ڕەمــز لە شـــیعرەكانی (نـەوزاد ڕەفعەت و قوبادی جەلی زادە)دا
DOI:
https://doi.org/10.26436/hjuoz.2024.12.4.1418الكلمات المفتاحية:
ڕەمز، ئەفسانە، ئایین، مێژوو، سێكسالملخص
ڕەمز یەكێكە لەو لایەنە هونەرییانەی شیعرییەت بە دەق دەبەخشن و دەق لە چنگی سادەی گوتندا دەردەهێنن، چونكە ڕەمز هۆكارێكی سەرەكییە بۆ لادان و گواستنەوە لە تێگەیشتنی ئاشكرا و خێرا و تاك واتاییدا، بەمەش ڕەمز لە لایەك ئیستاتیكییدانە بە شیعر و شیعرییەت، لە لایەكی دیكە بایەخدانە بە گۆشەی خوێنەر، چونكە هەموو خوێنەرێك توانای گەیشتنی بە دەلالەتەكانی ئەم جۆرە دەقانە و هەڵماڵین و لادانی واتا ڕووپۆشكراوەكان، دۆزینەوەی ڕەمز و كۆدە پەنهانییەكانی نییە، بۆیە ئەم دەقانە كاتێكی زۆرترییان دەوێت بۆ تێگەیشتن و لەوێش ماوەیەكی زۆرتر لەناو كۆمەڵگەدا دەمێننەوە، بۆیە شاعیرانی هاوچەرخمان بەگشتی و تایبەت (نەوزاد ڕەفعەت و قوبادی جەلی زادە)، پاشخانێكی گشتیی فراوان و ڕۆشنبیریی هەمەلایەنەیان لە تەواوی بوارەكاندا هەیە، بەمەش توانیوویانە زۆربەی جۆڕەكانی ڕەمز دەستەمۆ بكەن و بیخەنە خزمەتی شیعرییەت و پەیامە شیعرییەكانیان پێ دەرببڕن.
المراجع
كتێب:
كتێب بە زمانی كوردیی:
ئەحمەد، پەخشان عەلی. (2009)، شێوازی شیعری گۆران، چ. 1، چاپخانەی ڕەنج، سلێمانی.
ئەحمەد، نەجات حەمید. (2008)، تیۆریی بنیاتی شاراوە، چ. 1، چلپخانەی ئاراس، هەولێر.
ئەسوەد، نەوزاد ئەحمەد. (2015)، فەرهەنگی زاراوەكانی ئەدەب و زانستە مرۆڤایەتییەكان، چ. 1، چاپخانەی تاران، تاران.
بەسیر، كامل حسن. (1983)، ڕەخنەسازی (مێژوو و پەڕەوكردن)، چ. 1، چاپخانەی كۆڕی زانیاری عێڕاق، بەغدا.
حەمەد، پەخشان سابیر. (2012)، ڕەمز لە شیعری هاوچەرخی كوردی كرمانجی خوارووی كوردستان (1970- 1991)، چ. 1، چاپخانەی حاجی هاشم، هەولێر.
خۆشناو، سەرباز مەجید. (2019)، سیمیۆلۆژیای ناونیشان لە شیعرەكانی (نەوزاد ڕەفعەت)دا، چ. 1، چاپخانەی تەفسیر، هەولێر.
خۆشناو، نەریمان عەبدوڵلا. (2015)، ڕەمز و مەغزا لە چیرۆكەكانی فەرهاد پیرباڵدا، چ.1 ، چاپخانەی موكریان، هەولێر.
خۆشناو، هێمن عومەر. (2010) ، شیعرییەتی دەقی چیرۆكی كوردی، چ.1، چاپخانەی وەزارەتی ڕۆشنبیری، هەولێر.
شەریف، عەبدولستار تاهیر. (1985)، قامووسی دەرونناسی، چ.1، چاپخانەی علا، بەغدا.
شەورۆ، فازیل. (2021)، گوتاری شەورۆ (13 لێكۆلینەوەی ئەدەبی، 3 بانێژە باس)، چ. 1، چاپخانەی تاران، تاران.
گەردی، سەردار ئەحمەد. (2004)، بنیاتی وێنەی هونەری لە شیعری كوردیدا (1970-1991)، چ.1، چاپخانەی سەردەم، سلێمانی.
عەسكەر، دانا. (2009)، مانا و دەلالەتە شاراوەكانی دەق، چ.1، چاپخانەی سەردەم، سلێمانی.
عەلی، تاڵیب حسێن. (2014)، زانستی زمانی كوردی، چ. ١، چاپخانەی ڕۆژهەڵات، هەولێر.
كامۆ، ئالبیرت. (2006)، ئەفسانەی (سێزیف)، و. د. هدی ئیبراهیم، چ. 1، چاپخانەی هێمن، سلێمانی.
كەریم، ئازاد عەبدلواحید. (2017)، شیعرییەتی دەق، چ. ١، ب. ن. چ.، كەركووك.
لمپ، هارۆڵد، (2013)، ئەسكەندەری مەكدۆنی، و. عەلی ئەكبەڕ مەجیدی، چ. 3، چاپ و پەخشی ڕێنما، سلێمانی.
مەحموود، ئازاد ئەحمەد. (2009) ، بونیاتی زمان لە شیعری هاوچەرخی كوردییدا (1985 تا 2005)، چ.1، چاپخانەی حاجی هاشم، هەولێر.
مەولوود، ڕیزان ساڵح. (2013)، پێگەی ژن لە دیدی (قوبادی جەلی زادە و نەزار قەببانی)یدا، چ. 1، چاپخانەی حاجی هاشم، هەولێر.
مەولوود، محەمەد خدر. (2008)، نەوزاد ڕەفعەت شاعیری ئەفرێنەری شیعری نوێی كوردی، چ. 1، چاپخانەی ڕۆشنبیری، هەولێر.
مستەفا، ئاسۆ عومەر. (2009)، بەها ئیستاتیكییەكانی شیعر لای پیرەمێرد و شێخ نوری شێخ ساڵح و گۆران، چ. 1، چاپخانەی خانی، دهۆك.
ناوخۆش، سەلام : خۆشناو، نەریمان. (2009)، زمانەوانی، ب. (١، ٢، ٣)، چ. ١، چاپخانەی منارە، هەولێر.
+ دیوانەكان:
جەلی زادە، قوبادی. (2007)، شەهید بەتەنیا پیاسە دەكات، چاپخانەی ئاراس، هەولێر.
جەلی زادە، قوبادی. (2023)، جێ سمی بارگیرەكان، چاپخانەی تاران، تاران.
ڕەفعەت، نەوزاد. (1992)، بەفری گەرم، چ. 1، چاپخانەی ڕۆشنبیری و لاوان، هەولێر.
ڕەفعەت، نەوزاد. (2004)، پەرییەكان هەڵدەفڕێنمەوە، چ. 1، چاپخانەی ئاراس، هەولێر.
ڕەفعەت، نەوزاد. (2012)، دارستانی ئەو بنارە ، چ. 3، چاپخانەی حاجی هاشم، هەولێر.
ڕەفعەت، نەوزاد. (2013)، نیگەرانی، چ. 3، چاپخانەی حاجی هاشم، هەولێر
ڕەفعەت، نەوزاد. (2014)، شینی شالوور ، چ. 2، چاپخانەی ڕۆژهەڵات، هەولێر.
ڕەفعەت، نەوزاد. (2020)، باڵەكانم بدەرەوە، چ. 1، چاپخانەی ماد، تاران.
كتێب بە زمانی عەرەبیی:
احمد، محمد فتوح. (1978)، الرمز والرمزیة الشعر المعاصر، ط. ٢، دار المعارف، قاهرة.
عبدالنور، جبور. (١٩٨٤)، المعجم الادبی، ط. 1، دار العلم للملاین، بیروت.
عمر، احمد مختار. (1982)، علم الدلالة، ط. ١، مكتبة دار الحریة للنشر والتوزیع، كویت.
كنونی، محمد. (1997)، اللغة الشعریة- دراسة فی شعر حمید سعید، ط. 1، دار الشوون الثقافة العامة، بغداد.
مجاهد، عبد المنعم. (1986)، دراسات فی علم الجمال، ط. 1، دار عالم الكتب، بیروت.
المنظور، ابن، (1968)، لسان العرب، المجلد: 5، ط. 1، دار البیروت للطباعة و النشر، بیروت.
نامە و تێزەكان:
ئیبراهیم، بەشدار محەمەد. (2014)، واتاسازی بەرهەمهێنان و لێكدانەوە لە زمانی كوردیدا، نامەی ماستەر، فاكەڵتی زانستەمرۆڤایەتییەكان، سكوڵی زمان،زانكۆی سلێمانی، سلێمانی.
حەمەساڵح، دلاوەر ئیبراهیم. (2015)، شیعرییەت لە دەقەكانی (ئەنوەر قادر محەمەد)دا، نامەی ماستەر، فاكەڵتی زانستەمرۆڤایەتییەكان، سكوڵی زمان، زانكۆی سلێمانی، سلێمانی.
حەوێزی، دەریا جەمال حەوێزی. (2008)، وێنەی ڕوونبێژی لە دیوانی (شەهید بەتەنیا پیاسەدەكات)ی قوبادی جەلی زادە، نامەی ماستەر، كۆلێژی زمان، زانكۆی كۆیە، كۆیە.
حسەین، جوانە ئەحمەد. (2014)، زاراوەو واتای زاراوە لە واتا، تێزی دكتۆرا، فاكەڵتی زانستەمرۆڤایەتییەكان، سكوڵی زمان، زانكۆی سلێمانی، سلێمانی.
حسێن، هەژار فەقێ سلێمان. (2022)، هێماگەری لە دەقە واڵاكانی شێركۆ بێكەسدا، تێزی دكتۆرا، كۆلێژی زمان، زانكۆی سلێمانی، سلێمانی.
رضا، ئیدریس محمد. (2021)، وێنەی شیعری لە دیوانی (تەمەن)ی (ئەحمەد محمد)دا، نامەی ماستەر، كۆلیژی زمان، زانكۆی سەڵاحەدیین، هەولێر.
مەحموود، فازڵ مەجید. (1990)، سروشت لە شیعری گۆراندا،كۆلێژی ئاداب، نامەی ماستەر، زانكۆی سەڵاحەددین، هەولێر.
مەلا، مەهدی محەمەد. (2021)، شیعرییەت لە (كارێزەمەرجان)ی (موحسین ئاوارە)دەدا، نامەی ماستەر، كۆلێژی پەروەردە، زانكۆی سەڵاحەددین، هەولێر.
محەمەد، شاخەوان فەرهاد. (2023)، ئیستاتیكای شیعرەكانی (نەوزاد ڕەفعەت)، تێزی دكتۆرا، كۆلێژی زمان، زانكۆی سەڵاحەددین، هەولێر.
مستەفا-خ، خەلیل ئیبراهیم. (2009)، شیعرییەتی دەق بە نموونەی شیعرە كوردییەكانی (مەحوی)، نامەی ماستەر، كۆلێژی زمان، زانكۆی سەڵاحەدین، هەولێر.
گۆڤارەکان:
شوان، ئیبراهیم ئەحمەد. (2008)، ڕەمز لە شیعرە كوردیەكانی شێخ ڕەزای تاڵەبانیدا، گ. زانكۆی سەڵاحەدین، ژ. 34، هەولێر.
مەعروف، كەمال. (٢٠١٠)، سیمیۆلۆژیا یان سیمیۆتیكا، گ. مێرگ، ژ٦٠، مانگی ئایاری، هەولێر.
مەعروف، كەمال مستەفا. (2005)، ڕەمز لە شیعری (شێركۆ بێكەس)ی شاعیردا، گۆڤاری ڕامان، ژ . ١٠١، هەولێر
منشور
كيفية الاقتباس
إصدار
القسم
الرخصة
الحقوق الفكرية (c) 2024 Kamran A. Khidr Khoshnaw
هذا العمل مرخص بموجب Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
يوافق المؤلفين الذين ينشرون في هذه المجلة على المصطلحات التالية
[CC BY-NC-SA 4.0] يحتفظ المؤلفون بحقوق الطبع والنشر ومنح حق المجلة في النشر الأول مع العمل المرخص له بموجب ترخيص مشاع المبدع للإسناد
الذي يسمح للآخرين بمشاركة العمل مع الإقرار بحقوق التأليف والنشر الأولي في هذا مجلة
مكن للمؤلفين الدخول في ترتيبات إضافية منفصلة للتوزيع غير الحصري للنسخة المنشورة من المجلة، مع الإقرار بإصدارها الأولي في هذه المجلة
يسمح ويشجع المؤلفين على نشر عملهم عبر الإنترنت