پێکهاتەی ڕستەی بکەرنادیار لە شێوەزاری کەلەکچیدا
DOI:
https://doi.org/10.26436/hjuoz.2023.11.3.1186الملخص
ئەم لێکۆلینەوەیە ژێر ناونیشانی (پێکهاتەی ڕستەی بکەرنادیار لە شێوەزاری کەلەکچیدا) یە، لەم لێکۆلینەوەدا هەولدراوە بە شێوەیەکی گشتی پێکهاتەی ڕستەی بکەرنادیاری شێوەزاری کەلەکچی دیاربکرێت، هەروەها ئاماژە بە تایبەتمەندییە سینتاکسییەکانیانی ئەم پێکهاتەیە دەکرێت و شرۆڤە دەکرێت. لە هەموو زمانێکدا بکەر پێکهێنەکی سەرەکییە لە ڕستەدا، پێویستە بکەر بۆ ئەنجامدان یان ڕوودانی کار لە ڕستەدا هەبێت، جا بکەر کەسێک بێت یان شتێک بێت، کەواتە بکەر لە پێناو تەواوکردنی ڕستەیە لە ڕووی سینتاکسیی و واتاییەوە، بەلام هەندێک جار بکەر لە ڕستەدا وون دەکرێت، بەم حالەتە دەوترێت (بکەرنادیار). گرنگی ئەم لێکۆلینەوەیە لەوەدایە؛ بۆ یەکەمجارە ئاماژە بە پێکهاتەی ڕستەی بکەرنادیاری شێوەزاری کەلەکچی دەکرێت و شێوە و جۆر و یاسا و تایبەتمەندییەکانی پێکهاتەی ڕستەی بکەرنادیار لەم شێوازەدا دیارکراوە و لە یەکجیاکراونەتەوە. ئەم لێکۆلینەوەیە بە پێی ڕێبازی وەسفی شیکاری ئەنجامدراوە، بابەتەکە وەسفکراوە و شێوە و جۆرەکانی پیکهاتەی بکەرنادیاری بەپێی ڕێژە و تاف و رووکارەکانی کاری ڕستە شیکراوەتەوە. گرنگترین پرسیارەکانی ئەم لێکۆلینە ئەوەیە، تایبەتمەندییە سینتاکسییەکانی پێکهاتەی ڕستەی بکەرنادیاری شێوەزاری کەلەکچی چییە؟ ئایا پێکهاتەی بکەرنادیار بە ڕێگای سینتاکسی یان مۆرفۆلۆجی دروستدەکرێت؟ یان بە هەر دوو ڕێگا ؟ لێکۆلینەوە لە سەر زمانی کوردی، زاری گۆران، شێوەزاری کەلەکچی کراوە، داتاکان لە زمانی ئاخاوتنی ڕۆژانەی خەلکی ئەم شێوەزارە وەرگیراوە. لە کۆتاییدا گرنگترین ئەو ئەنجامەی پێیگەیشتووینە، کە لەم شێوەزارەدا پێکهاتەی ڕستەی بکەرنادیار بە هەر دوو ڕێگا بەرهەمدەهێن.
المراجع
١-بە زمانی کوردی:
ابوبکر عمر قادر،(2016)، نادیاری زمانی کوردی بە پێی زمانەوانی بەرانبەری، گۆڤاری زانکۆی سلێمانی، بەشی(B)، زانستە مرۆڤایەتییەکان، ژمارە(58)، تشرینی یەکەمی2018، ب11-26،
خالد یوسف صلاح الدین، شوێنی کار: زانکۆی زاخۆ، شوێن: قەزای زاخۆ، مێژووی چاوپێکەوتن 2023/1/23، شوێن: قەزای زاخۆ.
رشید محمود، (2022)، شوێنی کار: یەکەی سەرپەرشتیاری ئامادەیی ئاکرێ، مێژووی چاوپێکەوتن 2022/12/31، شوێن: ناحیەی کەلەکچی.
سانیا جەبار عەبوزید،(2019). کارتێکرنا پێکهاتا گرێیا بەرکاری لسەر دروستکرنا رستا بکەرنادیار، گۆڤارا زانستێن مرۆڤایەتی یا زانکۆیا زاخۆ، بەرپەربەندا:7، ژمارە:3، بپ،274-282.
سلێمان ئیسماعیل، عەبدولوەهاب خالد موسا (2016)، کارێن لێکدایێن بکەرنەدیار د زمانێ کوردی و فارسیدا، گۆڤارا زانستێن مرۆڤایەتی یا زانکۆیا زاخۆ، پەربەندا(4)، ژمارە:2، ب205-228، ئەیلول،2016.
سلێمان ئیسماعیل ڕەجەب،(2015)، بەراوردکرنا کارێ بکەرنەدیار د ناڤبەرا زمانێ کوردی و فارسیدا، ناما دکتورایێ، کولیژا زانستێن مرۆڤایەتی. زانکۆیا دهۆک.
سەلوا فەریق سالح، (2006)، کاری داڕێژراو لە نێوان کوردی (دیالێکتی ژووروو) وفارسیدا، دەزگەهێ سپیرێز، دهۆک.
عەبدوالواحید موشیر دزەیی، (2013)، ڕستەسازی رۆنانکاری و گوێزانەوە، بێ دەزگەهـ، هەولێر،
فەرەیدون عەبدول بەرزنجی، (2008)، نادیاری، بەرێوەبەرێتی چاپ وبلاوکردنەوەی سلێمانی، سلێمانی.
محەمەدی مەحوی، (2020)، باری بکەرنادیار، بێ دەزگەهـ، سلێمانی.
نەریمان عەبدولڵا خۆشناو، (2016)، بکەرنادیار لێکۆلینەوەیەکی بەرانبەرییە لەنێوان زمانی کوردی و زمانی عەرەبیدا، چاپی دووەم، بلاوکراوەکوانی ناوەندی ئاوێر، هەولێر.
وریا عومەر ئەمین، (2015)، لە قوژبنەکانی ڕێزمانی کوردی، بلاوکراوەی ئەکادیمیای کوردی، هەولێر.
ئەورەحمانی حاجی مارف، (2000)، رێزمانی کوردی، بەرگی یەکەم(وشەسازی)، بەشی پێنجەم(کردار)، دەزگای سەردەم، سلێمانی.
٢-بە زمانی عەرەبی:
أبو البقاء عبدالله بن الحسين بن عبدالله العكبري، اللباب في علل البناء والإعراب، تحقيق: عبدالإله النبهان، دار الفكر – دمشق، ط11995م. ج1.
حاتم محمد محمد مصطفى، (2020)، المعاني الاصطلاحية في المعاجم اللغوية، الحدود النحوية في محكم ابن سيده نموذجا، قسم الدراسات الانسانية كلية التربية، جامعة الإمام عبدالرحمن بن فيصل، الدمام، المملكة العربية السعودية، المجلة العلمية لجامعة الملك فيصل، من ضمن قائمة البيانات العالمية سكوباس (Scopus)، المجلد (21)، العدد 2.
حسين احمد، حسین بوعباس،(2016)، أشباه العمد في العربية، كلية الآداب، جامعة الكويت، قسم اللغة العربية، مجلة العلوم الإنسانية والاجتماعية - جامعة الأردن، من ضمن قائمة البيانات العالمية سكوباس (scopos)، المجلد 3، العدد 1، ص 439.
صلاح بن عبدالله بوجليع،(2019)، اختيارات محمد بن نصير الميداني النحوية، جمعا ودراسة، قسم النحو والصرف وفقه اللغة، كلية اللغة العربية، جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامية، الرياض، المملكة العربية السعودية، المجلة العلمية لجامعة الملك فيصل، من ضمن قائمة البيانات العالمية سكوباس (Scopus)، المجلد (20)، العدد 1.
عمر بن علی المقوشی،(2022)، ما لم یسم فاعلە فی العربیە، جامعە المنیا، کلیە دار العلوم- مجلە الدراسات العربیە، 2022/9/7، pm2:26 ، ص552-553.
محمد بن عبدالله بن العباس ابن الوراق، (1999)، علل النحو، تحقيق: محمود جاسم محمد الدرويش، مكتبة الرشيد – الرياض، السعودية، ط1.
٣-بە زمانی ئینگلیزی:
Lester, Mark, Beason, Larry.ENGLISH GRAMMAR USA GE.New York,2019, 26/12/2022, 3:20pm
(Nurenzia Yannuar,…,(2014), Active and Passive Voice Constructions by Indonesian Student Writers, Theory and Practice in Language Studies, Vol, 4, No, 7, pp, 1400-1408, 26/12/2022, 6:55pm
منشور
كيفية الاقتباس
إصدار
القسم
الرخصة
الحقوق الفكرية (c) 2023 Mahir I. Hajjy, Sanya J. Abuzeid
هذا العمل مرخص بموجب Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
يوافق المؤلفين الذين ينشرون في هذه المجلة على المصطلحات التالية
[CC BY-NC-SA 4.0] يحتفظ المؤلفون بحقوق الطبع والنشر ومنح حق المجلة في النشر الأول مع العمل المرخص له بموجب ترخيص مشاع المبدع للإسناد
الذي يسمح للآخرين بمشاركة العمل مع الإقرار بحقوق التأليف والنشر الأولي في هذا مجلة
مكن للمؤلفين الدخول في ترتيبات إضافية منفصلة للتوزيع غير الحصري للنسخة المنشورة من المجلة، مع الإقرار بإصدارها الأولي في هذه المجلة
يسمح ويشجع المؤلفين على نشر عملهم عبر الإنترنت
