Anthropological Reading of the Position of Ethics in Kurdish and Arabic Folklore (Evaluation Example: Kurdish and Arabic Proverbs)
DOI:
https://doi.org/10.26436/hjuoz.2022.10.3.1041Keywords:
خوێندنه‌وه‌ی ئانترۆپۆلۆژیانه, ، مه‌ته‌ڵی کوردی و عه‌ره‌بی, ، بایه‌خه پاشهاتی و ڕێساییه‌کانی ئاکار, وه‌سفی تۆکمه‌ی گیرتز, توێژینه‌وه‌ی به‌راوردکارانهAbstract
فۆلکلۆر و ئه‌ده‌بی زاره‌کی هه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌ک ئاوێنه‌یه‌کی باڵانوێنه که بایه‌خ و به‌ها ئاکارییه‌کانی ئه‌و نه‌ته‌وه تێیدا ڕه‌نگ ده‌داته‌وه. بێگومان کورد و عه‌ره‌ب وه‌کوو دوو نه‌ته‌وه‌ی هاوته‌نیشت که پێوه‌ندییه‌کی مێژوویی دووروودرێژیان ئه‌زموون کردووه، کاریگه‌رییان له‌سه‌ر فه‌رهه‌نگی گشتیی یه‌کدی داناوه. مه‌به‌ستی سه‌ره‌کی ئه‌م توێژینه‌وه‌یه ئه‌وه‌یه که پێگه‌ی ئاکار و به‌ها پێوه‌ندیداره‌کان له نێو فۆلکلۆر و ئه‌ده‌بی زاره‌کیی دوو نه‌ته‌وه‌ی گرنگی ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست واته کورد و عه‌ره‌ب به‌راورد بکات. خوێندنه‌وه و لێکدانه‌وه‌ی ئانترۆپۆلۆژیانه‌ی مه‌ته‌ڵی کوردی و عه‌ره‌بی، که زۆرترین ده‌رکه‌وته و ئاماژه‌ی بایه‌خ و به‌ها ئاکارییه‌کانی تێدا به‌دی ده‌کرێت، لایه‌نه هاوبه‌ش و هه‌روه‌ها جیاوازییه‌کانی پێگه و ئاڕاسته‌ی ئاکار له دوو فه‌رهه‌نگی کوردی و عه‌ره‌بیدا ڕوون ده‌کاته‌وه. له‌م توێژینه‌وه‌یه‌دا لایه‌نه‌کانی بایه‌خ و به‌هاکانی ئاکار له دوو ڕه‌هه‌ندی پاشهاتی و ڕێساییدا له‌به‌رچاو گیراوه که ڕه‌هه‌ندی پاشهاتی ئاکاری تایبه‌ت به ئه‌ویدی، خود و سروشت ده‌گرێته‌وه. هه‌روه‌ها ڕه‌هه‌ندی ڕێسایی شه‌ش پێوه‌ری که‌ماڵ‌خوازی، دووری له کرداری ناشایست، فه‌زیله‌تی ئاکاری، به‌خشش و شوناسی ئاکاری له‌خۆ ده‌گرێت. پرسی سه‌ره‌کی ئه‌م توێژینه‌وه‌یه ئه‌وه‌یه که شێوازه‌کانی ده‌ربڕینی بایه‌خه پاشهاتی و ڕێساییه‌کانی ئاکار له مه‌ته‌ڵی کوردی و عه‌ره‌بیدا چۆن ده‌نوێنرێنه‌وه و جیاوازی و هاوبه‌شیی ئه‌و ده‌ربڕینانه چۆن له‌سه‌ر بیچمگرتن و پێکهێنانی جیهانبینیی گشتیی ئه‌و دوو فه‌رهه‌نگه کاریگه‌ری داده‌نێت. هه‌ڵسه‌نگاندنی پێوه‌‌ره دیاریکراوه‌کانی ئاکار به‌پێی تیۆری ئانترۆپۆلۆژی فه‌رهه‌نگی و میتۆدی وه‌سفی تۆکمه‌ی گلیفۆرد گیرتز له به‌ستێی مه‌ته‌ڵی کوردی و عه‌ره‌بیدا به‌و ده‌رئه‌نجامه ده‌گات که هاوشێوازی له ژیانی کۆمه‌ڵایه‌تی به‌تایبه‌ت له شێوه‌ژیانی شوانکاره‌یی و خێڵه‌کیدا بووه‌ته هۆی پێکهاتنی ئاڕاسته‌یه‌کی هاوشێوه له نێو ئه‌و به‌ها و بایه‌خه ئاکارییانه‌ی که له فۆلکلۆر و که‌له‌پووری ئه‌و دوو نه‌ته‌وه‌یه‌دا خۆی نواندووه. هه‌روه‌ها جیاوازییه‌کان له ده‌ربڕین و پێناسه‌ی بایه‌خه‌کانی ئاکاردا، جیاوازی زمان، جوگرافیا، فه‌رهه‌نگ، ئه‌زموونی مێژوویی و ژین‌جیهانی ئه‌و دوو نه‌ته‌وه ڕوون ده‌که‌نه‌وه.
References
به‌هرامی، ئه‌حمه‌د. ١٣٩٣. په‌ندی پیران و فه‌رمووده‌ی ژیران. سنه: په‌خشانگای زانکۆی کوردستان جه‌لال، مه‌حموود عه‌لی. ١٩٨٢. ئیدیۆم له زمانی کوردیدا. به‌غداد: په‌خشانگای حیسام
ده‌بباغی، مه‌لا غه فوور. ١٣٩٤. په‌ندی پێشینییان. سوه‌قز: ئه‌ندێشه
تنزارعی، اسماعیل. ٢٠١٠. فه‌رهه‌نگی په‌ند. چاپی یهکه م. هه‌ولێر: کوردوستان
سه‌رسێفی، ڕه‌زا. ١٣٨٩. په‌ندی پێشینیانی کوردی. سه‌قز: بڵاوکراوه‌ی گوتار
مه‌ردۆخ، ڕۆحانی. ١٣٨٥. فه‌رهه‌نگی فارسی – کوردی. سنه: زانکۆی کوردستان، سنندج
سه‌رچاوه‌ی عه‌ره‌بی:
بوتارن، قادة. 1987. الأمثال الشعبیة الالجزائریة، ترجمة عبدالرحمن حاج صالح، دارالحضارة
خفاجی، عبد المنعم. 1985. دیوان الأمام الشافعی، مکتبة الکلیات الأزهریة ، القاهرة
العسکری، ابو هلال. 1408 ق. الحکم و الأمثال، ، بیروت، دارالجیل
علی عبدالله، ناصر. 1371. المحادثة، المنهج الحدیث فی تعلیم اللغة العربیة، مطبعة مجمع العلمیة و الثقافیة المجد. تهران
غنیة، عابی. 2016. الدلالات الإجتماعیة فی الأمثال الشعبیة منطقة أولاد عدی لقبالة أنموذجا
مرتاض، عبدالملک. 1998. السبع معلقات مقاربة سیمائیة/ انتروبولوجیة لنصوصها، من منشورات اتحادکتاب العرب المیدانی، ابوالفضل: مجمع الأمثال، مکتبة مشکاة الإسلامیة،
سه‌رچاوه‌ی فارسی:
آقائی, مهرداد, قاسمی, طاهر. 1399. 'بررسی تطبیقی امثال و مثل‌نماهای عربی و کردی: در مجمع الأمثال میدانی با په‌ندی پیشینیان ملّا غفور دبّاغی’, پژوهشنامه ادبیات کردی, 6(2), pp. 35-47. Doi: 10.34785/J013.2020.250
خسروی, کبری, فتحی ایرانشاهی, طیبه, کرمپور, علی. (1396). 'بررسی تطبیقی ضرب المثل های عربی ولکی’, فصلنامۀ ادبیات و زبان های محلی ایران زمین, 7(4), pp. 63-80.
ذوالفقاری, حسن. 1388. بررسی ضرب المثل‌های فارسی در دو سطح واژگانی و نحوی. فنون ادبی, 1(1), 57-80.
ساروخانه، باقر. ١٣٨٦. فولکلورشناسی از روش تا معنی، فرهنگ مردم ایران، ش ١٠، صص ٩ تا ١٦.
ساسانی، فرهاد. ١٣٨٩. معناکاوی: به‌سوی نشانه‌شناسی اجتماعی. تهران: نشر علم
سرفراز, حسین, پاکتچی, احمد, کوثری, مسعود, آشنا, حسام الدین. ١٣٩٦. 'واکاوی نظریه فرهنگی «سپهرنشانه‌ای» یوری لوتمان و کاربست آن در زمینه تحلیل مناسبات میان دین و سینما', فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ, 10(39), pp. 73-96.
شیرخانی, محمد رضا, شوهانی, علیرضا, احمدی خواه, مهدی. ١٤٠٠. 'بررسی تطبیقی لفظ و معنا در امثال کردی ایلامی و عربی’, نشریه ادبیات تطبیقی -. Doi: 10.22103/jcl.2021.12236.2666
فرزانه دهکردی، جلال. ١٣٩٧. اصالت نشانه شناسی متن در تاریخ باوری جدید: نگاهی به آراء یوری لوتمان، اولین کنفرانس ملی تحقیقات بنیادین در مطالعات زبان و ادبیات، تهران، https://civilica.com/doc/785884
گوردون، ترنس و ویلمارث، سوزان. ١٣٩٩. تاریخ و ساختار زبان. ترجمه صالح طباطبایی. تهران: نشر شیرازه.
گیرتس، کلیفورد.١٣٩٩. تفسیر فرهنگ‌ها. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: نشر ثالث
ماناگن، جان و جاست، پیتر. ١٣٩٨. انسان‌شناسی اجتماعی و فرهنگی. ترجمه احمدرضا تقاء. تهران: نشر ماهی.
مصطفایی راد، نادر.١٣٩١. 'بررسی تطبیقی امثال عربی و کردی'، نامه‌ی ماسته‌ر: ئێران، زانکۆی کوردستان.
نامورمطلق، بهمن. ١٣٩٠. نشانه‌شناسی و فرهنگ، در نشانه‌شناسی فرهنگی. تهران: انتشارات سخن
مرادی, علی, محمدی فر, نجات. 1399. 'بررسی تأثیر ارزش‌های اخلاقی بر تمایل مردم به رفتارهای خیرخواهانه در بستر ویروس کرونا (مورد مطالعه: کرمانشاه(', اسلام و مطالعات اجتماعی, 8(شماره 3(پیاپی31)), pp. 149-182. doi: 10.22081/jiss.2021.58974.1706حریرچی، فیروز. ١٣٧٥. امثال و حکم. تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران
سه‌رچاوه‌ی ئینگلیزی:
Denzin, N. K. (1989). Interpretive interactionism. Newbury Park, CA: Sage.
Dr.Abbas Mustafa Abbas. 2012. A Semantic Study of Idioms in English and Kurdish. Journal of Kirkuk University Humanity Studies. Volume 7, Issue 3عدد خاص بمؤتمر كلية التربية, Pages 13-27: https://www.iasj.net/iasj/article/60469
Drew, Chris. (2021). 5 Key Principles Of ‘Thick Description’ In Research. In: https://helpfulprofessor.com/thick-description/#
Hall, S. (1997). Representation: Cultural representations and signifying practices. London: Sage Publications.
Liamputtong, P. and Ezzy, D. 2001. Qualitative research methods. Melbourne: Oxford university press.
Majeed S, Ahmed K. Speech Acts in some Kurdish Proverbs and Sayings. JAHS [Internet]. 8Mar.2017 [cited 15Jan.2022];21(2):364 -368. Available from: http://zancojournals.su.edu.krd/index.php/JAHS/article/view/1385
Mawlood, A.M. (2018). Animal idioms in English and Kurdish: with some pedagogical implications.
Nordquist, Richard. “Definition and Examples of Symbolic Action.” ThoughtCo, Aug. 27, 2020, thoughtco.com/symbolic-action-1692168.
Nöth, W. (2015) ‘The topography of Yuri Lotman’s semiosphere’, International Journal of Cultural Studies, 18(1), pp. 11–26. doi: 10.1177/1367877914528114.
Shank, G.D., 2006. Qualitative research: a personal skills approach. 2nd ed., Pearson Merrill Prentice Hall.
Turner, Victor (1967) Forest of Symbols; Kingport Press, U.S.A.
Greimas, A. J. (1983). "Idiotisms, proverbs, maxims (sayings)". In The Notes of Lexicology. No. 3. pp. 41- 61
سه‌رچاوه‌ی ئه‌نته‌رنێتی:
Https:\\ madrasati. Com
حکم. نت
أیت باحسین، الثقافة الأمازیغیة. نت
Downloads
Published
Versions
- 2022-10-11 (2)
- 2022-09-26 (1)
How to Cite
Issue
Section
License
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License [CC BY-NC-SA 4.0] that allows others to share the work with an acknowledgment of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work, with an acknowledgment of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online.
