ئه‌تڵه‌سى بگۆڕه‌ زمانییه‌كانى شێوه‌زارى خۆشناوه‌تى

المؤلفون

  • Sakar A. Hameed به‌شى زمانى كوردى، كۆلێژى زمان، زانكۆى سه‌لاحه‌ددین، هه‌رێمى كوردستان_ عیراق.
  • Youssef Sh. Saeed به‌شى زمانى كوردى، كۆلێژى زمان، زانكۆى سه‌لاحه‌ددین، هه‌رێمى كوردستان_ عیراق.

DOI:

https://doi.org/10.26436/hjuoz.2019.7.4.555

الكلمات المفتاحية:

بگۆڕى زمانى، ئایسۆگلۆس، جۆراوجۆرى زمان، زارناسى ئامارى، كۆنسونانت

الملخص

ئه‌تڵه‌سى دیالێكتى كۆمه‌ڵێ نه‌خشه‌ى زمانیه‌، ئاماژه‌ به‌ چۆنیه‌تى بڵاوبوونه‌وه‌ى فۆڕمێكى زمانى ده‌كات له‌ سنوورى ناوچه‌یه‌كى جوگرافى دیاریكراو. ئه‌م نه‌خشه‌یه‌ به‌ ڕێگاى چه‌ند هێمایه‌كى(ده‌نگى، لێكسیكى، ڕێزمانى و واتایى) قسه‌كه‌رانى ڕه‌سه‌نى سنوورى ناوچه‌كه‌ ده‌خاته‌ڕوو. له‌م لێكۆڵینه‌وه‌یه‌دا هه‌ندێ بگۆڕى زمانى هه‌ڵبژێردراوه‌ و جیاوازى فۆنیمى، سینتاكسى و لێكسیكی به‌پێى هه‌ڵكه‌وته‌ى جوگرافى ده‌ستنیشانكراون و له‌سه‌ر نه‌خشه‌خراونه‌‌ته‌ڕوو. هه‌وڵدراوه‌ ئه‌تڵه‌سى (10) ده‌ بگۆڕى زمانى بكێشرێت و شیبكرێته‌وه‌، بگۆڕه‌ زمانییه‌كانى لێكۆڵینه‌وه‌كه‌ ته‌نها بگۆڕى فۆنیمین. ئه‌م توێژینه‌وه‌یه‌ به‌پێى ڕێبازى (وه‌سفى-مه‌یدانى) ئه‌نجام دراوه‌، نوسینى ئه‌و بگۆڕانه‌ به‌ ڕێنوسى (IPA) نوسراون، واتا به‌ ڕێنوسى ئه‌لفوبێى ده‌نگى جیهانى، جیاوازى و وه‌كیه‌كى بگۆڕه‌ هه‌ڵبژێردراوه‌كان له‌سه‌ر نه‌خشه‌ى جیاجیا و به‌ هێماى تایبه‌ت ده‌ستنیشان كراون. ئه‌م لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ له‌ژێر ناونیشانى (ئه‌تڵه‌سى بگۆڕه‌ زمانییه‌كانى شێوه‌زارى خۆشناوه‌تی)یه‌، له‌دوو به‌ش پێكهاتووه‌: به‌شى یه‌كه‌م لایه‌نى تیۆرییه‌، باسى جۆره‌كانى. به‌شى دووه‌میش لایه‌نى پراكتیكییه‌، پێكدێت له‌(10) ده‌ بگۆڕى زمانى، به‌ شێوه‌ى وشه‌و هێما له‌سه‌ر نه‌خشه‌ى جیاجیا ده‌ستنیشانكراون، له‌گه‌ڵ پێشه‌كى و ئه‌نجام و پوخته‌ى باسه‌كه‌ به‌ زمانى عه‌ره‌بى و ئینگلیزى له‌گه‌ڵ لیستى سه‌رچاوه‌كان.

السير الشخصية للمؤلفين

Sakar A. Hameed، به‌شى زمانى كوردى، كۆلێژى زمان، زانكۆى سه‌لاحه‌ددین، هه‌رێمى كوردستان_ عیراق.

به‌شى زمانى كوردى، كۆلێژى زمان، زانكۆى سه‌لاحه‌ددین، هه‌رێمى كوردستان_ عیراق.

Youssef Sh. Saeed، به‌شى زمانى كوردى، كۆلێژى زمان، زانكۆى سه‌لاحه‌ددین، هه‌رێمى كوردستان_ عیراق.

به‌شى زمانى كوردى، كۆلێژى زمان، زانكۆى سه‌لاحه‌ددین، هه‌رێمى كوردستان_ عیراق.

المراجع

سه‌رچاوه‌ كوردییه‌كان:
ئه‌مین، به‌ختیار محه‌مه‌د.(2017). خۆشناوه‌تى له‌ سه‌ده‌ى بیسته‌م. به‌رگى یه‌كه‌م. چاپى یه‌كه‌م. ناوه‌ندى ئاوێر. هه‌ولێر.
ئه‌حمه‌د، عه‌بدولمه‌ناف ڕه‌مه‌زان.(2009). ئه‌تڵه‌سى زمانى. نامه‌ى ماسته‌ر. به‌شى زمانى كوردى. كۆلێژى زمان. زانكۆى سه‌لاحه‌ددین.
سالح، سه‌لوا فه‌ریق.(2016). ئه‌تله‌سا فۆنۆلۆجیا زمانێ كوردى_پارێزگه‌ها دهوكێ. ناما دكتۆرایێ. پشكا زمانێ كوردى. فاكۆلتیا زانستێن مرۆڤایه‌تى. زانكۆیا زاخۆ.
سه‌رچاوه‌ عه‌ره‌بییه‌كان:
دى سوسور، فرديناند.(1985). علم اللغة العام. ترجمة د.يوئيل يوسف عزيز. دار افاق العربية للصحافة والنشر. بغداد.
سه‌رچاوه‌ فارسییه‌كان:
شيرى، على اكبر.(1386). در أمدى بر طويش شناسى. ضاث اول. انتشارات مازيار. تهران.
عبدالكريمى، سثيدة.(1392). فرهنط توصيفى زبان شناسى اجتماعى. ضاث اول. انتشارات علمى. تهران.
مدرسى، يحيى.(1393). در أمدى بر جامعة شناسى زبان. موسسة مطالعات و تحقيق هاى فرهنطى وابستة بة وزارت فرهنط و اموزش عالى. تهران.
سه‌رچاوه‌ ئینگلیزییه‌كان:
Chambers,J.K.(1980). Dialectology.second edition. Cambridge University press. London.
Crystal,David.(2008).A Dictionary of Linguistics and Phonetics.six edition. Blackwell publishing.
سه‌رچاوه‌ى ئه‌لیكترۆنى:
Preston, Dennis R.(1984).Handbook of Perceptual Dialectology.volume1.John Binjamins publishing company. Amsterdam. Philadelphia.
https://www.benjamins.com.
جهانطيرى، نادر.(1373). نطاهى تازة بة طويش شناسى. مجموعة مقالات دانشطاة علامة طباطبايى. شمارة(80) از 83-100.
ادرس ثابت: https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1079646
تاريخ دانلود:01/07/1398

التنزيلات

منشور

2019-12-30

كيفية الاقتباس

Hameed, S. A., & Saeed, Y. S. (2019). ئه‌تڵه‌سى بگۆڕه‌ زمانییه‌كانى شێوه‌زارى خۆشناوه‌تى. مجلة العلوم الانسانیة لجامعة زاخو, 7(4), 416–433. https://doi.org/10.26436/hjuoz.2019.7.4.555

إصدار

القسم

مجلة العلوم الانسانیة لجامعة زاخو

الأعمال الأكثر قراءة لنفس المؤلف/المؤلفين