AROZ AS A REASON FOR RECREATING DEVIATIONS OF SOUNDS AND WORDS IN CLASSICAL KURDISH POETRY DIWANI MALA JAZIRI AN EXAMPLE

Authors

  • Barzan H. Mohammed College of Languages, Department of Kurdish Language, University of Duhok, Kurdistan Region-Iraq.
  • Barzan S. Ilyas College of Languages, Department of Kurdish Language, University of Duhok, Kurdistan Region-Iraq.

DOI:

https://doi.org/10.26436/hjuoz.2024.12.3.1316

Keywords:

Rhyme, Poetic language, Importance of poetic language, Phonetic deviations, Deviation of word.

Abstract

There are some important dimensions to the awakening of the literary language because the language is known mainly in literary texts, and remembering the text itself resorts to several different dimensions that differ if we look at one of them, which are the dimensions of deviation, especially in creating the problems of poems, because deviation plays an effective role in awakening the literary language.  The development of literary language. We can say that deviation is the way to distinguish literary language from ordinary language, deviation in the level of difference in the language, such as vowels and consonants, deviations in the level of sound that increase, decrease, or change, or most of what occurs, at the transaction level, an action preceded.  Treatment and its delay in general, although it had its  effect on the poetry of Mullah Al-Jaziri in creating the weight and rhythm of his poems, as one, how much of a positive effect the deviation had on the poems that it showed.

 

References

ئێك: په‌رتوك:

ا- ب زمانێ كوردى:

ئامێدى، صادق بها‌و الدین، (1987) رێزمانا كوردى یا هه‌ڤبه‌ركرى كرمانجیا ژوورى و ژێرى، به‌غداد: چاپا ئێكێ، دار الشۆون الپقافیه‌ العامه‌.

ئورمانى، نزار، (2005) خوین د همبێزا به‌فرێ دا ڤه‌كۆلینه‌كا فۆرمالیستى شیكاری یه‌ د شعرا موئه‌یه‌د ته‌یب دا، هه‌ولێر: چاپا ئێكێ، چاپخانا وه‌زاره‌تا په‌روه‌ردێ.

ئیبراهیم، ئاریانا، (2011)، شێوازه‌ ئه‌ده‌بیه‌كانى رۆژنامه‌ى خه‌بات (2003- 2006)، هه‌ولێر: چاپى یه‌كه‌م، چاپخانه‌ى رۆشنبیرى.

ئه‌حمه‌د، خورشید ره‌شید، (1989) ڕێبازى ڕۆمانتیك له‌ ئه‌ده‌یى كوردیدا، به‌غدا: ده‌زگاى ڕۆشنبیرى و بلاوكردنه‌وه‌ى كوردى.

ئه‌رستو، هونه‌رى شیعر، (2004) وه‌رگێران: عه‌زیز گه‌ردى، سلێمانى: چاپى یه‌كه‌م، چاپخانه‌ى گه‌نج.

ئه‌رستو، هونه‌رى شیعر، (2011) وه‌رگێران، عه‌زیز گه‌ردى، سلێمانى: چاپى دووه‌م، چاپخانه‌ى ڕێنما.

بێدار، جمال حبیب الله (2012). ده‌روازه‌ى شیعرناسین. هه‌ولێر: چاپى یه‌كه‌م. ده‌زگای نارین بۆ چاپ و بڵاۆكردنه‌وه‌.

جه‌میل، مه‌سعود، (2015) قۆناغێن كێشناسیا هۆزانا كوردى، دهۆك: چاپا ئێكێ، چاپخانا خانى.

حه‌مه‌خان، نوورى فارس، (2004)، عه‌رووزى كوردى، هه‌ولێر: چاپى یه‌كه‌م، چاپخانه‌ى ئاراس

خانكى، كۆڤان، (2011) ئۆسمان سه‌برى و ئالییه‌ك ژ سه‌ربۆڕا وى یا ئه‌ده‌بى، هه‌ولێر: چاپا ئێكێ، چاپخانا حاجى هاشم.

خۆشناو، هێمن عومه‌ر، (2010)، شیعرییه‌تى ده‌قى چیرۆكى كوردى، هه‌ولێر: چاپى یه‌كه‌م، چاپخانه‌ى رۆشنبیرى، هه‌ولێر.

دۆسكى، ته‌حسین ئیبراهیم، (2011) دیوانا مه‌لایێ جزیرى، دهۆك: چاپا دووێ، چاپخانا خانى.

زیاب، ئه‌بو عوبه‌ید عه‌بدوللا (2005)، هۆزانا نویخازى ل ده‌ڤه‌را به‌هدینان، هه‌ولێر: چاپا ئێكێ، چاپخانا وه‌زاره‌تا په‌روه‌ردێ.

عه‌بدوللا، عه‌بدولسه‌لام نه‌جمه‌دین، (2008) شیكردنه‌وه‌ى ده‌قى شیعرى له‌ رووى زمانه‌وانیه‌وه‌، هه‌ولێر: چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ى حاجى هاشم.

عه‌بدوللا، حه‌لیما خۆرشید، (2007) به‌راوردیه‌كا كێشناسى د ناڤبه‌را عه‌رووزا كوردى و فارسى (دیوانێن مه‌لایێ جزیرى و حافز شیرازى وه‌ك نموونه‌)، دهۆك: چاپا ئێكێ، چاپخانا خانى.

غازى، چنار صدیق، (2008) ئاراستێن ته‌كنیكى د شعرا نوى یا كوردى دا- ده‌ڤه‌را به‌هدینان به‌درخان سندى وه‌كو نمونه‌، هه‌ولێر: چاپا ئێكێ، چاپخانا حاجى هاشم.

قادر، خانزاد عه‌لى، (2011) زمانى شیعرى حاجى قادرى كۆیی و مه‌حوى و شێخ ره‌زاى تاله‌بانى، هه‌ولێر: چاپى یه‌كه‌م، چاپخانه‌ى حاجى هاشم.

كانه‌بى، دلێر صادق (2013). هه‌ندێ لادانى زمانى لاى سێ شاعیرى نوێخازى كورد (لێكۆلێنه‌وه‌یه‌كى زمانه‌وانییه‌). سلێمانى: چاپى یه‌كه‌م.

گه‌ردى، عه‌زیز، (1999) كێشى شیعرى كلاسیكى كوردى و به‌راوردكردنى له‌گه‌ڵ عه‌رووزى عه‌ره‌بى و كیشى شیعرى فارسیدا، هه‌ولێر: چاپى یه‌كه‌م، چاپخانه‌ى وه‌زاره‌تى ڕۆشنبیرى.

محه‌مه‌د، حه‌مدیه‌ حه‌سه‌ن، (2012)، لایێ هونه‌رى و ناڤه‌رۆكا هۆزانا سه‌برى بۆتانى، هه‌ولێر:چاپا ئێكێ، چاپحانا حاجى هاشم.

محه‌مه‌د، محه‌مه‌د به‌كر، (2004) په‌خشانه‌ شیعرى كوردى، هه‌ولێر: چاپى یه‌كه‌م، ده‌زگاى ئاراس.

نهێلى، نعمت الله حامد، (2013) پراكتیزه‌كرنا ره‌خنا نوو یا ئه‌نگلو ئه‌مریكى لسه‌ر تێكستێن گروپا نوكرن هه‌ر و هه‌ر، دهۆك: چاپا ئێكێ، چاپخانا هاوار.

یه‌عقووبى، عه‌بدولخالق، (2005) ده‌نگى بلورینى ده‌ق، سلێمانى: چاپى یه‌كه‌م، چاپخانه‌ى راز.

ب زمانێ عه‌ره‌بى:

ویس، احمد محمد (2002). الانزیاح فی التراپ النقدی و البلاغی. دمشق: الگبعه‌ الأولى. مگبعه‌ اتحاد الكتاب العرب.

الكبیسی، گراد (2011). مدخل فی النقد الادبی. بغداد: الگبعه‌ الأولى. دار الیازوری العلمیه‌.

كوین، جان (2000). النڤریه‌ الشعریه‌ (بنا‌و لغه‌ الشعر- اللغه‌ العلیا). ترجمه‌: احمد درویش. القاهره‌: الگبعه‌ الأولى. دار الغربی للگباعه‌ و النشر.

ج- ب زمانێ ئینگلیزى:

Leech, Groffry N (1969) A Linguistic Guide to English Poetry Longmann, London and New York.

Plett, Heinrich F (2010) Literary Rhetoric: Concept-Structurs-Analyses, Brill,Lieden. Boston.

Abrams,M.H .(2005) Aglossary of Literary Terms Boston: Geoffry Galt Harpham.

دوو: گوڤار:

حمید، قهرمان عبدالله‌ (2013). شلوڤه‌كرنه‌كا نژیارگه‌رى بۆ دوو هۆزانێن دیوانا (تیر ژ كڤانا دوه‌شن و به‌ر تێنه‌ من). دهۆك: گوڤارا هه‌لبه‌ست. هژمار (10). چاپخانا هاوار.

سێ: نامێن ئه‌كادیمى:

ئه‌حمه‌د، ئیبراهیم حه‌سه‌ن، (2002) شێخ ره‌زایى تاله‌بانى 1835- 1910 و زمانى شیعره‌ كوردییه‌كانى، نامه‌ى ماسته‌ر، زانكوى سه‌لاحه‌ددین: به‌شى كوردى، كولیژى په‌روه‌رده‌.

ئه‌حمه‌د، صافیه‌ محه‌مه‌د، (2013) لادان له‌ شیعرى نوێخوازى كوردیدا (1980- 1991)، نامه‌ى دكتورا، زانكۆى كویه‌: فاكه‌ڵتى زانستى مروڤایه‌تى.

ئه‌حمه‌د، عه‌دله‌ جه‌میل، (2003) ڕۆلێ عه‌بدولره‌حیم ره‌حمیێ هه‌كارى د نویكرنا هۆزانا كوردیدا، ناما ماسته‌رێ، زانكۆیا دهۆك: كولیژا په‌روه‌ردێ.

بن زیان، عبدالقادر (2011).جمالیه‌ الانزیاح فی القرأن الكریم. شهاده‌ ماجستیر. كلیه‌ الاداب و اللغات. جامعه‌ ابی بكر بلقاید. تلمسان.

قادر، شێرزاد عه‌بدوڵڵا (2014). لادان له‌ شیعرى (ڕه‌فیق سابیر)دا. نامه‌ى ماسته‌ر. سكولى زمان. زانكۆى سلێمانى.

نعمه‌، ژیمان صبرى، (2015) رولێ لادانێن ره‌وانبێژى د شیعرییه‌تا هۆزانێدا دیوانا (ئه‌حمه‌دى خانى) وه‌ك نموونه‌، ناما ماسته‌رێ، زانكۆیا دهۆك: فاكۆڵتیا زانستێن مروڤایه‌تى، سكولا ئادابێ.

Published

2024-08-15

How to Cite

Mohammed, B., & Ilyas, B. (2024). AROZ AS A REASON FOR RECREATING DEVIATIONS OF SOUNDS AND WORDS IN CLASSICAL KURDISH POETRY DIWANI MALA JAZIRI AN EXAMPLE. Humanities Journal of University of Zakho, 12(3), 712–725. https://doi.org/10.26436/hjuoz.2024.12.3.1316

Issue

Section

Humanities Journal of University of Zakho