بازتاب اندیشه های فلسفی افلوطینی در مثنوی مم و زین

المؤلفون

  • Jihad Sh. Rashid پشكا زمانى فارسى, كولیژى زمان زانكوى سه‌لاحه‌ددین، هه‌ریمى كوردستان- عیراق

DOI:

https://doi.org/10.26436/hjuoz.2019.7.1.461

الكلمات المفتاحية:

فلوطین، احمد خانی، فلسفه، مثنوی مم و زین

الملخص

احمدخانی از شاعران اندیشمندی است که از هنر شعری و داستانسرایی برای بیان اندیشه های فکری خود بهره های زیادی برده است. مثنوى مم و زین به عنوان بزرگ­ترین منظومه عاشقانه در ادبیات کردی تصویری از جهان بینی شاعر را ارائه داده است كه نسبت به ساير منظومه هاي عاشقانه دیگر در ادبیات کردی از کمال و پختگی بیشتری برخوردار است چرا که علاوه بر جنبه ی عاشقانه آن، هم بر جنبه­ی زاهدانه و معتبدانة سلوک تأکید کرده است و هم بر جنبة فلسفی که در لا به لای پنهان این منظومه کارکردی فلسفی نهفته است. بررسی اندیشه­های فلسفی و جهان بینی این شاعر که محور اصلی این پژوهش را به خود اختصاص می دهد، چهرة احمد خانی را برای ما روشن و دنیای نگرشی او را برای ما آشکارتر خواهد نمود که چه مقدار از اندیشه های فلوطینی ریشه در آثار وی داشته است. روی هم رفته اندیشیدن به اضلاع و کانونهای ارجاعی و انتزاعی منظومه مم و زین نشان می دهد که احمد خانی ماهرانه زوایای پنهان این شعر یا روایت را در منزلتی تعالی گرایانه و با رویکردی غایت شناسانه فراهم آورده است به گونه ای که مبانی بنیادین وجودشناسی را به گونه ای معرفت شناختی تبیین کرده است. این پژوهش با هدف شکافتن ریشه های اندیشه و جهان بینی خانی در اصول فکری فلوطین نگاشته شده است از این رو نگارنده در این مقاله می کوشد تا با توجه به روش استنادی، به تحلیل شاخصه های جهان نگری در آثار فلوطین و خانی بپردازد تا جهان شناسی آنان را آشکار کند.

المراجع

آلن، گراهام(1385)، رولان بارت(بینامتنیت،) ترجمة پیام یزدانجو، تهران: مرکز

اواداینیک، ولودیمیر والتر (1379). یونگ و سیاست. ترجمة علیرضا طیب، چاپ اول، تهران: نشر نی.

پاسپرس، کارل(1363)، فلوطین، ترجمه محمد حسن لطفی، چ اول، تهران: خوارزمی

پورجوادی، نصر الله (1378)، درآمدی به فلسفۀ افلوطین، چاپ سوم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی

ـــــــــــــــــــ (1380)، اشراق و عرفان، چاپ اول، تهران: مرکز نشر دانشگاهی

ـــــــــــــــــــ (1364)، در آمدی بر فلسفه افلوطین، چ دوم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی

حسن لی، کاووس(1384)، سادة بسیار نقش، چاپ ول، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی

حسینی کازرونی، سید احمد ، (۱۳۸۶) تصوف و عرفان، چاپ اول، تهران: موسسه انتشارات ارمغان

حیدرپور کیایی، اسدالله (1395)،الهیات تنزیهی افلوطین، فلسفه دین، دورة 13، شمارة 4، صص717-737

خامنه ای، سید محمد(1380)، سیر حکت در ایران و جهان، چ اول، تهران: انتشارات حکمت اسلامی صدرا

خانی، احمد.(2008). مم و زین. ئاماده كردن و بةراويزنووسيني: هةزار, هةولير: ئاراس

ـــــــــــ.(2012).مم و زین. ترجمه د.شیرزاد شفیع بارزانی.چ اول. اربیل: دانشگاه صلاح¬الدین

خرمشاهی، بهاءالدین، (1380)، حافظ نامه، بخش اول، چاپ دوازدهم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی

راسل، برتراند (1365). تاریخ فلسفة غرب، ترجمة نجف دریابندری، جلد1، تهران: پرواز

رحمانی، غلامرضا (1390)، فلسفه فلوطین، چ اول، قم: موسسه بوستان کتاب قم

رحیمیان، سعید (1383). هویت فلسفه اسلامی، تهران: بوستان کتاب

ریتر، هلموت، (1379)، دریای جان، مترجم عباس زریاب خویی و مهرآفاق بایبوردی، چاپ دوم، جلد دوم تهران: انتشارات بین المللی الهدی

ریکور، پل. (1386) زندگی در دنیای متن. ترجمه¬ی بابک احمدی، تهران: مرکز

زرین کوب، عبدالحسین(1374)، پله پله تا ملاقات خدا، تهران: انتشارات علمی

ــــــــــــــــــــــ (1385)، ارسطو و فن شعر، تهران: انتشارات امیر کبیر

زنجانی، عباسعلی(1376)، تاریخ تصوف، چاپ سوم، تهران: دارلکتب الاسلامیه

سهروردی، شهاب الدین(1361) حکمت الاشراق، ترجمه دکتر جعفر سجادی، تهران

ــــــــــــــــــــــ (1380) مجموعه منصفات، تصحیح و مقدمه: سید حسین نصر، جلد3، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

شکری، جیهاد (2018)، تقابل عقل و عشق در مثنوی مم و زین، مجله علوم انسانی دانشگاه صلاح-الدین، شماره 3، جلد22

ــــــــــــــ (2016)، آرکی تایپ و نمادینه¬های آن در حماسه مم و زین، مجله علوم انسانی دانشگاه صلاح¬الدین، شماره4، جلد 20

غنی، قاسم (1383)، تاریخ تصوف در اسلام، جلد 2، چ نهم، تهران: زوار

فاخوری،حنا؛جر،خلیل(1391)،تاریخ فلسفه درجهان سلامی،ترجمه عبدالمحمدآیتی،تهران:علمی و فرهنگی

فراست، اس.ئی(1388)آموزه های اساسی فیلسوفان بزرگ،ترجمۀ غلامحسین توکلی،تهران:انتشارات حکمت

فرانكل، ویکتور (1377). انسان در جست و جوی معنا، مترجمان: نهضت صالحیان و میلانی، تهران: ادرسا

فروزانفر، بدیع الزمان(1348)، شرح مثنوی شریف، جز سوم، تهران: دانشگاه تهران

فروغی، محمدعلی(1383)، سیر حکمت در اروپا، تصحیح امیر جلال الدین اعلم، چ چهارم، تهران: البرز

فلوطین، (1389)، دوره¬ی آثار فلوطین،ج 1و2، ترجمه¬ی محمد حسن لطفی، چاپ دوم، تهران: خوارزمی

كاشفي، ملاحسین واعظ (1385). لباب مثتوی، تصیحح عبدالکریم سروش، چاپ سوم، تهران: صراط

کاپلستون، فردریک، (1368)، تاریخ فلسفه (یونان و روم)، ترجمه سید جلال الدین مجتبوی، جلد اول، چاپ دم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی و سروش

کربن،هانری(1390).روابط حکمت اشراق وفلسفه ایران¬ باستان.ترجمه احمدفرید،تهران:موسسه فلسفه ایران.

کلباسی، اشتری، حسین(1380). سنت ارسطویی و مکتب نوافلاطونی، اصفهان: کانون پژوهش.

گوهرین، سید صادق(1364)، شرح اصطلاحات تصوف، جلد اول و دوم، چاپ اول، تهران: زوار

لطفی، محمد حسن (1366)، دوره آثار فلوطین (تاسوعات)، چاپ اول، تهران: انتشارات خوارزمی

مایل هروی، نجیب (1362). رشف الالحاظ فی کشف الالفاظ، تهران: انتشارات مولی

محمدی، کاظم، (1381)، چالش درون (جدال تاریخی عقل و عشق) ، تهران: سازمان چاپ و انتشارات

مرتضوی، منوچهر(1365)، مکتب حافظ، چاپ دوم، تهران: توس

مورنو، آنتونیو (1376) یونگ، خدایان و انسان مدرن، ترجمة داریوش مهرجویی، تهران: مرکز

نجف آبادی، میرحسن(1389)، عرفان و فلسفه، تهران: خوارزمی

ورنر، شارل (1373)، سیر حکمت در یونان، ترجمة بزرگ نادرزاد، تهران: انتشارات زوار

یاسپرس، کارل، (1388)، فلوطین، ترجمه¬ی محمد حسن لطفی، چاپ دوم، تهران: خوارزمی

یثربی، سیدیحیی(1392). عرفان نظری(تحقیقی در سیر تکاملی و اصول و مسائل تصوف)، چ هشتم، قم: موسسه بوستان کتاب

یونگ، کارل گوستاو (1391). انسان و سمبولهایش، ترجمة محمود سلطانیه. تهران: جامی

ـــــــــــــــــــ. (1368). چهار صورت مثالی، ترجمة پروین فرامرزی، مشهد: آستان قدس رضوی.

Armstrong, A.H(editor)(1967), The Cambridge History of Late Greek and Early Medieval Philosophy, New York: Cambridge University press.

Id(1988), Enneads, With an English Translation by A.H. Armstrong, Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, Vol. VI&VII.

Hadot, P (1988), commentaire et notes, In Plotin, Traite' 38(VI,7), Paris, Les E'dtitions Du Cerf.

Carabine. D (1995), The Unknown Theology, Negative Theology, In The Platonic Tradition: plato TO Eriugena, Louvain, Peeters Press.

Knowles, David(1992), The Evolution of Medieval Thought, New York, Vintage Books

التنزيلات

منشور

2019-03-30

كيفية الاقتباس

Rashid, J. S. (2019). بازتاب اندیشه های فلسفی افلوطینی در مثنوی مم و زین. مجلة العلوم الانسانیة لجامعة زاخو, 7(1), 78–96. https://doi.org/10.26436/hjuoz.2019.7.1.461

إصدار

القسم

مجلة العلوم الانسانیة لجامعة زاخو