THE TRIBAL PROBLEM BETWEEN IRAQ AND IRAN (1925–1960)
A DOCUMENTARY STUDY –JAF TRIBE AS A SAMPLE**
DOI:
https://doi.org/10.26436/hjuoz.2025.13.2.1594Keywords:
Iran, Iraq, Jaf Tribe, Qajar Rule, Pahlavi State, Unpublished Persian DocumentsAbstract
The Jaf tribe is considered one of the most influential and historically significant Kurdish tribes. Branches of this tribe live across both Iraqi and Iranian territories. This study, titled "The Tribal Problem between Iraq and Iran (1925–1960): A Documentary Study – Jaf Tribe as a Sample", focuses specifically on the Iraqi Kurdish branches of the Jaf tribe residing within the borders of Kurdistan, Iraq. Since many members of the Iraqi Jaf tribe worked as pastoralists and livestock herders, they frequently crossed into Iranian Kurdistan in search of pastures and grazing lands for their animals. This recurrent movement often led to disputes and tensions with Iranian authorities and local Kurdish leaders in Iranian Kurdistan. During the Pahlavi era, the Iranian government responded to these incursions by either attempting to expel them or imposing grazing and pasture taxes on them when they entered Iranian territory. The issue is well-documented in Persian archival records from both the First and Second Pahlavi periods. This study examines the Iranian government’s response to the cross-border movement of the Iraqi Jaf tribe, particularly in Kurdish regions of Iran, using and analyzing unpublished Persian archival documents. The research adopts a descriptive-analytical method and relies on both library-based sources and documentary evidence.
References
اللغة الفارسیة:
الوئائق:
الوثائق غیر منشورة (سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران = مؤسسة الوثائق والمكتبة الوطنية الإيرانية):
رقم الوثیقة: 004553/240
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 17264/240
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 017809/240
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 026059/240
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 043277/240
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 092612/240
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 031931/320
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 215/290
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 2177/290
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 2566/290
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 002971/290
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 6597/290
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 006371/295
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 006375/295
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 006376/295
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 006378/295
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 007055/295
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 007058/295
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 007059/295
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 021408/296
الوثائق المنشورة:
آذری شهرضائی، رضا (٢٠٠٦)، گزیده اسنادی از وقایع مشروطیت در کردستان و کرمانشاهان، تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
الکتب الفارسیە:
ـــــــ افشار سیستانی، ایرج (١٩٨٧)، مقدمهای بر شناخت ایلها، چادرنشینان و طوایف عشایری ایران، جلد اول، تهران انتشارات مولف
ـــــــ حسینزاده، محمد (١٩٩٨)، تاریخچه جوانرود، کرمانشاه: انتشارات طاق بستان
ـــــــ روژبیانی، محمد جمیل (١٩٧٧)، ایل جاوان، مجموعه سخنرانیهای هفتمین کنگره تحقیقات ایرانی، جلد چهارم به کوشش رسول دریاگشت، تهران: انتشارات دانشگاه ملی ایران
ـــــــ ریچ کلودیوس جیمز (٢٠١٧) ، سفرنامه کلودیوس جیمز ریچ (بخش مربوط به کردستان)، ترجمه و تعلیق حسن جاف، به کوشش و تصحیح فرامرز آقا بیگی، تهران: ایران شناسی
ـــــــ سلطانی، محمدعلی (١٩٩٣)، ایلات و طوایف کرمانشاهان، جلد ۲، تهران: محمدعلی سلطانی
ـــــــ سنجابی، علی اکبر (٢٠٠١)، ایل سنجابی و مجاهدت ملی ایران: خاطرات علی اکبر سنجابی سردار مقتدر، به تحریر و تحشیه کریم سنجابی، تهران: شیرازه
ـــــــ سنندجی، شکرالله (١٩٩٦)، تحفه ناصری در تاریخ و جغرافیای کردستان، تهران: انتشارات امیرکبیر
ـــــــ صفی زاده (بوره که یی)، صدیق (١٩٩٩)، تاریخ کرد و کردستان، تهران: آتیه
ـــــــ فاروقی، عمر (٢٠٠٤)، کردستان در مسیر تاریخ، تهران: آنا
ـــــــ کریم بیگ فتاح بیگ جاف (2012)، تاریخ جاف، پژوهش حسن جاف، مقدمه محمدعلی قرهداغی، ترجمه و حواشی و تعلیقات محمدعلی سلطانی، اربیل: انتشارات آراس
ـــــــ گلستانه، ابوالحسن بن محمد امین (١٩٧٧)، مجمل التواریخ، به سعی و اهتمام مدرس رضوی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ـــــــ مردوخ کردستانی، شیخ محمد (١٩٧٢)، تاریخ کرد و کردستان و توابع یا تاریخ مردوخ، جلد اول، سنندج: بی نا.
ـــــــ مسعودی، علی بن الحسین (٢٠٠٣)، مروج الذهب، جلد اول، مترجم ابوالقاسم پاینده، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ـــــــ مشیرالدوله تبریزی، میرزا سید جعفرخان (١٩٦٩)، رساله تحقیقات سرحدیه، به کوشش محمد مشیری، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
ـــــــ میرنیا، سید علی (١٩٨٦)، ایلها و طایفههای عشایری کرد ایران، تهران: موسسه آموزشی و انتشاراتی نسل دانش.
البحوث:
ـــــــ جاف، حسن (١٩٧٨)، تحقیقی در مورد یک طایفه ناشناخته ایرانی، مجله بررسیهای تاریخی، شماره ۷۶.
دائرة المعارف:
ـــــــ بلوکباشی، علی (٢٠٠٩)، جاف، جلد ۱۷، دایره المعارف بزرگ اسلامی، تهران: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی.
ـــــــ محسنی، شهباز (١٩٩٦)، جاف، ایل، دانشنامه جهان اسلام، تهران: بنیاد دایره المعارف اسلامی
القوامیس:
ـــــــ عمید، حسن (٢٠٠٨)، فرهنگ فارسی عمید، جلد اول، تهران: انتشارات امیرکبیر
اللغة العربیة (الکتب):
ـــــــ ادموندز، سي. جي (٢٠١٢)، کرد، ترک، عرب، ترجمە جرجیس فتح اللە، اربیل: دار اراس للطباعة و النشر.
ـــــــ العامري، ثامر عبدالحسین (١٩٩٣)، موسوعة العشائر العراقیة، الجزء السادس، بغداد، دار الشؤون الثقافیة العامة.
ــــــ السامرائي، یونس الشیخ ابراهیم (١٩٨٥)، القبائل والبیوتات والأعلام في شمال العراق، بغداد.
ـــــــ العزاوي، عباس (١٩٤٧)، عشائر العراق، الجزء الأول والثاني، لندن، مکتبة الصفا والمروی.
ـــــــ نیکیتین، باسیلي (٢٠٠٨)، الکرد (دراسة سوسیولوجیة وتاریخیة)، ترجمة نوري طالباني، دهوک: دار سپیرێز للطباعة والنشر.
اللغة الکوردیة (الکتب):
ـــــــ خزنەدار، عەلی (٢٠١٩)، هۆز و تیرەکانی کورد لە مێژوودا، سلێمانی.
ــــــــ سجادی، علاءالدین (1952)، مێژووی ئەدەبی کوردی، بەغەدا.
ــــــــ سۆن، مێجەر ئی. ب (٢٠٠٧)، چەند سەرنجێک دەربارەی هۆزەکانی کوردستانی خواروو، وەرگێڕانی نەجاتی عەبدوڵڵا، سلێمانی، بنکەی ژین.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Fakhir H. Yousif

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License [CC BY-NC-SA 4.0] that allows others to share the work with an acknowledgment of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work, with an acknowledgment of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online.