61 هجری دا، هنده‌ك رێ و ره‌سمێن ئایینی ژلایێ شیعه‌یان دهێنه‌ گێران، ئێك ژوان رێ و ره‌سمان دبێژنێ روچه خوانى، كو تێدا پیاوه‌كێ ئایینی دچیته‌ سه‌ر منبرێ یا جهه‌كێ بلند، و ب شێوه‌یه‌كێ پر سۆز دێ به‌حسی چاوانا كوشتنا ئیمام حسین و مالباتا وی كه‌ت، و ل ده‌ورو به‌رێ منبرێ ژماره‌كا زۆرا شیعه‌یان د ئاماده‌ نه‌ و دكه‌نه‌ شین و گری. هنریش بروگش، ژێده‌رێ به‌رێ.

دوازده ئیمامێن شیعه‌یان مه‌به‌ست ژ ئه‌وه‌ كو ل ئیمام عه‌لی كورێ ئه‌بوگالب ده‌ست پێ دكه‌ن، و پاشان حه‌سه‌ن كۆرێ عه‌لی، و حسێن كۆری عه‌لی، و عه‌لی زین العابدین، و محه‌مه‌د باقر، وجه‌عفه‌ر صادق، و موسی كازم، و محه‌مه‌د جه‌واد، و هادى العسكرى، و حه‌سه‌ن العسكرى، و ب محه‌مه‌د المهدى بدووماهیك د هێت. بۆ پتر پێزانینان بنێره‌ په‌رتوكا(مدرسی، سید محمد تقی، امامان شیعه‌ و جنبشهای مكتبی، وه‌رگێر:حمید رچا اژیر، انتشارات استان قدس رچوى، مشهد:1367ه .ش).

هرن ، پاول ، تاریخ مختصرایران ازاول اسلام تا انقراچ زندیان، وه‌رگێر:د.رچازاده شفق، مگبعه مجلس، تهران:1314 ه.ش.

صفا كیش ،د.حمید رچا ، صفویان درگژ رگاه‌ تاریخ ،انتشارات سخن،چاپ اول ، تهران:1390ه.ش.

ژێده‌ر ب زمانێ انگلێزى

J.Newman, Andrew,Sfavid Iran Rebith of Iersian Empaire,published Tauris, (London:2009).

Moazzan ,Maryam,Islamic and Civilization, Formation of a Religious Landscape Shiʿi Higher.

-لدویڤ باوه‌ریا شیعه‌یێن دوازده‌ ئیمامی، دووماهیك ئیمامێ وان بناڤێ ئیمام (مه‌هدی) ، دوو جاران خو به‌رزه كریه‌، ئیك لسالا (847)ێ كو دبێژنێ خو به‌رزه كرنا بچویك(غیبه‌ الصغرى) ، كو بو ماوێ(70)ێ سالان ڤه‌كێشایه‌، و د ڤی ماوه‌ی دا ئیمام مه‌هدی ب رێكا هنده‌ك نوێنه‌رێن تایبه‌ت (نواب الأربعه‌) ، ل گه‌ل شیعه‌یان په‌یوه‌ندی هه‌بوون، به‌لێ جارا دوویێ لسالا (941)ێ خو ب ئێكجاری به‌رزه كر(غیبه‌ الكبرى) ، و هه‌تا دووماهیكا دوونیایێ جاره‌كا دی خو نیشانی شیعه‌یان ده‌ت.Mirshahvalad, mino, To fight Justly: Shia Clerics under Safavids and Qajar, British journal of Middil Eastrn studies,2022, Iranian studies,27(1-4),135-161.

ژێده‌ر ب زمانێ كوردی

ته‌ققوش،د.محمد سهیل، مێژوویی ده‌وله‌تی سه‌فه‌وی، وه‌رگێر: شاخه‌وان محه‌مه‌د، چاپی دووه‌م،(هه‌ولێر:2012).

ژێده‌ر ب زمانێ عربى

الجاف، د. حسن كریم ، تاریخ ایران السیاسی من بدایه‌ الدوله‌ الصفویه‌ الى نهایه‌ الدوله‌ القاجاریه‌، الدارالعربیه‌ للموسوعات، المجلد الپالپ، الگبعه‌ الاولى،بیروت:2008.

ماسته‌ر ب زمانێ فارسی

ئه‌خباری بو شروڤه‌كرنا بابه‌تێن ئایینی و شه‌رعی بتنێ ل دویف قورئانی، و سونه‌تا محه‌مه‌د(س.خ)ی و حدیپ و گوتنێن ئیمامێن شیعه‌یان دچن، و چێ نابیت مجتهد و پیاوێن ئایینی مایی تێ كرنێ دناڤ كار و بارێن سیاسی دا بكه‌ن. به‌لی ئوصولی دبێژن ل هه‌ر سه‌ر ده‌مه‌كێ پێدڤیه‌ پیاوه‌كی ئایینی ببیته‌ مجتهد، و هه‌ر كه‌سه‌كێ شیعه‌ لدویف بریار و شیره‌تێن وی بچیت،(میرشریفى، فاگمه بیگم، روحانیت شیعه‌ در دوره‌ محمد شاه قاجار، ماسته‌ر،دانشگاه امام خمینی، دانشكده‌ ادبیات و علوم انسانی، گروه‌ تاریخ،(تهران:1392)، و مجتهد پێدڤیه‌ ده‌سته‌لاتا مسلمانان ب رێڤه‌ ببه‌ت، چوونكه‌ محه‌مه‌د(س.خ) ریبَه‌رێ ئایینی مسلمانان بوو، و ژلایه‌كێ دی ڤه‌ وه‌كی شاهه‌كی حكومه‌ت ب رێڤه‌ دبر.بابایی ، مجید حاجی، و اصلانى، ابراهیم، بازشناسی تعامل روحانیت و صفویان، تاریخ ایران، شماره‌5-62، تهران: 1388ه.ش.

گوڤار

افشار،د.بهروز ، تبین نقش فقها و روحانیون درحكومت صفویه‌ ، فصل نامه‌ فقه‌ و مبانی حقوق ، شماره 3 ، بابل :1384ه.ش.

اودلو ،عڤیم ایزدی و دیگران، پیروزی علمای اصولی براخباریها و اهمیت سیاسی ان درعهد قاجاریه‌، فصل نامه‌ مگالعات سیاسی، شماره‌41، سال 11، أژرشهر :1397ه.ش.

اداك،د. صابر، اسدی، سهیلا، تأسیس مدارس و گسترش تشیع در عصر صفوی، فصل نامه‌ مسكویه‌، شماره‌26، سال8، تهران:1393ه.ش.

بخشی، موسی الرچا، اموزش در مدارس عصر صفوی، شماره‌3، دوره‌18، تهران:1396ه.ش.

بابایی، مجید حاجی،و اصلانى،ابراهیم، باز شناسی تعامل روحانیت و صفویان،فصل نامه‌ تاریخ ایران، شماره‌5-62، تهران:1388ه.ش.

حسینی، سید محمد، ساختار نڤام قچایى عصر صفوى، فصل نامه‌ حقوق، شماره‌3، دوره‌41، تهران:1387ه.ش.

زارعیان، مریم، مناسبات روحانیان با دولت در عصر صفوی، فصل نامه‌ جامعه‌ شناسى تاریخى، شماره‌2، دوره‌4، تهران:1391.

پواقب ، جهان بخش ، اقدامات فرهنگی شاه گهماسب اول در نهادینه‌ سازی تشیع درجامعه‌، فصل نامه علمى پژوهشی شیعه‌ شناسى، شماره54 ، سال چهاردهم ، قم:1396ه.ش.

سعادتی فر، فریبا ، دلایل غلبه‌ گفتمان شیخیه‌ درابتدای دوره‌ قاجاریه‌ وچرایی تلاقی تفكرأن با فرقه‌ بابیه‌، فصل نامه‌ علمی-پژوهشی تاریخ فرهنگ وتمدن اسلامی، شماره‌25، سال هفتم، قم:1395ه.ش.

عبدالله، عبدالمگلب،دین و دولت در عصر صفوی، فصل نامه‌ رهیافت انقلاب اسلامی، شماره‌ اول، سال اول،(تهران:1386ه.ش)،

عبدالمگلب عبدالله،دین ودولت درعصرصفوى، رهیافت انقلاب اسلامى،فصل نامه علمى-پژوهشی ،سال اول، شماره‌ اول، تهران:1386 ه.ش.

قدیمی، تورج و دیگران، تحولات ساختارى وتگورات اعتقادى مژهب تشیع در دوره صفویه‌، فصل نامه‌ علمی پژوهشی هاى اعتقادی-كلامى، شماره‌42، سال 11، ساوه‌:1400ه.ش.

مگلبى،مسعود و اودلو ،عڤیم ایزدی ،بررسی مناسبات صوفیان با نهاد سلگنت در دوره هاى صفویه و قاجاریه، فصل نامه سپهر سیاست ،سال 5 ،شماره 18،قم:1397ه.ش.

دكه‌ڤیته‌رۆژئاڤا باژێرێ ئه‌رده‌بیلێ و له‌سه‌رچیایه‌كێ بلند هاتیه‌ ئاڤاكرن و لسه‌رده‌مێ شاه ته‌هماسبێ ئێكێ جهێ هه‌ل گرتنا خه‌زینا شاهی بوو، هه‌روه‌سا جهێ زیندان كرنا زیندانیێن سیاسی و شاهزادێن دژی ده‌سته‌لاتێ بوو، ئیسماعیل میرزا كورێ شاه ته‌هماسبی كو ب ناڤێ شاه ئیسماعیلێ دوویێ بوویه‌ شاهێ سه‌فه‌ویان و ئه‌لقاس میرزا برایێ شاه ته‌ماسبی ل ڤێ كه‌لهێ هاتبوونه‌ زیندان كرن. مومنی ،محسن، زندان و زندانی دردوره‌ صفویه‌، تاریخ نامه‌علمی-پژوهشی ایران بعد از اسلام، ، سال نهم، شماره‌ هفدهم، تبریز: 1397ه.ش.

نورى ،د. محمد امیرشیخ و پرغو، محمد على، چگونگی رسمیتی یافتن تشیع توسگ صفویان ، فصل نامه‌ شیعه‌ شناسی، سال هشتم ، شماره 30 ، قم:1389ه.ش.