وێنەى هونەری لە شیعرەکانی(موئەیەد تەیب)دا

- پەرتووکی کوردی:

ئەحمەد، پەخشان عەلی(٢٠٠٩)، شێوازی شیعری گۆران، سلێمانى، چاپخانەى: رەنج.

ئەحمەد، صافیە محەمەد(٢٠١٤)، شێوازی شیعرە کوردییەکانى پیرباڵ مەحموود، چاپی یەکەم، هەولێر، چاپخانەى: رۆژهەڵات.

ئەمین، عەبدولقادر محەمەد(٢٠٠٢)، وێنەى شیعری لە رێبازی رۆمانسیی کوردی دا، سلێمانی، زنجیرە کتێبی دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم.

بامەرنی، عبدالرحمن(٢٠١٤)، تێکست و شرۆڤەکرنێن رەخنەیی، چاپا ئێکێ، دهۆک، چاپخانا پارێزگەها دهۆکێ.

بامەڕنی، نەوزاد عەبدولڵا(٢٠٠٧)، ئایدولۆژیا د هۆزانێن(جگەر خوین)ی دا، چاپا ئێکێ، دهۆک، چاپخانا: خانی.

چەلکی، مەسعوود یاسین(٢٠١٢)، رۆڵی هونەرێن ڕوونبێژیێ د چێکرنا وێنێ هۆزانێ کوردیدا، هەولێر، چاپخانەى: حاجی هاشم.

ڕەزا، ئەحمەد(٢٠٠٧)، هونەری شیعر نووسین، چاپی یەکەم، سلێمانی، چاپخانەى: دەزگای ناوەندی ڕاگەیاندن.

رەئوف، د. لوقمان(٢٠١٦)، دەقی شیعری کوردی لەروانگەى سیمۆلۆژییەوە(١٩٥٠-١٩٧٥)، چاپخانە: حەمدی

سجادی، علاء الدین(١٩٧٨)، خۆشخوانى(گوزارەکارى. ڕەوانکاری. جوانکارى)، بەغدا، چاپخانەى: مەعارف.

شەوڕۆ، فازیل(٢٠١٢)، دەنگ لە شیعری کەریم دەشتیدا، هەولێر، چاپخانەى حاجی هاشم.

عومەر، ئاسۆ(٢٠٠٩)، بەهای ئێستاتییەکانى شیعر لای پیرەمێرد و شێخ نوری شێخ ساڵح و گۆران، چاپی یەکەم، دهۆک، چاپخانەى: خانی.

عیسی، هاوژین سلیوە(٢٠٠٩)، بنیاتی وێنەى هونەری لە شیعری شێرکۆ بێکەس دا، چاپی یەکەم، سلێمانى، چاپخانەى: دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم.

عەبدوڵڵا، پ. ی. د. ڕۆژان نوری(٢٠٢٢)، میتافۆڕ لە شیعردا، چاپی یەکەم، چاپخانە: چوارچرا.

عەبدوڵڵا، د. ئیدریس(٢٠١٣)، کۆوانەکانى ڕەوانبێژی، چاپی یەکەم، هەولێر، چاپخانەى: منارە.

گەردی، ژوان عەبدولسەلام عەزیز(٢٠١٨)، شێواز لە شیعرەکانی کامەران موکری لە ژێر ڕۆشنایی قوتابخانەی<<فیلۆلۆجی لیۆ شپیتزەر>>دا، چاپی یەکەم، هەولێر، چاپخانەى: ڕۆشنبیری.

مستەفا، د. محمد فازل(٢٠١١)، دەنگی پیرەمێرد لە بزووتنەوەى شیعری نوێی کوردیدا، چاپی یەکەم، هەولێر، چاپخانەى: ڕۆژهەڵات.

مەحموود، د. ئازاد ئەحمەد(٢٠٠٩)، بونیاتی زمان لە شیعری هاوچەرخی کوردیدا(١٩٨٥-٢٠٠٥)، هەولێر، چاپخانەى: حاجی هاشم.

مەلازادە، دکتۆر ڕێبوار محمد(٢٠٢٠)، تیۆری ئەدەبی، چاپی یەکەم، ناوەندی ئاوێر بۆ چاپ و بڵاوکردنەوە.

نهێلی، نعمت الله حامد(٢٠١٠)، دەراڤەک ژ رەخنێ(رەخنە و ڤەکۆلین)، چاپا ئێکێ، دهۆک، چاپخانا: هاوار.

- پەرتووکی عەرەبی:

ابو دیب، کمال(١٩٨٤)، جدلية الخفاء والتجلي- دراسة بنيوية في الشعر، الطبعة الثالثة، بيروت، الناشر: دار المعلم للملايين.

الجرجاني، عبدالقاهر بن عبدالرحمن بن محمد(1984)، قرأه و وعلق عليه: أبو فهر محمود محمد شاكر، القاهرة، الناشر: مكتبة الخانجي.

دي لويس، سيسل(1982) الصورة الشعرية، ترجمة: د. احمد نصيف الجنابي- مالك ميري- سلمان حسن ابراهيم، العراق، الناشر: دار الرشيد.

زاید، د. علی عشری(٢٠٠٢)، عن بناء القصيدة العربية الحديثة، الطبعة الرابعة، القاهرة، الناشر: مكتبة ابن سينا.

کوهن، جان(١٩٨٦)، بنیة اللغة الشعریة، ترجمة: محمد الوالي- محمد العمري، الطبعة الاولى، المغرب، الناشر: دار تويفال.

هلال، الدكتور محمد غنيمي(1997)، النقد الأدبي الحديث، القاهرة، الناشر: دارنهضة مصر للطباعة والنشر والتوزيع.

٣- پەرتووکی فارسی:

پرین، لارنس(١٣٨٣)، دربارە شعر، ترجمە: فاطمە راکعی، چاپ سوم، ایران، کتابخانە: ملی.

رودمعجنى، دکتر محمود فتوحی(١٣٨٩)، بلاغت تصویر، چاپ دوم، تهران، مرکز پخش: انتشارات سخن.

٤- پەرتووکی ئینگلێزی:

Hollander, John- Weber, Joanna(2001), Words for Images A Gallery of Poems, United States of America, Yale University Art Gallery.

٥- نامەى ماستەر کوردی:

أحمد، هدی صدیق(٢٠١٣)، بنیاتێ هونەری د هۆزانێن(عبدالرحمن مزوری)دا، ناما ماستەرێ، بەشێ کوردی، فاکۆلتیا زانستێن مرۆڤایەتی – سکۆلا ئادابێ، زانکۆیا دهۆک.

ئەبدورەحمان، حسێن ئوسمان(٢٠٠٧)، رۆلێ(پارادۆکس)ێ د پێکهاتا وێنێ هۆزانێدا(کرمانجیا سەری) وەک نموونە، ناما ماستەرێ، بەشێ کوردی، کۆلیژا ئادابێ، زانکۆیا دهۆک.

ئەحمەد، گوڵەباغ حوسێن(٢٠١٦)، ئەزموونی شیعری کوردی ڕۆژهەڵاتی کوردستان کرمانجی ناوەڕاست(١٩٨٠-٢٠١٤)، نامەى ماستەر، بەشی کوردی، کۆلیژی پەروەردە، زانکۆی سەڵاحەدین.

ئەمین، عەتا عەلی(٢٠٢٢)، شیعری زیندان لە باشووری کوردستان(کرمانجی ناوەڕاست ١٩٢٠-١٩٧٠)، نامەى ماستەر، بەشی کوردی، کۆلیژی پەروەردە، زانکۆی گەرمیان.

عبدالله، ثریا احمد(٢٠٢٢)، ئەزموونی شیعریی جەلال مەلەکشا، نامەى ماستەر، بەشی کوردی، کۆلێژی پەروەردە، زانکۆی چەرموو.

عوسمان، کەژاڵ عەبدولقادر(٢٠١٥)، بنیاتی شوێن لەشیعری هاوچەرخی کوردیدا، نامەى ماستەر، بەشی کوردی، کۆلێژی زمان، زانکۆی سەڵاحەدین.

عەلی، فەرەیدون عەبدوڵڵا(٢٠٢٣)، ڕۆڵی هێما زمانیی و نازمانییەکان لە بونیادی وێنە کاریکاتێرییەکاندا، نامەى ماستەر، بەشی زمانی کوردی، کۆلێجی پەروەردەى بنەڕەت، زانکۆی سلێمانی.

عەلی، ئارام عومەر(٢٠١٦)، شیعری بۆنە لە ئەدەبی کوردیدا(کرمانجی ناوەڕاست)(١٩١٤-١٩٤٥ز)، نامەی ماستەر، بەشی کوردی، کۆلێجی زمان، زانکۆی گەرمیان.

غازی، چنار صدیق(٢٠٠٧)، ئاراستێن تەکنیکی د شعرا نوی یا کوردی دا -دەڤەرا بەهدینان- بەدرخان سندی وەک نموونە، ناما ماستەرێ، بەشێ کوردی، کۆلێژا ئاداب، زانکۆیا دهۆک.

کاک امین، حوسێن غازی(٢٠٠٥)، نوێکردنەوەى شیعری کوردی لە ساڵی ١٩٣٢ تا کۆتایی ١٩٤٩ لە کوردستانی عیراقدا، نامەى ماستەر، بەشی زمانی کوردی، کۆلێژی پەروەردەى(ئیبن روشد)، زانکۆی بەغدا.

کاکل، هەڵمەت عوسمان(٢٠٠٩)، وێنەى هونەری لە شیعری(حەسیب قەرەداغی)دا، نامەى ماستەر، بەشی کوردی، کۆلیژی زمان، زانکۆی کۆیە.

محەمەد، شاخەوان فەرهاد(٢٠١٣)، کورتیلە شیعر لە ئەدەبی هاوچەرخی کوردیدا بەنموونەى دەقەکانی(قوبادی جەلیزادە، لەتیف هەڵمەت، دلشاد عەبدوڵڵا)، نامەى ماستەر، بەشی کوردی، کۆلێژی زمان، زانکۆی سەڵاحەدین.

نصرالله، محمد عزیز(٢٠٢٢)، باڵادەستیی ئایدۆلۆژیا لە ئەزموونی شیعریی(لەتیف هەڵمەت، عەبدوڵڵا پەشێو، ڕەفیق سابیر)دا، نامەى ماستەر، بەشی کوردی، کۆلێژی زمان، زانکۆی سلێمانی.

٦- نامەى ماستەر عەرەبی:

القطاوي، أسامة محمد مصطفى(2017)، الصورة الشعرية عند تميم البرغوثي، رسالة الماجستير، قسم اللغة العربية، كلية الاداب، جامعة الإسلامية بغزة.

بن سعدي، رقية- مقرب، سارة(2022)، الصورة الشعرية في ديوان "مداد من غيوم" لسعد بن عبدالله الغريبي، مذكر ماستر، قسم الاداب واللغة العربية، كلية الاداب واللغات، جامعة محمد خيضر بكسرة.

جنا، حسان- حلوات، عبدالله(٢٠١٧)، الصورة الشعرية عند ابن أب المزمري، مذكر لنيل شهادة الماجستير، قسم اللغة والأدب العربي، كلية الاداب واللغات، جامة أحمد دراية- أدرار.

خضر، نوال علي عبدالرحمن(2011)، صورة السماء والأرض في القران الكريم(دراسة بلاغية)، رسالة الماجستير، قسم اللغة العربية، كلية الدراسات العليا، جامعة النجاح الوطنية في نابلس.

زكري، أحلام(2016)، الصورة الحسية في شعر"عيسى لحيلح"، مذكرة لنيل شهادة الماستر، قسم الاداب و واللغة العربية، كلية الاداب واللغات، جامعة محمد خضير بكسرة.

لطرش، وداد(2017)، الصورة الشعرية في شعر عبد الحميد شكيل- ديوان ''سنابل الرمل سنابل الحب'' –آنموذجا، مذكرة مقدمة لنيل شهادة الماستر، قسم اللغة الأدب العربي، كلية الاداب واللغات، جامعة 8 ماي 1945 قالمة.

محوي، رابح(2009)، الصورة الشعرية في ديوان الأمير أبي الربيع سليمان بن عبدالله الموحد، مذكر لنيل شهادة الماجستير، قسم الأدب العربي، كلية الاداب و العلوم الإنسانية و الاجعماعية، جامعة محمد خيضر بسكرة.

٧- تێزی دکتۆرای کوردی:

احمد، مەریوان حمەکەریم(٢٠٢٢)، بنیاتی وێنەى هونەری لە شیعری(سالم)دا، تێزی دکتۆرا، بەشی کوردی، کۆلیژی زمان، زانکۆی سلێمانى.

بامەڕنی، نەوزاد عەبدوڵڵا حاجی(٢٠١٢)، ئیستاتیکا جهی دهوزانا هەڤچەرخا کوردیدا ل دەڤەرا بادینان دناڤبەرا سالێن ١٩٨٠-١٩٩٠ ڤەکولینەکا وەسفی شیکاری یە، ناما دکتۆرایی، بەشێ کوردی، کولیژا ئادابێ، زانکۆیا دهۆک.

٨- تێزی دکتۆرای ئینگلێزی:

Burrows, Fiona Elizabeth(2012), Words of Shape and Shade: Synaesthesia in the poetry and Poetics of the Early Twentieth Century, degree of doctor of Philosophy, School of Social Sciences(English and Cultural Studies), University of Western Australia.

Fulkerson, Matthew(2010), The Sense of Touch, degree of Doctor, Department of Philosophy, University of Toronto.

٩- گۆڤار بە زمانی کوردی:

حەمەد، د. پەخشان سابیر(٢٠٠٥)، ڕەنگدانەوەى ئەنفال لە هەڵبژاردەى چەند شیعرێکی کوردستانی باشووردا، ئەکادیمی کۆواری کۆڕی زانیاری کوردستان، ژمارە(٣).

سالار، د. عبدالسلام(٢٠١٠)، سەمەندەرى وێنە لەگڕی دوو شیعری ئەنوەر قادر جافدا، گۆڤاری زانکۆی سلێمانى، بەشی(B) ژمارە(٢٩).

ساڵح، تارق(٢٠١١)، مەحوی و فەنتازیای وێنەى هونەری شیعرەکانی، گۆڤاری نووسەری نوێ، ژمارە(٥٥).

عەبدوڵڵا، کانیاو بەکر- میرە، ئەحمەد محەمەد ڕەشید- فەرەج، دیلان سەلام حەمە(٢٠٢١)، وێنەى شیعریی لە شیعرەکانى’’سالم’’دا، گۆڤاری زانکۆی گەرمیان، خولی(٨) ژمارە(١).

عەبدوڵڵا، کانیاو بەکر- میرە، ئەحمەد محەمەد ڕەشید- فەرەج، دیلان سەلام حەمە(٢٠٢١)، وێنەى شیعریی لە شیعرەکانى’’سالم’’دا، گۆڤاری زانکۆی گەرمیان، خولی(٨) ژمارە(١).

عەبدوڵڵا، کانیاو بەکر- میرە، ئەحمەد محەمەد ڕەشید- فەرەج، دیلان سەلام حەمە(٢٠٢١)، وێنەى شیعریی لە شیعرەکانى’’سالم’’دا، گۆڤاری زانکۆی گەرمیان، خولی(٨) ژمارە(١).

کاک امین، حسین غازی(٢٠٢١)، شیعرەکانی (دلاوەر قەرەداغی) لەژێر چەتری وێنەدا، گۆڤاری زانکۆی سەڵاحەدین بۆ زانستە مرۆڤایەتییەکان، بەرگی(٢٥) ژمارە(٢).

گەردی، سەردار ئەحمەد(٢٠٠١)، لێکچواندن و ڕۆلی لە دروست کردنى وێنەى هونەری لە شیعرەکانی(ئەحمەد موختار بەگی جاف)دا، گۆڤاری زانکۆی سلێمانى، ژمارە(٥).

١٠- گۆڤار بە زمانی عەرەبی:

الحربي، عبدالمحسن مطلق علي(2021)، دراسة في مفهوم الصورة الفنية، المجلة العلمیة لکلیة الآداب-جامعة أسیوط، العدد(78).

جزيني، الدكتور مهدي عابدي- عيسى، الدكتور علي صاحب- الجعباوي، جهاد نعيم(2023)، الصور الشعرية في قصائد أبي فراس الحمداني، مجلة الكلية الإسلامية الجامعة، العدد(71) الجزء(2).

ربيع، ايمان محمد- أبو العدوس، يوسف(2017)، الصورة اللونية في شعر لينا أبو بكر: (ديوان خلف أسوار القيامة ) نموذجا- دراسات أدبية، مجلة الدراسات اللغوية والأدبية، العدد الثاني- السنة التاسعة.

١١- گۆڤار بە زمانی فارسی:

خویشتن دار، پریسا- محمدی، دکتر محمد حسین(١٣٩٤)، بررسی کنایە در شعر منوچهر آتشی از منظر زيباشناسی و نوآوری در کنایات، فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی(بهار ادب)، سال هشتم، شمارە چهارم، شمارە پیاپی ٣٠.

ذوالفقاری، محسن- امیدعلى، حجت اله(١٣٩٢)، نماد پردازی در چند شاعر شعر نو و مقایسە آنها باهم، فصلنامه تخصصی سبك شناسی نظم و نثر فارسی، شال ششم، شمارە اول.

طهماسبی، دکتر فرهاد- صارمی، زهرە(١٣٩٢)، تحلیل و بررسی تصویر شعری و معرفی ساختار آن در شعر احمد شاملو، فصل نامەى تخصصی تحلیل و نقد متون زبان و ادبیات فارسی، شمارە ١٦.

قاسمی، مالک- اسداللهی، خدابخش- محرمی، رامین(١٤٠٠)، تحلیل صور بیانی در شعر فرانوی اکسیر، مطالعات زبان فارسی(شفای دل سابق(، سال چهارم، شمارە هشتم.

کیا، على قبادی- رحیمی، دکتر سید مهدی(١٣٩٤)، سیری در استعاره و انواع آن در مهم ترین کتب بلاغی، مقالەهای دهمین همایش بین المللی ترویج زبان و ادب فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی، ٤-٦ شهریورماه.

گریوانی، سکینه- مقدم، فریده داوودی(١٣٩٩)، واکاوی صور خیال و برخی شگردهای بلاغى در اشعار شاعران خراسان شمال)با تأکید بر مجموعه شعر»پرنده لای کاغذ زیتون»أثر اباصلت رضوانی)، پایگاه مجلات تخصصی نور، دورە(٢).

١٢- گۆڤار بە زمانی ئینگلێزی:

Andreeva, Elena D.(2020), Poetic Imagery Transformations In Translation, European Proceedings Of Social And Behavioural Sciences Epsbs, E-Issn: 2357-1330.

Enoch, Jamie- Jones, Lee- Mcdonald, Leanne, 2020, (Thinking About Sight As A Sense), Optometry In Practice Empirical Research, Volume 21 Issue 3.

K., Urinbaev I.(2024), The Concept And Meaning Of Artistic Image In Fine Arts, Science And Innovation International Scientific Journal, Volume 3 Issue 5

Weston, Zubeyde Bayram- Sienz, Maria Andrade(2022), The senses 4: touch – physiology of the sensation and perception of touch, journal club use, Vol 119 Issue 1.

Zalipour, Arezou(2011), From Poetic Imagination to Imaging: Contemporary Notions of Poetic Imagination in Poetry, Rupkatha Journal on Interdisciplinary Studies in Humanities, University of Waikato, New Zealand, Vol.3 No.4.

Zheng, Xinning(2022), The Reproduction of Visual Pictures in Poetry Translation, English Language Teaching; Vol. 15, No. 4.

Zhu, Yang 杨铸(2016), Poetic Taste and Tasting Poetry, Continuities and Discontinuities in Chinese Literature, (Peking University, China), SV-3-19.

١٣- فەرهەنگ:

ئەسوەد، نەوزاد ئەحمەد(٢٠١٥)، فەرهەنگی زاراوەکانی ئەدەب و زانستە مرۆڤایەتییەکان، چاپی یەکەم، تاران، بڵاوکار: ناوەندی غەزەلنووس- بۆ چاپ و بڵاوکردنەوە.

شرفکندی، عبدالرحمن(١٣٦٩)، هەنبانەبۆرینە(فرهنگ کردی-فارسی) هەژار، تهران، چاپ اول.

نازێ، باڤێ(٢٠١٢)، فەرهەنگا تێرمنێن وێژەیی، دهوک، چاپخانە: چاپخانا هەوار.

سەرچاوەی دیوانەکان:

پیتی(A): تەیب، موئەیەد(٢٠٠٤)، ستران و بەفر و ئاگر، چاپا سێیێ، دهۆک، پەرتووکخانا جزیری.

پیتی(B): تەیب، موئەیەد(٢٠١٢)، پلنگ دەما برسی دبن... مرۆڤ دەما تێردبن... ، چاپا ئێکێ، دهۆک، چاپخانەیا: خانی.

پیتی(C): تەیب، موئەیەد(٢٠١٦)، نە با من سوار دکەت... نە ئاخ من پەیا دکەت، چاپا ئێکێ، ترکیا، چاپخانەیا: Matris.

پیتی(D): تەیب، موئەیەد(٢٠١٨)، نە شەڤ تێرا خەونێن من دکەت، نە رۆژ تێرا خەمێن من، دهۆک، دەزگەهێ سپیرێز.

پیتی(E): تەیب، موئەیەد(٢٠١٩)، گەمیەک ل ناڤ بیابانێ، چاپا ئێکێ، ایران، چاپخانا: رانمی.

پیتی(F): تەیب، موئەیەد(٢٠٢٠)، زەڤیەکا سەرابێ ئاڤ دای هەلامەت لێ شین دبن، چاپا ئێکێ، ئیران، چاپخانا: رانمی.

پیتی(G): تەیب، موئەیەد(٢٠٢١)، دەستێ من بەهی قەلەمێ من شین ما، چاپا ئێکێ، ئیران، چاپخانا: رانمی.

پیتی(H): تەیب، موئەیەد(٢٠٢٤)، چوار گەوریێن برسی د فانۆسەکا ژەنگی دا، چاپا ئێکێ، ئیران، چاپخانا: مەتین