پەیوەندیی نێوان "سەرمایەی سێكسی" و "دینداری" و "خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ"

لە هەرێمی كوردستان

توێژینەوەیەكی مەیدانییە لە زانكۆ حكومی و ناحكومییەكانی شاری هەولێر

فائیز ئیبراهیم محەمەد

بەشی ڕاگەیاندن، كۆلیژی ئەدەبیات، زانكۆی سەلاحەدینی هەولێر

Faez.ib.mu@gmail.com

پوختە:

ئەم توێژینەوەیە، مەبەستیەتی لە پەیوەندیی نێوان سەرمایەی سێكسی و دینداری و خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ لە هەرێمی كوردستان بكۆڵێتەوە و چۆنیەتیی كاریگەرییان لەسەر یەكتر شرۆڤە بكات. لەبەر ئەوەی جۆری توێژینەوەكە "چەندایەتیی"ـە، پشت بە "میتۆدی ڕووپێوی كۆمەڵایەتی" و "ئامرازی پرسیارنامە" بەستراوە. شێوازی نموونەگرتنی توێژینەوەكەش بریتی بووە لە "نموونەگرتنی هەڕەمەكیی چینبەندی"؛ پرسیارنامەكە لە نێوان 402 كچی خوێندكار لە زانكۆ حكومی و ناحكومییەكانی شاری هەولێر دابەش كراوە و بۆ شیكردنەوەی داتاكانیش سوود لە بەرنامەی SPSS و SmartPLS وەرگیراوە. ئەنجامەكانی توێژینەوە وا دەردەخەن كە لە نێوان "سەرمایەی سێكسی" كە لە تیۆری "كاترین حەكیم" هەڵهێنجراوە و "خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ" لە هەرێمی كوردستاندا، پەیوەندییەكی ڕاستەوخۆ هەیە. هەروەها جۆری پەیوەندی و كاریگەریی ئەودوو گۆڕاوە لەگەڵ "دینداری"ـدا پێچەوانە و نەرێنییە. پاش بەستنەوەی گۆڕاوی خۆئارایشتكردن لەگەڵ گۆڕاوە دیمۆگرافییەكان و خستنەوەیان لە مودێلی ڕێگرێشنی هێڵیدا، دەركەوت كە "وەرزشكردن" و "خۆخەریككردن بە خوێندن"ـی ڕۆژانە، هاوپەیوەندی و كاریگەرییەكی پێچەوانەیان هەیە و لە بەرامبەردا، "باری كۆمەڵایەتی" و "باری ئابووری" هاوپەیوەندی و كاریگەرییەكی ڕاستەوخۆ و ئەرێنییان هەیە لەگەڵ خۆئارایشتكردنی كچاندا.

 

1.  پێشەكی

 

هەوڵی پەرەپێدانی شرۆڤە و تێڕوانینێکی سۆسیۆلوژیانە بۆ جەستە لەم چەند ساڵەی دواییدا بە شێوەیەکی بەرفراوان زیادی کردووە؛ هەرچەندە چەمکی جەستە لە ڕابردوودا زیاتر بە چەمکێکی بایۆلۆژی دادەنرا و تەنها لە بواری زانستە ئەزموونی و پزیشکییەکاندا لێکۆڵینەوەی لە بارەوە دەکرا، بەڵام ئەمڕۆ جگە لە ڕوانگەی بایۆلۆژی و پزیشكی، جەستە وەک دیاردەیەکی کۆمەڵایەتی و کولتوورییش سەیر دەكرێت و توێژینەوەی لە بارەوە دەکرێت.

 بۆیە دەکرێ بڵێین لە هەموو کۆمەڵگایەکدا جەستەی مرۆڤ، جگە لەوەی واقیعێکی فیزیکییە، دیاردە و واقیعێکی کۆمەڵایەتی و كولتووریشە؛ لەبەر ئەوەی جەستە لە فەزایەکی کۆمەڵایەتی-كولتووریدا گەشە دەكات و بەردەوام لە ژێر کاریگەریی ئەو ژینگەیەدایە، هەربۆیە جەستە و ڕواڵەت و شێوازی دەرکەوتنی مرۆڤ دەكرێ بە پێی کولتوور و کۆمەڵگاكاندا بگۆڕێت و جیاواز بێت.

لە ئەدەبیاتی كۆمەڵناساندا، جەستەی مرۆڤ بە سەرمایەیەكی سێكسی و كۆمەڵایەتی و كولتووری و هێمایی دەژمێردرێت كە بە تەکنۆلۆژیای نوێ دەكرێ بە ئاسانی كار لەسەر گەشەپێدانی و بەهێزتركردنی ئەو سەرمایەیە بكرێت لە ڕێگەی گۆڕینی شێوە و ڕواڵەتی دەموچاو و جەستە؛ وەكو ماکیاژکردنی دەموچاو، قژ، هەڵبژاردنی جۆری جلوبەرگ، نەشتەرگەریی جوانكاری، وەرزش و ڕێجیمكردن؛ بۆیە لە چاوی مرۆڤی مۆدێرنەوە، جەستە تەنیا ماددەیەکی بایۆلۆژی نییە، بەڵكو لایەنی كۆمەڵایەتی و كولتووریشی دەگرێتەوە؛ هەر ئەوەشە كە جەستە لە "کۆمەڵناسی"ـدا وەک دیاردە و پرسێکی کۆمەڵایەتی سەیر دەكرێت.

ئەوەی كە توێژەری هان دا ئەم بابەتەی بۆ لێتوێژینەوە هەڵبژێرێت، ئەم چەند هۆكارەی خوارەوە بوون:

كۆمەڵناسیی جەستە، بابەتێكی نوێیە لە زانستی كۆمەڵناسی و، توێژەر هەستی بەوەی كردووە بۆشاییەكی مەعریفی و پراكتیكیی زۆر هەیە لە ئەدەبیاتی كۆمەڵناسیی كوردیدا.

توێژەر لە ماوەی خوێندن و مامۆستایەتی و وانەگوتنەوەی لە زانكۆكاندا، ڕۆژانە بە چاوی خۆی دەیبینی كە چۆن كچە قوتابییەكان ئەوەندە گرنگی بە ڕواڵەت و جوانیی ڕوخسار و جەستە و پۆشاكی خۆیان دەدەن، تەنانەت كەرەستەی ماكیاژكردن لەگەڵ خۆیاندا دەبەنە زانكۆ و لە هۆڵی خوێندن یان دەرەوەی كلاسدا خۆیان پێ دەڕازێننەوە، زیاتر لەوەی كە گرنگی بە خوێندن و زانست و مەعریفە بدەن؛ ئەوهەموو هێز و وزە و كات و پارەی كە خەرجی دەكەن بۆ خۆئارایشتكردن و ڕواڵەتی خۆیان، جێگای پرسیار بوو بۆ توێژەر؛ ئاخۆ لە ڕووی كۆمەڵناسییەوە چ هۆكارێكی دەروونی-كۆمەڵایەتی دەبێ لە پشت ئەو ڕەفتار و چالاكییەدا بێت كە وەكو پێشبڕكێ و شانۆگەرییەك دەهاتە پێش چاو، كامیان لەوەی دیكە جوانتر دەربكەوێت یاخود ڕۆڵ بگێڕێت؟

ئەم توێژینەوەیە، هەوڵێكی كۆمەڵناسانەیە بۆ شرۆڤەكردن و شیكردنەوەیڕەهەندێكی دیاریكراو لە ڕەوشی خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ لە هەرێمی كوردستان، بە زانكۆ حكومی و ناحكومییەكانەوە.

2.  كێشە و پرسیاری توێژینەوە

 

ئەمڕۆكە شێوازەکانی بەڕێوەبردنی جەستە وەكو ئارایشت و ماکیاژکردنی دەموچاو و بەکارهێنانی بۆن و کۆلۆنیا و بۆیەکردنی نینۆک و لەبەركردنی پۆشاكی جۆراوجۆر و کۆنترۆڵکردنی کێش لەڕێگەی خۆراک و ڕێجیمكردن و وەرزش و و دەرمان و دەستکاری پزیشکی و نەشتەرگەری جوانکاری، گرنگیی چاودێری تەندروستی و پاكوخاوێنی وەک خۆشۆردنی ڕۆژانە، بۆ هەر دوو ڕەگەز گرنگن؛ دەرکەوتن بە ماكیاژ و جلوبەرگی تایبەت، بووەتە پێوەرێک بۆ جوانی و ئاستی سەرمایەی سێكسیی ژنان سەرەڕای بەربەستێكی كولتووریی وەك "دینداری" و بیروباوەڕ و پابەندیی ئایینی، كە بۆ خۆڕازاندنەوە و ماكیاژكردن و نەشتەرگەریی جوانكاری، سنوور و مەرجی تایبەت دادەنێت.

چاوخشاندنێک بە بەها کۆمەڵایەتییەکان لە مێژووی کۆمەڵگا جیاوازەکاندا ئەوەمان بۆ دەردەخات کە جوانیی ڕوخسار و جەستەی مرۆڤ، هەمیشە یەکێک بووە لە بەها کۆمەڵایەتییە گرنگەکان کە کاریگەرییەكی هەمەچەشنی هەبووە لە ژیانی كۆمەڵایەتییاندا؛ بەشێوەیەک کە نەبوونی ڕواڵەتی جوان، بووەتە هۆی لەدەستدانی بەشێك لە سەرمایەی سێكسی و لەوێشەوە سەرمایەی كۆمەڵایەتی و ئابووری و هێمایی وەكو دەرفەتی باشتری کۆمەڵایەتی، كاروپیشە، هاوسەرگیری، پەیوەندیی كۆمەڵایەتی و لە كۆتاییدا کەمکردنەوەی ئاستی کاریگەریی تاک لە کۆمەڵگادا؛ بابەتی سەرمایەی سێكسی لە جیهانی ئەمڕۆدا فۆڕمێکی نوێی بەخۆیەوە بینیوە. دەکرێ بڵێین لە هیچ قۆناغێکی مێژووی مرۆڤایەتیدا وەک ئەمڕۆ جەخت لەسەر گرنگیی جەستە و ڕواڵەت نەکراوەتەوە. ڕواڵەت و جوانیی جەستە لە جیهانی مۆدێرندا تەنیا لە ئەرکە جوانکارییەکەیدا سنووردار نییە؛ بەڵکو گرنگیدان بە جەستە ڕۆڵێکی سەرەکیش دەگێڕێت لە خستنەڕووی کەسایەتی دەروونی و شوناس و ناسنامەی کۆمەڵایەتیی تاك (كیا دربندرسری، 2015: 71).

ئامارەکان گەشەیەکی بێوێنە نیشان دەدەن لە بەکارهێنانی کەرەستەی جوانکاری چ لە ئاستی جیهانی و چ لە عێراق و كوردستاندا. بەپێی ئامارەکان، داهاتی بازاڕی كەرەستەی جوانکاری و ئارایشتكردن لە ساڵی (2022)دا، (571,10) ملیار دۆلاری ئەمریکی بووە. پێشبینی دەکرێت هەتاكو ساڵی (2027) ، ساڵانە بازاڕەکە بە ڕێژەی (%3.80) گەشە بکات(Statista, 2023a) .

بەپێی هەمان ڕاپۆرت، داهاتی بازاڕی كەرەستەی ئارایشتكردن و بەرهەمی جوانکاری لە عێراق ــ بە هەرێمی كوردستانیشەوە ــ لە ساڵی (2022)دا، (2,81) ملیار دۆلاری ئەمریکی بووە. پێشبینی دەکرێت ئەم بازاڕە، هەتاكو ساڵی (2027)، ساڵانە بە ڕێژەی (%6.02)  گەشە بکات(Statista, 2023b) .

بە پێی ئەدەبیاتی كۆمەڵناسی، "جەستە"ی مرۆڤ وەك سەرمایەیەكی سێكسی و كۆمەڵایەتی و كولتووری و هێمایی لەقەڵەم دەدرێت كە تاكەكان بۆ ئەوەی لە هەموو كارلێك و هەڵوێستێكی كۆمەڵایەتیدا، لە تاكەكانی دەوروبەری خۆیان پێش بكەون و لە پاش نەمێنن، پەنا دەبەنە بەر ئارایشت و ماكیاژكردن، یانیش دەستكاری و گۆڕینی ڕوخسار و جەستەی خۆیان بە نەشتەرگەریی جوانكاری، وەرزش و ڕێجیمكردن، دەرمان و خۆراك و پۆشاكی تایبەت.  

"سەرمایە" خۆی بە دەرفەت و سوودێک دادەنرێت بۆ ئەو تاک یان گرووپانەی كە هەیانە و دەتوانن لە كارلێك و پەیوەندییە كۆمەڵایەتییەكانیاندا بەكاری ببەن؛ بۆ ژنان، یەکێک لە هۆکارەکانی زیادكردنی سەرمایەی کۆمەڵایەتی، سەرمایەی سێکسییە کە بریتییە لە بەکارهێنانی جوانیی جەستەیی، توانستی سێکسی و هێزی ورووژاندن لە كایەی ژیانی کۆمەڵایەتیدا.

 سەرمایەی سێکسی بریتییە لە تێکەڵەیەک لە سەرنجڕاکێشیی جوانیی جەستەیی و کۆمەڵایەتی و سێکسی بۆ ئەندامانی دیکەی کۆمەڵگا، بەتایبەتی بۆ ڕەگەزی بەرامبەر لە هەموو بوارە کۆمەڵایەتییەکاندا (Hakim, 2015: 15). سەرمایەی سێكسی دوو لایەنی هەیە: لایەنی بۆماوەیی کە لە کاتی لە دایکبووندا دیاری دەکرێن و لە قۆناغەكانی ژیاندا بە تایبەتی لە كاتی گەنجیدا دەگاتە لووتكەی گەشە و پێگەیشتن؛ لایەنی دووەم ئەو بەشەیە كە لە ڕێگەی پرۆسەی بەكۆمەڵاێەتیبوون و گەشەی كۆمەڵایەتیدا فێر دەكرێن و بەهێز دەكرێن و هەمیشە دەبنە هۆی جیاوازی لە نێوان جیهانی کۆمەڵایەتیی ژن و پیاودا.

سەرمایەی سێكسی بۆ ژنان، نیشانەی پێگەی كۆمەڵایەتی، متمانەی کۆمەڵایەتی، سەرمایەی کۆمەڵایەتییە؛ بۆیە ژنان لە ڕووی کۆمەڵایەتییەوە هان دەدرێن بۆ ئەوەی بەردەوام گرنگی بە سەرمایەی سێکسیی خۆیان بدەن و گەشەیان پێ بدەن؛ وەک بۆردیۆ دەڵێت سەرمایەی کولتووری بۆماوەیی نییە و بە میرات بۆی نامینێت، بەڵكو بە هەوڵ و كۆششی بەردەوامی تاكەکەسی و بە تێپەڕبوونی کات بەدەست دێت؛ وەكو خوێندن و وەرگرتنی بڕوانامە (ضیاءپور و ابراهیمی، 2012: 129)؛ بۆیە، پشتبەستن بە سەرمایەی سێکسی بۆ ژنان، ئامرازێكە بۆ بەدەستهێنانی سەرمایەی کولتووری، سەرمایەی کۆمەڵایەتی و باشترکردنی پێگەی چینایەتیی خۆیان.

لە کۆمەڵگای ئێمەدا سەرەڕای چاوەڕوانییەكانی ئایین و نەریتی كوردەواری، بەکارهێنانی سەرمایەی سێکسی خەمی فیکریی بەشێكە لە ژنان و کچان، بە تایبەتی كچانی قوتابی لە زانكۆكانی هەرێمی كوردستان بە زانكۆ حكومی و ناحكومییەكانەوە؛ هەر بۆیەش بە خەرجکردنی پارە و کات و وزە، هەوڵ دەدەن بگەنە ئەو وێنە ئایدیاڵ و خوازراوەی كە كۆمەڵگا بە سەرمایە و سامانێكی جەستەیی-كۆمەڵایەتی دەناسێنێت و بەدوای بەرجەستەكردنی ئەو سەرمایە و سامانەن كە سەرمایەی سێكسییە.

ئەم توێژینەوەیە ئامانجی ئەوەیە وەڵامی ئەو پرسیارە بداتەوە کە بۆچی سەرەڕای بەربەستە کولتوورییەکان و دابونەریت و ئایین لە كۆمەڵگای كوردیدا، بەشێكی زۆر لە كچانی زانكۆ کەم تا زۆر توانیویانە لە ڕێگەی خۆئارایشتكردنەوە گرنگی بە سەرمایەی سێكسیی خۆیان بدەن؟

3.  ئامانجی توێژینەوە

 

ئامانجە سەرەکییەكەی ئەم توێژینەوە، بریتییە لە:

1.      زانینی جۆری پەیوەندیی نێوان "سەرمایەی سێكسی" و "دینداری" و "خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ" لە هەرێمی كوردستاندا.

2.      زانینی ڕێژەی كاریگەریی "دینداری" لەسەر "سەرمایەی سێكسی" و "خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ" لە هەرێمی كوردستان.

3.      زانینی ڕێژەی كاریگەریی "گۆڕاوە دیمۆگرافییەكان" لەسەر "خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ" لە هەرێمی كوردستان.

 

4.  گرنگیی توێژینەوە

ئەم توێژینەوەیە لە دوو ڕووەوە گرنگە:

لە ڕووی تیۆرییەوە: جێبەجێكردنی ئەم چەشنە توێژینەوانە دەتوانێت ڕێگا خۆش بكات بۆ كردنەوەی ڕێچکەیەی نوێ لە کۆمەڵناسی و شێوازەکانی توێژینەوە لە زانستە کۆمەڵایەتییەکانی کوردستاندا. بێگومان لەم بوارەدا واتە لە بواری "كۆمەڵناسیی جەستە"دا كار و توێژینەوەیەکی زانستیی ئەوتۆش نەكراوە كە شرۆڤەیەكی كۆمەڵناسانەی هەبووبێت بۆ دیاردەی خۆئارایشتكردن و خۆڕازاندنەوەی كچانی قوتابی لە زانكۆكانی هەرێمی كوردستان؛ کەواتە ئەم توێژینەوە دەتوانێت ببێتە مایەی دەوڵەمەندکردنی ئەدەبیاتی زانستی لەم بوارەدا.

لە ڕووی پراكتیكییەوە: سەرمایەی سێكسی بە كردەیی بابەتێكی هەستیار و گرنگترە بۆ كچان تاوەكو كوڕان. كچانی زانكۆ بۆ زیادكردنی سەرمایەی سێكسیی خۆیان، هەوڵ دەدەن تایبەتمەندییە جەستەییەكانی خۆیان بگەیێننە ئاست نموونە كولتوورییەكانی كۆمەڵگا بۆ جوانیی دەموچاو و ڕواڵەت كە زۆربەیان لە ڕاگەیاندن و میدیا جەماوەرییەكانەوە بەسەر كۆمەڵگادا سەپێندراوە و، لەو ڕەفتارەدا زێدەڕەوی دەكەن و هەم كاتێكی زۆر، هەم پارە و خەرجییەكی زۆر و، هەمیش وزە و هێزێكی زیادیش بۆ ئەم خۆگونجاندنە سەرف دەكەن، تاكو سەرنجڕاكێشتر دەربكەون و سەرمایەی سێكسیی زیاتر بەدەست بهێنن؛ چونكە بەشێك لە كچە خوێندكارەكان كە هێشتا نەگەیشتوونەتە ئاستێكی بەرزی سەرمایەی كولتووری و كۆمەڵایەتی، ئەم بۆشاییە بە سەرمایەی جەستەیی و سێكسی پڕ دەكەنەوە؛ تەنانەت گەیشتووەتە ئەو ڕادەیەی كە ژنانی بژاردە و خاوەن بەهرە و سەرمایەكی كۆمەڵایەتی و كولتوورییش مەیلیان بۆ ئەم ئاراستەیە هەبێت.

جگە لەوە، شاری هەولێر كە مەیدانی ئەم توێژینەوەیە، پایتەخت و گەورەترین شاری كوردستانە کە زیاتر لە شارەكانی دیكە كەوتووەتە بەر كاریگەری و گۆڕانکارییەکانی گەشەسەندن؛ هەولێر لە ڕووی پێشینەی مێژووییەوە، خاوەنی زەمینەیەکی کولتووری، نەریتی و ئایینییە و لەتەك ئەم تایبەتمەندیانەدا، زیادبوونی ناوەندەکانی خوێندنی باڵا و زیادبوونی بەشداریی ژنان لە چالاکییە کۆمەڵایەتییەکان و هتد، وای کردووە کە پڕژانە سەر بابەتی سەرمایەی سێکسی و خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ و شرۆڤەكردنی زانستیانەی لە بارودۆخی ئێستادا گرنگییەكی بەرچاوی هەبێت.

5.  تیۆری "سەرمایەی سێكسی"ـی كاترین حەكیم

 

"کاترین حەکیم"¹ كۆمەڵناسی بریتانی بە ڕەچەڵەك لوبنانییە كە لە ساڵی 2010 بۆ یەکەمجار چەمكی "سەرمایەی سێکسی"² یاخود "سەرمایەی شەهەوانی"³ـی بەکارهێنا؛ ساڵی 2011، پاش ئەوەی ئەو چەمكە لە لایەن كۆمەڵناسانەوە بایەخێكی زۆری پێ درا و بەهەند وەرگیرا، ئەو چەمکەی فراوانتر دەكات و لە کتێبێکدا بە ناوی "پارەی شیرین: هێزی سەرمایەی سێکسی"⁴ وەك تیۆرێك دەخاتە ڕوو و پەرەی پێ دەدات. بە گوتەی حەکیم، سەرمایەی سێکسی بریتییە لە تێکەڵەیەک لە سەرنجڕاکێشیی جوانی، روخسار، ڕواڵەتی کۆمەڵایەتی و سێکسیی تاك بۆ ئەندامانی دیکەی ئەو کۆمەڵگایەی کە تێیدا دەژیێت؛ بە تایبەتی بۆ ڕەگەزی بەرامبەر؛ ئەم سەرمایەیە لە هەموو چوارچێوە کۆمەڵایەتییەکاندا بەکار دەبرێت. سەرمایەی سێکسی، بریتییە لە چەند شارەزایی و ڕاهێنانێك کە دەكرێ تاك فێر بکرێت یان لەو ڕووەوە بەهێز بکرێت، هەروەها چەند تایبەتمەندییەكی دەرەکیش دەگرێتە خۆ کە لە کاتی لە دایکبووندا تاك هەڵگری دەبێت و دوایی لەگەڵ گەشەكردنیدا، پەروەردەی دەكات". (Hakim, 2011: 31).

حەكیم لە ڕوونكردنەوە و پەرەسەندنی تیۆرەكەیدا، سوود لە دوو بۆچوون وەردەگرێت؛ یەکێکیان دیدێکی ئابوورییە کە لەسەر بنەمای "تیۆری سەرمایەی مرۆیی"ـی "گەری ستەنلی بێكەر"⁵ ــ ئابووریناسی ئەمریكی ــ دامەزراوە و ئەوی دیکەیان دیدێکی کۆمەڵناسییە کە لەسەر بنەمای بیرۆکەی "پیێر بۆردیۆ"⁶ لەبارەی "تیۆری بوار"⁷ەوە دامەزراوە (Farrer, 2010: 68).

بێکەر، براوەی خەڵاتی نۆبڵ لە ساڵی 1992دا، لە کتێبی "سەرمایەی مرۆیی"ـدا، ئەو ڕاستییەی سەلماند کە سەرمایەی مرۆییش وەک سەرمایەی فیزیکی، ئامرازێکی بەرهەمهێنانە؛ بەڵام بە پێچەوانەی زەوی یان سامان ناگوێزرێتەوە، بەڵام قابیلی گۆڕینەوەیە(Becher, 1976: 4) .

بەڵام حەکیم، بە سوودوەرگرتن لە تیۆری سەرمایەی مرۆییی بێکەر، سەرمایەی سێكسیی بە سەرمایەیەک دەزانێت کە چەندین سوود و قازانجی جۆراوجۆری هەیە لە بوارە جیاوازەکانی وەک سیاسەت، میدیای هونەری و هتد و وەكو بوارەكانی پارە و پەروەردە و پەیوەندی بەسوود و بەنرخە. ئەم سەرمایەیە تەنها نابێتە هۆی بەرهەمی ئابووری، بەڵكو لە هەموو بوارێکدا کاریگەرە.

لە لایەکی دیكەوە، تیۆری "بوار" یاخود "كایە"ی پیێر بۆردیۆ" کە دەڵێت جۆرەكانی سەرمایە (كە بریتین لە چوار جۆری سەرمایەی كۆمەڵایەتی، سەرمایەی ئابووری، سەرمایەی كولتووری و سەرمایەی هێمایی) دەكرێ بۆ یەكتر بگۆڕدرێن، كار دەكاتە سەر بیرۆكەی كاترین حەكیم كە دەڵێت "سەرمایەی ئابووری" دەگۆڕێت بۆ "سەرمایەی سێکسی" (Farrer, 2010: 68). لە ڕاستیدا بۆردیۆ خۆیشی، كەوتووەتە ژێر كاریگەریی بۆچوونەکانی بێکەر و بە ئیلهام­وەرگرتن لە تیۆری سەرمایەی مرۆیی، توانیی تیۆری خۆی لە ڕووی خستنەڕووی جۆرەکانی سەرمایە و گۆڕینەوەیان بۆ یەكتر پەرە پێ بدات؛ بۆردیۆ هەموو جۆرەکانی سەرمایەی وەک سەروەت و سامانی تاك دەبینی؛ سەروەت و سامانێک کە لە پێکهاتە و گۆڕانکاریدا جیاوازن؛ فۆڕمە جیاوازەکانی سەرمایە، فۆڕم و شێوەی جیاوازی هێز و دەسەڵاتن كە لە هەموو كارلێك و ئاڵوگۆڕە کۆمەڵایەتییەكاندا دەبینرێن. دیارترین ئاڵوگۆڕ لە نێوان پارە (وەك سەرمایەی ئابووری) و سێ فۆڕمەکەی دیكەی سەرمایە ڕوو دەدات؛ تاك دەتوانێت بە پارە سەرمایەی کولتووری و کۆمەڵایەتییش بكڕێت و پەرەی پێ بدات؛ هەروەك دەتوانێت بە زانست و بەرهەمە کولتوورییەکانی، پارە و سەرمایەی ئابوورییش بەدەست بهێنێت (Prieto, 2005: 12-13) .

حەکیمیش پێی وایە سەرمایەی سێکسی دەگۆڕدرێت بۆ سەرمایەكانی دیكە؛ خەرجکردنی پارە بۆ جوانکردنی ددانەکان، نەشتەرگەریی جوانکاری، خۆئارایشتكردن، ئەندامبوون لە هۆڵێکی وەرزشی یان بەکرێگرتنی مامۆستایەکی تایبەتی لەشجوانی، دەتوانێ یارمەتیی تاك بدات بۆ زیادکردنی سەرمایەی سێکسی و لەوێشەوە ئەم سەرمایە سێكسییە دەبێتە هۆی دەستكەوتی زیاتر لە سەرمایەی ئابووری و كۆمەڵایەتی و كولتووری (Hakim, 2011: 90) .

حەكیم، لە ڕوانگەی موڵک و سامانی تاکەوە لە جەستەی مرۆڤی كۆڵیوەتەوە و پێی وایە سەرمایەی سێکسی، چوارەمین جۆری سەرمایەی مرۆییە کە لەگەڵ سێ فۆڕمەکەی دیكەی سەرمایە واتە "سەرمایەی ئابووری" و "کۆمەڵایەتی" و "كولتووری"، لەبەردەستی هەموو کەسێکدایە و هەموو کەسێک دەتوانێت وێڕای پێکهاتە، ڕەچەڵەك، تەمەن، ڕەگەز و چینی كۆمەڵایەتی، بەدەستی بهێنێ و هەیبێ و پەروەردەی بكات. ئەم سەرمایەیە، سامانێکی گرنگە بۆ هەموو ئەو گروپانەی کە کەمتر دەستیان بە جۆرەکانی دیكەی سەرمایە دەگات. حەكیم پێی وایە، سەرمایەی سێکسی، لایەنێکە لە ژیانی كۆمەڵایەتیی مرۆڤ کە بێگومان بۆ ژن سوود و قازانجی زیاتری هەیە لەچاو پیاوان؛ ئەوەی ئەو سوودەی بۆ ژنان زیاتر دەكات، شەهوەت و ئارەزووی سێکسیی تێرنەکراوی پیاوانە (Hakim, 2011: 91) .

حەکیم بۆ چەمكی سەرمایەی سێكسی، شەش پێکهاتە و گۆڕاوی لەبەرچاو گرتووە:

1.   جوانی: یەکەمین و سەرەكیترین پێکهاتەیە؛ جوانی لە هەموو کولتوورێک و لە هەموو قۆناغێکی مێژووییدا نموونەی جۆراوجۆر و جیاوازی هەیە. جگە لەوەش، زەوق و سەلیقەی تاكەکەسییش لەم بابەتەدا بەشدارە.

2.   سەرنجڕاکێشانی سێکسی: سەرنجڕاکێشیی سێکسی جیاوازە لە جوانیی کلاسیک. مانای دڵڕفێنی و سەرنجڕاکێشانی سێکسی بە هێز و توانستێك دەگوترێت كە شەهوەت و ئارەزووی سێکسیی لایەنی بەرامبەر دەورووژێنێت، بەڵام جوانی پەیوەندی بە ڕوخسار و ڕواڵەتی تاكەوە هەیە؛ بە واتایەکی دی، سەرنجڕاکێشانی سێکسی بە شێوەیەکی سەرەکی سروشتێکی کۆمەڵایەتیی هەیە و لە كارلێك و کردە کۆمەڵایەتییەکانی مرۆڤەکاندا پیشان دەدرێت؛ وەكو شێوازی قسەکردن، ڕۆیشتن، زمانی جەستە و تەنانەت شێوازی وەستان و پاڵدانەوەیش.

3.   تایبەتمەندیی کۆمەڵایەتی: سێیەمین پێكهاتە و گۆڕاوی سەرمایەی سێكسییە کە بریتییە لە شارەزایی و لێهاتووییی کۆمەڵایەتی لە مەكر و بەنازی و عشوەیی و ڕووخۆشی و زمانلووسی؛ بە واتایەكی دی، مرۆڤ تا چەند توانستی ڕاکێشانی سەرنجی ئەوانی دیکەی هەیە و لە كارلێكەكانیدا تاچەند دەتوانێت سەرنجی زیاتر بۆ ئاشنایی و لێك­نزیكبوونەوە بخوڵقێنێت.

4.   شادی و كەیفخۆشی: بریتییە لە تێکەڵکردنی جوانیی ڕواڵەت، وزەی کۆمەڵایەتی و ڕووخۆشی؛ ئەم پێکهاتەیە پڕە لە وزە و هێز و چالاكی؛ بە زۆری تێڕوانینێکی ئەرێنییان هەیە بەرامبەر بە ژیان.

5.   شێوازی دەركەوتن: پێکهاتەیەکی دی شێوازی دەرکەوتنە لە کۆمەڵگادا؛ شێوازی پۆشینی جلوبەرگ و بەکارهێنانی بۆن و ئیكسسوارات و مودێلی قژ و ڕازاندنەوە و ماکیاژکردنی دەموچاو دەگرێتەوە، کە دەبێتە هۆی دەرخستنی ئەوەی پلە و پێگەی کۆمەڵایەتی و شێواز و ستایلی ژیانی تاك بۆ کەسانی دیكە.

6.   سێكس: کۆتا پێکهاتە بابەتی سێکسییە کە بریتییە لە لێزانی و لێهاتوویی سێکسی، وزە، دەردانی هەستی شەهەوانی، هاروهاجی و یاریکردن و هەموو شتێکی دیكەی کە مرۆڤ دەکاتە هاوبەشێکی سێکسی-سۆزداریی سەرکەوتوو؛ ئەم پێکهاتەیە لەگەڵ تەمەندا کەم دەبێتەوە و زۆر جاریش دەگەڕێتەوە بۆ لایەنی بەرامبەریش كە تاچەند ئیشتهای سێكسیی لایەنی هاوبەشەكەی دەورووژێنێت (Hakim, 2011: 24-28).

لە دەرئەنجامی ئەو شەش پێکهاتەیەی سەرەوە، سەرمایەی سێکسی هەر پیاوێک یان ژنێک دەردەكەوێت. وەك دەبینرێت، ئەم سەرمایە هەم ئەو شارەزایی و هونەرانەی دەگرێتە خۆ كە دەكرێ فێری بکرێن یان بەهێزتر بکرێن و پەرەیان پێ بدرێت، هەم ئەو تایبەتمەندیانەیش دەگرێتەوە کە مرۆڤ لە کاتی لەدایکبووندا لەگەڵ خۆیاندا دەیهێنێت.

جگە لەوەش، حەکیم  پێی وایە کە ژنان بە شێوەیەکی سروشتی سەرمایەی سێکسیی زیاتریان هەیە لە پیاوان و لەوانەیە ئەم فاکتەرە، بووبێتە ستراتیژییەکی گرنگی ژنان بۆ بەهێزکردنیان؛ بۆ نموونە حەكیم باسی گرنگیی ئەم سەرمایە دەكات لە بازاڕی کار و دامەزراندندا و پێی وایە بۆ دەستکەوتنی کار و مسۆگەربوونی پیشەكەی ژن، زۆر پێویستە سوود لە سەرمایە سێكسییەكەی وەربگرێت. ئەوانەی ئەم سەرمایەیەی بەکاردەهێنن لە چاوپێکەوتنی کار و دامەزراندندا زیاتر لەوانی دیكە سەرکەوتوو دەبن؛ چونکە لەم سەردەمەدا تاكەكان زۆربەیان خاوەن بڕوانامە یان ئەزموونی کارکردنی پێشووترن، بەڵام لەوە زیاتر، سەرمایەی سێکسییە كە یارمەتیی کەسەکە دەدات بۆ سەرکەوتن لە چاوپێکەوتنەکەدا؛ لە ئەنجامدا ئەوانەی وەبەرهێنان لەم سامانەیاندا دەکەن، چانسی دۆزینەوەی کار و دامەزراندنیان زیاترە. نموونەیەكی دیكە كە حەكیم ئاماژەی پێ دەكات، گرنگیی ئەم سەرمایەیە لە ژیانی هاوسەرێنیدا و دەڵێت هەبوونی ئەم سەرمایەیە دەتوانێت بە شێوەیەکی زۆر ورد و هەستیار کاریگەری لەسەر پەیوەندیی نێوان هاوسەرەکان هەبێت (Hakim, 2011: 102).

لە لایەکی دیکەوە، حەكیم، ئارەزووی تێرنەخۆری سێکسیی پیاوان كە بەردەوام پێویستییان بە لایەنی سێكسیی ژنانە، بە ئیمتیاز و ستراتیژییەكی دیكەی ژنان دەزانێت؛ هەر ئەم ستراتیژییەتەیە كە وا لە ژنان دەكات كە گرنگی بەو سەرمایەیەی خۆیان بدەن و لە پەیوەندییە تایبەت و کۆمەڵایەتییەکانیاندا بەکاری بهێنن و لە بەرامبەردا سوودی خوازراو بەدەست بهێنن و بگەنە بەرژەوەندییەكانیان (Hakim, 2011: 60)؛ بۆیە بە بڕوای حەکیم دەكرێت سەرمایەی سێکسی بە ئامرازێکی "هێز و دەسەڵات" هەژمار بکرێت کە ژنان بۆ نەهێشتنی نایەکسانی جێندەری بەکاری دەهێنن. لە كۆتاییدا، کاترین حەکیم لە پەرەپێدانی تیۆرەكەیدا، هەوڵ دەدات پاساو بۆ بەکارهێنانی سەرمایەی سێکسی لە لایەن ژنانی کۆمەڵگا جیاوازەکاندا بهێنێتەوە و ڕێگەیەک نیشان بدات بۆ ڕزگارکردنی ژنان لە ژێردەستەیی و هەژموونی ئابووری، ئاسایشی تەندروستی و گەیشتن بە کەرامەت و ڕێز و دەسەڵات (Hakim, 2015: 329-348).

 

6.   مێتۆدناسیی توێژینەوە:

 

1.5. میتۆدی توێژینەوە و ئامرازی كۆكردنەوەی داتا

ئەم توێژینەوەیە، توێژینەوەیەكی "چەندایەتی"⁸ـیە كە لە میتۆدی "ڕووپێوكردن"⁹ کەڵک وەرگیراوە. ئەم میتۆدە پتر بۆ کۆکردنەوەی زانیاری لە ئاستێکی بەربڵاودا بەکاردەهێنرێت. ئەم کۆکردنەوەیەش ئامرازی تایبەتی خۆی هەیە؛ ئەویش "پرسیارنامە"¹⁰یە. تایبەتمەندیی ڕووپێوکردن ئەوەیە کە دەتوانێت زۆرترین زانیاریمان بۆ کۆ بکاتەوە که تێیدا خشتە و ماتریكسی گۆڕاو بە پێی کەیسەکان دەستنیشان کراون؛ واتە زانیارییەكان ‌سەبارەت بە گۆڕاوەکان یا تایبەتمەندییە یەکسانەکان، لانیکەم دوو کەیس کۆ دەکرێتەوە و لە چوارچێوەی ماتریكسی داتاکان پیشان دەدرێن (دواس، 1997: 14).

پرسیارنامەی بەکارهێنراو لەم توێژینەوەیەدا، دوای پێداچوونەوەی ئەدەبیاتی تیۆری لە لایەن توێژەرەوە، لە دوو بەشدا ئامادە کراوە؛ بەشی یەکەمی پرسیارنامەکە تایبەتە بە زانیارییە سەرەتاییەكانی وەڵامدەرەوە؛ بۆ نموونە باری ئابووری و كۆمەڵایەتی و خێزانی. بەشی دووەمیش بە کەڵکوەرگرتن لە "پێوانەی لیكێرت"¹¹ ئامادە كراوە؛ پێوانەی پێنجینەیی لیكێرت لە تاکەکان دەخوازێ بە هەڵبژاردنی یەکێک لە بژاردەکانی "زۆر لەگەڵیدام"، "لەگەڵیدام"، "بێ‌ڕام"، "دژم" و "زۆر دژم"، وەڵامی پرسیار یان بڕگەكان بداتەوە (Likert, 1932: 5-55). كە جگە لەوە، لە پێنجینەییی "بەردەوام"، "زۆرجار"، "جاربەجار"، "كەمجار" و "هیچكات"ـیش كەڵك وەرگیراوە.

 

 2.5. كۆمەڵگا و نموونەی توێژینەوە و یەكەی شیكاری

کۆمەڵگەی ئاماریی ئەم توێژینەوەیە، بریتییە لە كچانی قوتابی لە زانكۆ حكومی و ناحكومییەكانی شاری هەولێر، كە بە گوێرەی ئاماری وەزارەتی خوێندنی باڵا، ژمارەیان دەگاتە 40,354 كچ. 31,246 قوتابیی كچ لە زانكۆ حكومییەكان و 9,108یشیان لە زانكۆ ناحكومییەكان (وەزراەتی خوێندنی باڵا، 2022).

یەکەی شیکاری، یەکەیەکە که زانیارییەکان لێی کۆ دەکرێنەوە و تایبەتمەندییەکانی ڕوون دەبنەوە (یوردوسف، 1993: 77). لەم توێژینەوەدا، یەکەی تێڕوانین و شیکاری، كچە قوتابییەكانی شاری هەولێری پایتەختە.

شێوازی نموونەگرتنی ئەم توێژینەوەیە، "نموونەگرتنی هەڕەمەكیی چینبەندی"¹²ـیە؛ ئەم شێوازە كاتێك بەكار دەبردرێت كە كۆمەڵگای توێژینەوە، پێكهاتەیەكی یەكچوو و هاوچەشن نەبێت؛ بۆ نموونە قوتابییەكان لە ڕووی تەمەن و ڕەگەزەوە جیاوازن، ئینجا جگە لە قوتابیانیش، مامۆستا و فەرمانبەری ئیدارییش هەن؛ بۆیە لەم حاڵەتەدا، كۆمەڵگای توێژینەوە بە چەندین "توێژ"ی جودا لە یەكتر دابەش دەكرێت و ئەوانەی كە وەكویەكن و یەكپارچە و هاوچەشنن، دەخرێنە ناو توێژێكەوە بۆ ئەوەی لەوانی دیكە جیا بكرێنەوە؛ ئینجا لەو توێژەدا بە شێوەی هەڕەمەكی بە ڕەچاوكردنی قەبارە و ژمارەی كۆمەڵگاكە، نموونەیەك هەڵدەبژێردرێت؛ ئەو نموونەیە دەبێ، نوێنەرایەتیی گشت كۆمەڵگای توێژینەوەكە بكات (Carrie et al., 2020: 211).

لەو توێژینەوەیەدا، تەنها قوتابیانی كچ وەكو توێژی نموونەكە لەوانەی دیكە جیا دەكرێنەوە؛ بە پێی ئاماری ڕەسمیی وەزارەتی خوێندنی باڵای حكومەتی هەرێمی كوردستان (2022)، ژمارەی گشت قوتابیانی هەرێمی كوردستان بە كچ و كوڕەوە 197,416 كەسە، كە 152,183 قوتابی لە زانكۆی حكومی و 45,233 قوتابییش لە زانكۆی تایبەتدا خەریكی خوێندنن؛ بەپێی هەمان ئامار، ژمارەی قوتابیانی كچ 113,214 كەسن كە لەوان 88,336 كچ لە زانكۆی حكومی و 24,878ـیش لە زانكۆی ئەهلی دەخوێنن. ئەو كچە قوتابیانەی كە لە زانكۆ حكومی و ناحكومییەكانی شاری هەولێرن، ژمارەیان دەگاتە 40,354 كەس (31,246 قوتابیی كچ لە زانكۆ حكومییەكان كە دەكاتە 77.5% و 9,108یشیان لە زانكۆ ناحكومییەكان كە دەكاتە 22.5%) (وەزارەتی خوێندنی باڵا، 2022). قەبارەی نموونە بە کەڵکوەرگرتن لە یاسای نموونەوەرگرتنی "کۆکران" (Cochran's formula) و بە ئاستی هەڵەی (%5)، 380 کەس بەراورد دەكرێت کە بۆ دڵنیایی زیاتر ئەم ژمارەیە بۆ 402 قوتابیی كچ بەرز دەکەینەوە كە 290 قوتابیی كچ لە زانكۆ حكومییەكان (سەلاحەددین و پۆلیتەكنیك و پزیشكی) و 112 كەسیشیان لە زانكۆ ئەهلییەكان (جیهان و لوبنانی-فەرەنسی) بە نموونە وەرگیراون.

3.5. ڕاستییەتی و جێگێریی پرسیارنامە

توێژەر، بۆ دەرخستنی "ڕەوایەتی و ڕاستییەتی"¹³ـی پرسیارنامەكە، سەرەتا "ڕەوایەتیی ڕواڵەتی"¹⁴ و "ڕەوایەتیی ناوەرۆك"¹⁵ـی لە ڕێگەی تەبایی و هاوڕابوونی پسپۆڕان و شارەزایان سەبارەت به گونجاوێتیی پرسیار یان بڕگەكان دووپات دەكاتەوە؛ بە واتایەكی دی، نیشان دەدات كە فۆڕم و ڕواڵەتی بڕگەكان یان پرسیارەكان تا چ ڕادەیەك بە بابەتی توێژینەوەكە دەچن و لەگەڵ ئامانجی توێژینەوەكە دەگونجێت. هەرچی ڕەوایەتیی ناوەڕۆکە، گرنگی دەداتە مانای پرسیار یان بڕگەكان كە تا چەند لەگەڵ ڕەهەندەكانی چەمك یان گۆڕاوەكان دەگونجێت (Taylor, 2013: 89)؛ پرسیارنامەكە خراوە بەر دەستی 7 پسپۆڕ و ڕاوێژکار (4 مامۆستای پیاو و 3 مامۆستای ژن) بۆ پێداچوونەوە و هەڵسەنگاندن و دووپاتكردنی.

بۆ دەرخستنی "ڕەوایەتیی پێكهاتەیی و بنیادی"¹⁶ـیش، لە ئەزموونی "شیكاریی فاكتەریی گەڕان"¹⁷ بە ڕەچاوكردنی هاوكۆلكەی KMO¹⁸و "خڕێتیی بارتلێت"¹⁹ لە پرۆگرامی SPSS كەڵك وەرگیراوە، كە یەكێكە لە بەهێزترین ڕێگەی دۆزینەوەی ڕێژەی ڕەوایەتیی پێكهاتەیی پێوانەكان (Mulaik, 2010: 23).

سەبارەت بە "جێگیری"²⁰ـیش، كە پەیوەندی بەوەوە هەیە ئەگەر پرسیارنامەكە لە چەند كاتی جیاوازدا لە نێوان كۆمەڵگەیەكی دیاریكراودا بەكار ببەین، هەمان ئەنجام یان ئەنجامی زۆر نزیك لە یەكتر مسۆگەر بكات. زۆر گرنگە كە بزانین ئامرازی پێواندن لە هەلومەرجی یەكساندا، تا چ ڕادەیەك دەرئەنجامی یەكسانیش دەداتە دەست. بۆ هەڵسەنگاندنی ڕێژەی جێگیری، چەند ئەزموونی ورد بەکار دەهێنرێن که بەناوبانگترینیان "ئالفای کرۆنباخ"²¹ـە (بازرگان، 2006: 33). توێژەر ئەم ئەزموونەی بۆ سەلماندنی جێگیریی پرسیارنامەكەی لە ڕێگەی پرۆگرامی SPSS بەكار دەهێنێ و ئەم تایبەتمەندییەش دەستەبەر دەكات.

پرسیارنامەی ئەم توێژنەوەیە لە دوو بەش پێك دێت؛ بەشی یەكەم 13 پرسیار دەگرێتەخۆ، كە تایبەتن بە زانیاریی تایبەت بە تاكی وەڵامدەرەوە. بەشی دووەمیش 52 بڕگە لە جۆری پێنجینەیی لێكرت دەگرێتەخۆ، كە بڕگەكانی 14-34 تایبەتن بە گۆڕاوی "خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ"؛ بڕگەی 35-45 بۆ گۆڕاوی "سەرمایەی سێكسی" و بڕگەی 46-65 تایبەتە بۆ پێواندنی گۆڕاوی "دینداری".

خشتەی (1) ڕێژەی ئاڵفای كرۆنباخ و KMOی گۆڕاوەكان لەگەڵ ئاستی "بەڵگەمەندی یاخود مانادارێتی"²²ـمان بۆ پێشكەش دەكات، كە هەرهەموویان لەبەر ئەوەی ئاستی دڵنیایی %99 (Sig.= .000) و ڕێژەی زیاتر لە %60یان بەدەست هێناوە، بە گۆڕاوی باوەڕپێكراو و ڕاست لە قەڵەم دەدرێن و بە دڵنیاییەوە دەتوانین بیانخەینە ناو ئەزموونە شیكارییەكانەوە.

 

 

 

 

 

4.5.      شێوازی شیكردنەوەی زانیارییەكان

شێوازی شیكردنەوەی زانیارییەكانی ئەم توێژینەوەیە، لەبەر ئەوەی توێژینەوەیەكی چەندایەتییە، توێژەر بە كەڵكوەرگرتن لە پرۆگرامی SPSS²³، پاش كۆدینگ و هاوردەكردنی داتاكانی هەر یەك لە فۆڕمی پرسیارنامەكان بۆ ناو پرۆگرامەكە و ئینجا "كامپیۆتكردن"²⁴ و دروستكردنی ئەو گۆڕاوانەی كە پێویستن، بە هەر دوو شێوازی "ئاماری وەسفی"²⁵ (وەك ئاماری دیمۆگرافیی نموونەكە، وەسفكردنی گۆڕاوەكان)، هەورەها "ئاماری شیكاریانە"²⁶ (ئەزموونی هاوپەیوەندیی پیرسۆن²⁷ و ڕێگرێشنی هێڵێ²⁸ و شیكردنەوەی ڕێڕەو²⁹) بۆ سەلماندن/ڕەتكرنەوەی گریمانەكانی بەكار هێناوە. شیكردنەوەی ڕێڕەو بە كەڵكوەرگرتن لە پرۆگرامی SmartPls ئەنجام دراوە.

5.5. گۆڕاوەكانی توێژینەوە:

1.5.5. ئارایشتكردن (Makeup)

"ئارایشت"، كۆمەڵە كردارێكە كچ و ئافرەت دەیكەن بۆ ڕازاندنەوە و جوانتركردنی ڕۆخسار لە ڕێگەی بەكارهێنانی كەرەستەی ئارایشت و مكیاج، یاخود ڕوومەتهەڵگرتن (هەڵگرتن و هەڵكەندن و تاشینی كوڵك و گەندەمووی دەست و دەموچاو)، یان داهێنان و هەڵپێچان و پەڵكەكردنی قژ و سەروپرچ، هەروەها ڕازاندنەوەی نینۆك (انوری، 2002: 77).

پێناسەی كردارەكیی ئەم توێژینەوە بۆ چەمكی ئارایشتكردنی كچان، بریتییە لە: هەڵگرتنی برۆ، كردنی مووی دەموچاو، سووراوسپیاوكردن، بۆیەكردنی قژ و نینۆك، ڕەشتنی چاو و برژانگ، بەكارهێنانی كرێم، بەكارهێنانی قژ و برژانگ و نینۆكی دەستكرد، دانانی لێنزی چاو.

2.5.5. سەرمایەی سێكسی (Sexual Capital)

خاتوو "كاترین حەكیم" ــ كۆمەڵناسی بریتانی ــ یەكەم كەس كە ئەو چەمكەی داهێناوە، بەم شێوەیە پێناسەی سەرمایەی سێکسی یان سەرمایەی شەهەوانی دەكات و دەڵێت: "بریتییە لەو هێزە کۆمەڵایەتییەی کە کەسێک یان گروپێک لە ئەنجامی سەرنجڕاکێشیی لایەنی سێکسیی خۆیان و ورووژاندنی هەستی شەهەوانیی لایەنی بەرامبەر بەدەستی دەهێنن" (Hakim, 2010: 451)؛ بە واتایەكی دی، سەرمایەی سێکسی پرۆسەیەكی بەهابەخشینە کە لە ڕێگەی هەستی سێکسەوە لای پیاو یان ژندا دروست دەبێت و دەتوانرێت لە پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکان بەکاربهێنرێت (Green, 2008: 26) .

پێناسەی كردارەكیی ئەم توێژینەوەیە بۆ چەمكی سەرمایەی سێكسی یاخود شەهەوانی بریتییە لەوەی ئارایشتكردن و ورووژاندنی سێكسی (وەكو سووراوسپیاوكردن، جلوبەرگی تەسك و سەرنجڕاكێش، دەرخستنی ئەندامە ورووژێنەرە سێكسییەكان) دەبێتە هۆی سەركەوتنی زیاتر لە ژیانی كۆمەڵایەتیدا؛ وەكو دۆزینەوەی ئاسانتری كار و پیشە، نمرەی بەرز لە تاقیكردنەوە و سەركەوتنی ئاسانتر لە دەرس و خوێندندا، دۆزینەوەی ئاسانتری هاوسەر بەراورد بەو كچانەی كە لە ڕووی سێكسییەوە هەستی لایەنی بەرامبەر ناورووژێنن.

3.5.5. دینداری (Religiosity)

دینداری واتە ئیمان بە كۆمەڵێك بیروباوەڕی ئایینی و پیرۆز و پابەندبوونی کردەیی بەو بیروباوەڕ و یاسایانەی كە سەرچاوەیان ئایینە؛ بێگومان بۆ ئەوەی كەسێك بە دیندار لە قەڵەم بدرێت، دەبێ دان بەو دیندارییەدا بنێت و بە زمان و ڕەفتار و ڕواڵەتی خۆی، باوەڕمەندی و پابەندییەكەی ئاشکرا بکات (Holdcroft, 2006: 89).

لە پێناسە ئیجرائیەكەی ئەم چەمكەدا، دوو ڕەهەندی "ئیمان و بیروباوەڕ" و "پابەندی و لایەنی كردەیی"ـمان ڕەچاو كردووە؛ لە ڕەهەندی هزری و باوەڕدا بە نیشانەكانی ئیمان بە خوا و دواڕۆژ و قورئان و فەرموودەكانی پێغەمبەر ــ د.خ ــ و حەلال و حەرامەكانی، لە ڕەهەندی كردەیی و پابەندیشدا بە نیشانەكانی نوێژكردن و ڕۆژووگرتن و قورئانخوێندن و پۆشتەیی و دووركەوتنەوە لە حەرام و كردەوەی خراپ، ڕێژەی دینداریمان پێواندووە.

6.5.  گریمانەكانی توێژینەوە

1.   لە نێوان گۆڕاوی "خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ" و "سەرمایەی سێكسی"ـدا هاوپەیوەندییەكی ڕاستەوخۆ هەیە.

2.   لە نێوان گۆڕاوی "خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ" و "دینداری"ـدا هاوپەیوەندییەكی پێچەوانە هەیە.

3.   لە نێوان گۆڕاوی "دینداری" و "سەرمایەی سێكسی"ـدا هاوپەیوەندییەكی پێچەوانە هەیە.

4.   "دینداری" كاریگەریی هەیە لەسەر دابەزاندنی ڕێژەی "سەرمایەی سێكسی" و "خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ".

5.   گۆڕاوە دیمۆگرافییەكان كاریگەرییان هەیە لەسەر "خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ".

 

6.      خستنەڕووی ئەنجام و شیكردنەوەی زانیارییەكان:

1.6.      ئاماری دیمۆگرافیك و بڕگە گشتییەكان

لەم بەشەدا،گۆڕاوە دیمۆگرافییەكانی نموونەی توێژینەوەكەمان وەسف دەكەین. ڕێژەی تێكڕای دووبارەبوونەوەكان (فرێكۆنسی) و ڕێژەی سەدیی هەریەك لە گۆڕاوەكان، لەگەڵ ڕێژەی ناوەندی و گەورەترین و كەمترین ژمارەی گۆڕاوە پێوانەیی و ژمارەییەكان دەخەینە ڕوو:

-   لە ڕووی ڕەگەزەوە هەرهەموویان كچن؛

-   لە ڕووی شوێنی نیشتەجێبوونەوە هەرهەموویان دانیشتووی هەولێرن؛

-   لە ڕووی ئاستی خوێندەواریشەوە هەرهەموویان قوتابیی زانكۆن و خەریكی خوێندنن لە قۆناغی بەكالۆریۆسدا؛ قوتابیانی زانكۆی حكومی (%72.1) و زانكۆی ناحكومیش (%27.8)ـن؛

-   لە ڕووی تەمەنیشەوە هەرهەموویان گەنجن؛ بچووكترینیان (18) ساڵان و گەورەترینیشیان (26) ساڵان بووە؛ ناوەندی تەمەنیان دەكاتە (21.86) ساڵ؛

-   لە ڕووی باری كۆمەڵایەتییەوە، (%67.9) سەڵتن و (%28.4) هاوسەردارن و (%3.7)ـیشان دەزگیراندارن و، تەڵاقدراو و جیابووەشمان نییە؛

-   لە ڕووی باری ئابووریشەوە، بەم شێوەیە بووە: دۆخی ئابووریی زۆرباش (%0.7)، باش (%16.4)، مامناوەند (%64.9)، خراپ (%11.9) و زۆر خراپ (%6)ـیان هەیە؛ لە ڕووی جۆری خانوویەوە، (%34.3) كرێچین، (%53)ـیان مڵكی خۆیانە و (%12.7)ـشیان بە جۆرێكی دیكە نیشتەجێن؛ هەروەها (%1.5)ی كچەكان سەیارەی خۆیان هەیە و بە سەیارەی خۆیان هاتوچۆی زانكۆ دەكەن، (%20.1)ـیشیان لەگەڵ یەكێك لە ئەندامانی خێزان و (%62.7)ـیش بە تەكسی یان پاس و (%15.7)ـیش بە پێیان دێنە زانكۆ و دەگەڕێنە ماڵەوە.

-   لە ڕووی جۆری خێزانەوە، كچەكانی زانكۆ بەم شێوەیە خێزانی خۆیان وەسف دەكەن: (%14.2) گوتویانە خێزانمان نەریتی و عەشایرین، (%1.5)ـیش دەڵێن خێزانمان دینداری داخراوەن، (%44)ـیش دەڵێن خێزانمان دینداری كراوەن، (%33.6)ـیشیان گوتویانە خێزانمان نەریتی و دیندارن و (%6.7)ـیشیان دەڵێن خێزانمان كراوە و مودێرنن؛ (%55.2)ی كچەكان گوتویانە كە لە ڕووی ئارایشتكردنەوە بە تەواوەتی لە ناو خێزانمدا ئازاد و سەربەستم، (%31.3)ـیش گوتویانە تا ڕادەیەك ئازادن، (%9.7)ـیش دەڵێن ئازادییەكی كەمیان هەیە و (%3.7)ـیش دەڵێن هیچ ئازاد نین.

-   وەڵامی كچەكان بۆ پرسیاری بڕی ئەو پارەیەی كە مانگانە بۆ ساڵۆن و ئارایشتكردن و كەرەستەی مكیاج خەرج دەكەن، بەم شێوەیەی خوارەوە بووە: (%88.1) لە 25هەزار دینار كەمتر، (%7.5) لە 25هەزار هەتا 50هەزار دینار، (%4.5)ـیشیان لە 50هەزار هەتا 100هەزار دینار سەرف دەكەن. كەسیان لە 100هەزار دینار بۆ سەرەوە بۆ ئەم مەبەستە زیاتر سەرف ناكات.

-   تاكەكانی نموونە، وەك لە خشتەی (4-1)ـدا هاتووە، ڕۆژانە ئەوەندەی كاتی خۆیان بۆ هەر یەك لە چالاكییەكانی "خوێندنەوە"، "سۆشیاڵمیدیا و سەیركردنی تەلەڤیزیۆن"، "وەرزشكردن" و "ئارایشتكردن" تەرخان دەكەن:

 

2.6.      ئاماری وەسفیی گۆڕاو و بڕگە تایبەتەكان (خستنەڕووی وەڵامی تاكەكانی نموونە بۆ بڕگەكان):

لەم بەشەدا، هەوڵ دەدەین وەڵامی هەموو بڕگەكانی پرسیارنامەكەمان لە لایەن تاكەكانی نموونەكەوە، هەروەها ئاماری وەسفیی ئەو گۆڕاوانەی كە لە كامپیۆتكردنی بڕگەكانەوە دروستكراون، بە جیا بخەینە ڕوو.

مەبەست لە "ئاماری وەسفی" كۆمەڵە شێوازێكن بۆ ڕێكخستن و كورتكردنەوە و پوختكردنی داتا و زانیارییەكان؛ وەكو دروستكردنی خشتە، نیشاندانی وێنە و دایاگرام، خستنەڕووی ژمارەی دووبارەبوونەوەكان، ڕێژەی سەدی، ڕێژەی ناوەندی، ڤاریانس، قۆپاوی، لاروگێڕی و لادانی ستاندەر. ڕۆڵی ئاماری وەسفی لە پرۆسەی ئاماریدا، زۆر گرنگە؛ چونكە بە هۆی ئەم ئامارەوە دەتوانین هەموو تایبەتمەندییەكانی نموونەی وەرگیراو لە كۆمەڵگای توێژینەوە بە كورتی و پوختكراوی بەدەست بهێنین و بزانین ئەو نموونەیەی كە هەڵمانبژاردووە، تا چ ڕادەیەك نوێنەرایەتیی گشت كۆمەڵگا دەكات (دواس، 1997: 137-138).

سەرەتا ئاماری وەسفی (فریكۆنسی و ڕێژەی سەدەی و ناوەندی)ـی بڕگەكان بە پێی ژمارەی ریزبەندییان دەخەینە ڕوو. پێویستە لێرەدا ئاماژە بە چۆنیەتی كۆدینگ و نمرەپێدانی وەڵامەكانی تاكەكان بەپێی پێوانە پێنجینەكەی لیكرت بكەین؛ بەم شێوەیەی خوارەوە:

بۆ بڕگە ئەرێنییەكان هەڵبژاردەی "بە تەواوەتی لەگەڵیدام / بەردەوام" نمرەی 5، بۆ "هاوڕاوم / زۆرجار" نمرەی 4، بۆ "نە هاوڕام نە دژم / جاربەجار" نمرەی 3، بۆ "دژم / كەمجار" نمرەی 2 و بۆ "بە تەواوەتی دژم / هیچكات" نمرەی 1؛ بۆ بڕگە نەرێنییەكانیش، بەپێچەوانەی بڕگە ئەرێنییەكان نمرەمان پێداون. كۆی گشتیی نمرەكان دەكاتە 15 و بەهای ناوەندیش دەبێتە 3؛ بەم پێیە هەر بڕگەیەك ڕێژەی ناوەندیی لە 3 زیاتر بێت، نیشانەی بەرزیی بەهای ئەو گۆڕاوەیە؛ بە پێچەوانەشەوە، ئەگەر لە 3 خوارتر بێت، نیشانەی نزمیی بەهای ئەو گۆڕاوەیە:

 

 

 

 

 

 

1.2.6.    بڕگەكانی گۆڕاوی خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ

خشتەی (3)، تێكڕای دووبارەبوونەوەكان و ڕێژەی سەدی و ناوەندیی هەریەك لە بڕگەكانی گۆڕاوی خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ كە پێكهاتووە لە 21 بڕگە، دەخاتە ڕوو، كە بڕگەی ژمارە 25 واتە بەكارهێنانی موعەتەر (بە ڕێژەی ناوەندیی 3.95) زۆرترین بەهای هەبووە؛ لە بەرامبەردا، بڕگەی ژمارە 22 واتە بەكارهێنانی ستەیشن و قژی دەستكرد (بە ڕێژەی ناوەندیی 1.25) كەمترین بەهای هەبووە. تێكڕای ناوەندی گۆڕاوی خۆئارایشتكردن 2.45 دەرچووە، كە كەمێك لە ڕێژەی مامناوەند نزمترە.

 

 

 

 

6.2.2.    بڕگەكانی گۆڕاوی سەرمایەی سێكسی

خشتەی (4)، تێكڕای دووبارەبوونەوەكان و ڕێژەی سەدی و ناوەندیی هەریەك لە بڕگەكانی گۆڕاوی سەرمایەی سێكسی كە پێكهاتووە لە 11 بڕگە، دەخاتە ڕوو؛ بڕگەی ژمارە 40 واتە سەرنجڕاكێشی كچی قژزەرد و چاوشین (بە ڕێژەی ناوەندیی 3.63) بەرزترین بەهای هەبووە؛ لە بەرامبەردا، بڕگەی ژمارە 35 واتە سەركەوتووبوونی كچی ورووژێنەر لە ڕووی سێكسییەوە لە كۆمەڵگای كوردیدا (بە ڕێژەی ناوەندیی 2.68) كەمترین بەهای هەبووە. تێكڕای ناوەندی گۆڕاوی سەرمایەی كۆمەڵایەتی 3.22 دەرچووە،كە كەمێك لەڕێژەی،مامناوەند،بەرزترە.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.2.6.    بڕگەكانی گۆڕاوی دینداری

خشتەی (5)، تێكڕای دووبارەبوونەوەكان و ڕێژەی سەدی و ناوەندیی هەریەك لە بڕگەكانی گۆڕاوی دینداری و پابەندیی ئایینی دەخاتە ڕوو كە پێكهاتووە لە 20 بڕگە؛ بڕگەكانی ژمارە 47 و 48 و 58 واتە ئیمان بە قورئان و فەرموودەكانی پێغەمبەر و بەڕووژووبوون لە ڕەمەزاناندا بە هاوبەشی (بە ڕێژەی ناوەندیی 4.87) بەرزترین بەهای هەبووە؛ لە بەرامبەردا، بڕگەی ژمارە 64 واتە "ڕاستە كە شەرع دەركەوتنی ژن بە ئارایشتەوە پێی حەرامە، بەڵام من ناتوانم ئەو فەرمانەی جێبەجێ بكەم" (بە ڕێژەی ناوەندیی 3.36) كەمترین بەهای هەبووە. تێكڕای ناوەندی گۆڕاوی سەرمایەی كۆمەڵایەتی 4.39 دەرچووە، كە نیشانەی بەهێزبوونی ئاستی دینداری و پابەندیی ئایینیی كچانی زانكۆیە لە هەرێمی كوردستان.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.6.     ئەزموونی نۆرماڵبوونی داتاكان

پاش دڵنیابوونەوە لە قبووڵبوونی ڕێژەی ڕاستییەتی و جێگیریی گۆڕاوەكان، پێویستە بۆ هەڵبژاردنی جۆری ئەزموونی شیكاری، لە نورماڵبوون و هێڵیبوونی گۆڕاوەكانیش دڵنیا بینەوە؛ چونكە بە پێی نۆرماڵبوون (گۆڕاوی پارامەتریك) یان نانۆرماڵبوون (گۆڕاوی ناپارامەتریك)، ئەزموون و ئاماری تایبەت و پێویست بۆ لێكدانەوە و شیكردنەوە هەڵدەبژێردرێن. داتای پارامەتریك بە ئەزموونی پارامەتریك (وەك هاوپەیوەندیی پیرسۆن و ڕێگرێشنی هێڵی) شی دەكرێنەوە، داتای ناپارامەتریكیش بە ئەزموونی ناپارامەتریك (وەك هاوپەیوەندیی سپیرمەن یان كەنداڵ، ڕێگرێشنی لۆجستیك) لێك دەدرێنەوە (كریمی، 2015: 190-307).

بەم پێیە، سێ گۆڕاوە سەرەكییەكانی توێژینەوەكەمان كە لە بڕگەكانی پرسیارنامەمان (واتە گۆڕینیان بە گۆڕاوی ژمارەیی و پێوانەیی) كامپیۆت كراون، بە ڕێگەی باوی ئەزموونكردنی نۆرمالیتەبوونی داتاكان، تاقی كرانەوە؛ شێوازەكە بە پرۆگرامی SPSS جێبەجێ كرا، كە هەمان شێوەی كلاسیكی دەرخستنی ڕێژەی "قوپاوی/ "Kurtosis و "لاروگێڕی / "Skewness هەر یەك لە گۆڕاوەكانە، كە بە گوێرەی زۆربەی سەرچاوەكان، پێویستە لە نێوان (2+ و 2-) بێت (كلانتری، 2016: 124). دوای جێبەجێكردنی ئەم ئەزموونە لەسەر گۆڕاوەكان، هەروەك لە خشتەكانی ژمارەی (6)ـدا دەركەوتووە، داتای گۆڕاوەكانی توێژینەوەكەمان نۆرمال و پارامەتریكن؛ ئەمەش واتای ئەوەیە كە دەتوانین ئەزموونی پارامەتریكی وەك "هاوپەیوەندیی پیرسۆن" و "ڕێگرێشنی هێڵی" و "شیكردنەوەی ڕێڕەو" بۆ شیكردنەوەی گریمانەكانمانبەكارببەین.

Tests of Normality

                                                   Kurtosis = (-2< Normal >+2)

                            Skewness = (-2< Normal >+2)

 

هەروەك لە شێوەكانی (1) و (2) و (3)ـیشدا دەبینین، نۆرماڵبوونی گۆڕاوی ئارایشتكردنی كچان و سەرمایەی كۆمەڵایەتی دەردەخات كە پەیوەندییان بە گریمانەكانی توێژینەوەكەمانەوە هەیە و دەمانەوێ بیانخەینە ناو ئەزموونی هاوپەیوەندی و ڕێگرێشندا. هەروەها هێلێبوونی گۆڕاوەكانیش دووپات دەكاتەوە و مانای ئەوەیە كە دەتوانین وەكو داتای پارامەتریك مامەڵەیان لەگەڵدا بكەین.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4.6.           كاریگەریی گۆڕاوی "خۆئارایشتكردنی كچان" لەسەر "سەرمایەی سێكسی"

یەكێك لە گرێمانەكانی توێژینەوەكەمان ئەوە بوو كە كچانی زانكۆ بۆ ئەوەی سەرمایەی سێكسیی خۆیان بەرز بكەنەوە، پەنا بۆ خۆئارایشتكردن دەبەن؛ واتە خۆئارایشتكردن دەبێتە هۆی بەرزكردنەوەی ڕێژەی سەرمایەی سێكسی لای كچانی زانكۆ.

 بۆ دووپاتكردنی ئەم گریمانەیە، سوود لە ئەزموونی ڕێگرێشنی هێڵی لە پرۆگرامی SPSS وەردەگرین. پاش جێبەجێكردنی ئەم ئەزموونە، چەند خشتەیەكمان دەداتێ كە سێ خشتەیان لێ شی دەكەینەوە كە پەیوەندییان بە وەڵامی ڕاستی یان هەڵەبوونی گریمانەكەمانەوە هەیە.

خشتەی یەكەم (ژمارە 7) مۆدیلی ڕگرێشنیی هێڵیی گۆڕاوی خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ (وەكو گۆڕاوی سەربەخۆ و پێشبینیكەر) و گۆڕاوی "سەرمایەی سێكسی" (وەكو گۆڕاوی پاشكۆ و پێشبینیكراو)  دەخاتە ڕوو، كە بە پێی خشتەكە، ڕێژەی (R) هاوكۆڵكەی هاوپەیوەندیی فرەجۆر، 39.6% دەرچووە؛ بەو مانایەی كە لە نێوان بڕگەكانی

گۆڕاوەكانی پێشبینیكەر و گۆڕاوی پێشبینیكراو هاوپەیوەندییەكی ڕاستەوخۆ هەیە؛ واتە بە هەر گۆڕانكارییەك

لە گۆڕاوی خۆئارایشتكردن بۆ نموونە زیادبوونی یەكەیەك لەو گۆڕاوە، نزیكەی 40% لە ڕێژەی سەرمایەی سێكسیی كچانی زانكۆ زیاد دەبێتەوە.

ڕێژەی  (R²)هاوكۆلكەی پێشبینیكەریش 15.8% دەرچووە كە پاش هەمواركردنی بووەتە 15.6%؛ بەو مانایەی گۆڕاوی سەربەخۆی خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ، توانیوە ڕێژەی نزیكەی 16%ی ڤاریانس و گۆڕانكارییەكانی گۆڕاوی سەرمایەی سێكسی پێشبینی و ڕوون بكاتەوە؛ ئەمەیش نیشانەی گونجاوبوونی مۆدیلەكە و دووپاتبوونی گریمانەكەمانە. هاوكۆلكەی "دوربین واتسۆن"³⁰ـیش دیسانەوە بۆ گونجاوبوونی مودێلی ڕێگرێشنی بەكار دەبردرێت، كە لە بنەڕەتدا ڕێژەكەی لە نێوان سفر و چوارە (0<>4)؛ بە گوێرەی سەرچاوەكان بۆ ئەوەی گونجاوبوونی مودێلەكە بسەلمێنرێت، دەبێ ڕێژەی "دوربین واتسۆن" ژمارەیەك لە نێوان 1.5 و 2.5 بێت (Chatterjee, 2013: 469)؛ لەبەر ئەوەی لەم خشتەیەدا 2.095 دەرچووە، دیسانەوە ڕاستییەتی و گونجاوبوونی مۆدیلەكەمان بۆ دووپات دەكاتەوە.

 

 

 

خشتەی (8)ـیش شیكردنەوەی ڤاریانسی گۆڕاوەكانمان بۆ دەخاتە ڕوو كە بەڵگەمەندی و ماناداریی گشت مۆدیلەكەمان بۆ هەڵدەسەنگێنێت؛ ئەوەی لەو خشتەیەدا گرنگە، هاوكۆلكەی (F-Value)ـە كە لەبەر ئەوەی ڕێژەكەی لە 1.618 زیاتر دەرچووە، نیشانەی ئەوەیە كە مۆدیلەكە گونجاو و ڕاستە و ڕاستییەتیی گریمانەكەمان دووپات دەكاتەوە كە لە نێوان ئەو گۆڕاوانەی كە خراونەتە ناو ئەزموونی ڕگرێشندا، ڕێژەی هاوپەیوەندی و كاریگەرییان لەسەر یەكتر بەڵگەمەندە. لەبەر ئەوەی ئاستی (P-Value)ـیش (ئاستی بەڵگەمەندی) لە

0.05 كەمترە (Sig.= .000)، مۆدیلەكە قبووڵ دەكرێت؛ بەو مانایەی كە دەتوانین ئەنجامەكانی ئەو مۆدیلە بە دڵنیاییەوە بەسەر گشت كچانی زانكۆكانی هەرێمی كوردستاندا بگشتێنین؛ واتە ئەگەر ئەم پرسیارنامەیە لە چەند شوێنی دیكەی هەرێمدا، بە وەرگرتنی نموونەیەكی دیكە و لە كاتێكی دیكەشدا دووبارە بكەینەوە، هەتا 95% دیسانەوە ئەو دەرئەنجامانە دووبارە دەبنەوە و ئەو ئەنجامانە، بەڕێكەوت یان شانسی نین و بەڵكو بەڵگەدارە.

ز

 

 

خشتەی سێیەم لە مۆدیلەكەدا، خشتەی (9)ـە كە هاوكۆلكەی  b(بێتا ڕێژەی كاریگەریی گۆڕاوی سەربەخۆ لەسەر پاشكۆیە) لەگەڵ ئاستی بەڵگەمەندی و مانادارێتیی مۆدیلەكەمان بۆ دەردەخات؛ سەرەتا سەیری ڕێژەی (t-value) و (Significant) دەكەین كە (p-value)یش پێ دەگوترێت؛ دەبینین كە كاریگەرییەكەی گۆڕاوی خۆئارایشتكردنی كچان لەسەر سەرمایەی سێكسییان بەڵگەمەند و متمانەپێكراوە؛ ڕێژەی كاریگەرییەكەش 39.6% دەرچووە؛ بەو مانایەی كە بە هەر گۆڕانكارییەك لە گۆڕاوی خۆئارایشتكردنی كچان، ئاستی سەرمایەی سێكسیی كچانی زانكۆش نزیكەی 40% گۆرانكاریی ڕاستەوخۆ بەسەردا دێت؛ بە پێچەوانەوەش دروستە.

 

 

a.       كاریگەریی گۆڕاوی "دینداری" لەسەر "سەرمایەی سێكسی"

بە گوێرەی ئامانج و گریمانەی توێژینەوەكەمان، سێ گۆڕاومان هەیە:

-       گۆڕاوی سەربەخۆ (خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ)؛

-       گۆڕاوی نێوەندگیر یاخود ناوبژیوان (دینداری)؛

-       گۆڕاوی پاشكۆ (سەرمایەی سێكسی).

دەمانەوێ ڕێژەی كاریگەرییگۆڕاوی خۆئارایشتكردنی كچان پاش ناوبژیوانی و نێوندگیریی گۆڕاوی دینداری لەسەر سەرمایەی سێكسی بزانین. لەبەر ئەوەی پرۆگرامی SPSS ئەو كارایی و بژاردەیەی تێدا نییە كە گۆڕاوی ناوبژیوان بخاتە ناو هاوكێشەی نێوان گۆڕاوی سەربەخۆ و پاشكۆدا، سوود لە پرۆگرامی SmartPLS وەردەگرین كە بە ئاسانی ئەو كێشەیەمان بۆ چارەسەر دەكات.

شێوەی خوارەوە (ژمارە 4)، "مۆدیلی هاوكێشەی پێكهاتەیی"³¹ ڕێڕەوی هەر سێ گۆڕاوی خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ (وەكو گۆڕاوی سەربەخۆ و پێشبینیكەر) و گۆڕاوی "سەرمایەی سێكسی" (وەكو گۆڕاوی پاشكۆ و پێشبینیكراو) و گۆڕاوی "دینداری" (وەكو گۆڕاوی نێوەندگیر) لەگەڵ بڕگەكانیان دەخاتە ڕوو.

لە مودێلەكەدا، دوو ڕێڕەو دەبینین:

-       ڕێڕەوی یەكەم: خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ -< دینداری؛

-       ڕێڕەوی دووەم: دینداری <- سەرمایەی سێكسی.

ڕێژەی هاوكۆڵكەی ڕێڕەوی یەكەم كە هەمان ئاستی b (بێتا)یە، -29.7% دەرچووە كە ڕێژەی t-valueكەی 2.494 دەرچووە؛ لەبەر ئەوەی لە بەهای 1.96 بەرزترە، نیشانەی بەڵگەداریی هاوكێشەكەیە (Walpole, 2006: 113) و دەكرێت ئەنجامەكانی بەسەر كۆمەڵگای كچانی زانكۆكانی هەرێمی كوردستاندا بگشتێنین. لە شیكردنەوەی ئەم ڕێڕەوەدا بۆمان دەردەكەوێت كە پەیوەندیی نێوان دینداری و سەرمایەی سێكسی، دیسانەوەی هاوپەیوەندییەكی پێچەوانەیە؛ واتە ئاستی دینداری دەتوانێت نزیكەی 30% لە ڕێژەی سەرمایەی سێكسیی كچانی زانكۆ كەم بكاتەوە؛ بە پێچەوانەوە، بە بەرزبوونەوەی یەكەیەك لە سەرمایەی سێكسی، نزیكەی 30% لە ئاستی دینداریی كچان كەم دەبێتەوە و بە كەمكردنی یەكەیەك لە سەرمایەی سێكسی، نزیكەی 30% لە ئاستی دینداریی كچەكان بەرز دەبێتەوە.

ڕێژەی  (R²)هاوكۆلكەی پێشبینیكەریش 8.8% دەرچووە؛ بەو مانایەی گۆڕاوی سەربەخۆی خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ، پاش ئەوەی بە گۆڕاوی دینداریدا وەك گۆڕاوی نێوەندگیر تێدەپەڕێت، ڕێژەی 8.8%ـی ڤاریانس و گۆڕانكارییەكانی گۆڕاوی سەرمایەی سێكسی ڕوون دەكاتەوە، كەچی ئەم ڕێژەیە لە ڕێكڕیشنی ڕاستەوخۆی نێوان دوو گۆڕاوەكەدا بەبێ ڕەچاوكردنی گۆڕاوی نێوەندگیر هەروەك لە خشتەی (9)دا دەركەوتووە، نزیكەی 16% بووە؛ ماناكەی ئەوەیە كە ئەگەر دینداری بكەوێتە نێوان گۆڕاوی خۆئارایشتكردن و سەرمایەی سێكسیدا، نزیكەی 50% كاریگەر دەبێت و هەم لە ڕێژەی خۆئارایشتكردن و هەم سەرمایەیسێكسیكەمدەكاتەو

 

6.6.          كاریگەریی گۆڕاوە دیمۆگرافییەكان لەسەر ئارایشتكردنی كچانی زانكۆ

بۆ تاقیكردنەوەی بەشێكی دیكەی گریمانەكانمان، هەریەك لە گۆڕاوە گشتی و دیمۆگرافییەكانی توێژینەوەكەمان لەگەڵ گۆڕاوی خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆدا خستمانە ناو ئەزموونی ڕێگرێشنی هێڵیی فرەلایەنییەوە كە ئەنجامەكانی لە خشتەكانی خوارەدا هاتووە.

سەرەتا سەیری خشتەی (10) دەكەین كە 13 گۆڕاوی یەكەمی پرسیارنامەكە (كە گۆڕاوی دیمۆگرافیك و گشتین)، وەكو گۆڕاوی سەربەخۆ و پێشبینیكەر و كاریگەر سەیر كراون، لەگەڵ گۆڕاوی خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ وەكو گۆڕاوی پاشكۆ و پێشبینیكراو و كارتێكراو خراونەتە ناو مۆدیلەكەدا. بە پێی خشتەكە، ڕێژەی (R) هاوكۆڵكەی هاوپەیوەندیی فرەجۆر، نزیكەی 38% دەرچووە؛ بەو مانایەی كە لە نێوان بڕگەكانی گۆڕاوەكانی پێشبینیكەر و گۆڕاوی پێشبینیكراو هاوپەیوەندییەكی نزیك لە مامناوەندی هەیە. ڕێژەی  (R²)هاوكۆلكەی پێشبینیكەریش نزیكەی 14.5% دەرچووە كە پاش هەمواركردنی بووەتە 11.5%؛ بەو مانایەی 13 گۆڕاوە سەربەخۆیەكە، توانیویانە هەرهەموویان پێكەوە ڕێژەی 11.5%ی ڤاریانس و گۆڕانكارییەكانی گۆڕاوی

خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ ڕوون بكەنەوە؛ كە نیشانەی گونجاوبوونی مۆدیلەكەیە و ئەوەیش بە هاوكۆلكەی دوربین واتسۆن كە 1.878 دەرچووە، ڕاستییەتی و گونجاوبوونی ئەك مۆدیلەش دووپات دەكرێتەوە.

 

بە پێی خشتەی (11) كە شیكردنەوەی ڤاریانسی گۆڕاوەكان دەخاتە ڕوو، هاوكۆلكەی (F-Value) لەبەر ئەوەی لە 1.618 زیاترە، لە گونجاوبوونی مۆدیلەكە دڵنیا دەبینەوە (Lomax & Hahs-Vaughn, 2007: 10)؛ بە تایبەتی كە ئاستی (P-Value)ـیش لە 0.05 كەمترە (Sig.= .000)، مۆدیلەكە قبووڵ دەكرێت و بە تەواوەتی ڕەوایەتی هەیە و دەتوانین بەسەر هەموو كۆمەڵگادا بگشتێنین

 

 

خشتەی سێیەم كە لە مۆدیلی ڕێگرێشنیدا زۆر گرنگە، خشتەی (12)یە كە هاوكۆلكەی بێتا (b) و ئاستی بەڵگەمەندی و مانادارێتیی مۆدیلەكەمان بۆ دەردەخات؛ ئەگەر سەیری ڕێژەی (t-value) و Significantـەكان بكەین، كە هەمان ئاستی (p-value)یە، دەبینین كە لە نێوان 13 گۆڕاوەكەدا، تەنها گۆڕاوی بڕگەی 3، 4، 5، 7 و 9 بەڵگەمەندن و ئەوانی دیكە، لەبەر ئەوەی ڕێژەی p-valueكەیان لە 0.05 زیاتر و t-valueكەش لە 1.96 كەمتر دەرچووە، لە هاوكێشەكەدا حیسابی بۆ ناكرێت و بێتاكەی هەرچەندێكیش بێت، ڕەچاوی ناكەین؛ بۆیە تەنها سەیری گۆڕاوەكانی بەڵگەمەند دەكەین كە بە تەرتیبی گەورە و كاریگەرتر بریتین لە: كاریگەریی گۆڕاوی "Q9 / وەرزشكردن" بە ڕێژەی بێتای -0.231 نیشان دەدات كە ئەو كچانەی كە زیاتر وەرزش دەكەن، كەمتر گرنگی بە خۆئارایشتكردن دەدەن؛ بە گۆڕانكاری لە هەر

دەرسكردن، نزیكەی 12% لە ڕێژەی گرنگیدان بە خۆئارایشتكردن كەم دەبێتەوە.

 

یەكەیەك لە وەرزشكردن، نزیكەی 23% كار دەكاتە سەر خۆئارایشتكردن؛ بەو مانایەی ئەگەر یەكەیەك لە وەرزشكردن زیاد بێ، 23% ڕێژەی خۆئارایشتكردن كەم دەبێتەوە. ئینجا گۆڕاوی "Q5 / جۆری خانوو" بە ڕێژەی 20.2% و گۆڕاوی "Q4 / باری ئابووری" بە ڕێژەی 19.3% كار دەكەنە سەر خۆئارایشتكردن؛ واتە ئەو كچانەی كە خانووی خۆیان هەیە و باری ئابوورییان باشترە، بە تێكڕا نزیكەی 20% زیاتر لەوانی دیكە كە خانوویان كرێیە یاخود باری ئابوورییان باش نییە، ئارایشت دەكەن. ئینجا گۆڕاوی "Q3 / باری كۆمەڵایەتی" بە ڕێژەی 13% كار دەكاتە سەر ڕەوشی خۆئارایشتكردن. لە كۆتاییدا گۆڕاوی "Q7 / ماوەی خەریكبوون بە خوێندن و دەرسكردن" دێت كە ڕێژەی -0.117 كار دەكاتە سەر خۆئارایشتكردن؛ بەو مانایەی ئەو كچانەی كە ڕۆژانە ماوەیەكی زیاتر بۆ خوێندن و دەرسكردن تەرخان دەكەن، كەمتر گرنگی بە خۆئارایشتكردن و ماكیاژ دەدەن؛ بە زیادبوونی هەر یەكەیەك لە خوێندنی كتێب و

 

 

 

 

7.  دەرئەنجام و ڕاسپاردە

ئامانجی سەرەكیی ئەم توێژینەوە، شیكردنەوەی كۆمەڵناسانەی پەیوەندیی نێوان  "سەرمایەی سێكسی" و "دینداری" و "خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ" لە هەرێمی كوردستان بوو، كە وەك دیاردەیەكی مودێرنی كۆمەڵایەتی لەژێر ناونیشانی "كۆمەڵناسیی جەستە"دا سەیر دەكرێت. بۆ ئەم مەبەستەش، تیۆرێكی نوێ لەم بارەیەوە ئاماژە پێ كرا كە بریتی بوو لە: تیۆری سەرمایەی سێكسیی كاترین حەكیم.

لە ئەنجامدا، گەیشتینە ئەو دەرئەنجامانەی خوارەوە:

1.   لە نێوان دیاردەی "خۆئارایشتكردن" و "سەرمایەی سێكسی" پەیوەندییەكی ڕاستەوخۆ و ئەرێنی هەیە [b=40%]؛ واتە كچانی زانكۆ لەپێناو بەرزكردنەوەی سەرمایەی سێكسیی خۆیان، خۆیان ئارایشت دەكەن. هەروەها نزیكەی 16%ـی ڤاریانسی سەرمایەی سێكسی بە هۆی خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆیەوە پێشبینی كراوە؛ بەشەكەی دیكە دەبێ بە هۆی گۆڕاو یاخود هۆكارەكانی دیكەوە ڕوون بكرێتەوە؛ ئەمەیش پێویستە بە توێژینەوەیەك یان چەند توێژینەوەی دیكە ئەم كەلێنە پڕ بكەنەوە.

2.   لە نێوان گۆڕاوی "خۆئارایشتكردن" و "دینداری" هاوپەیوەندییەكی پێچەوانە و نەرێنی هەیە [b=-55%]؛ واتە دینداریی كچانی زانكۆ دەبێتە هۆی كەمكردنەوەی ڕێژەی خۆئارایشتكردنیان؛ بە پێچەوانەوە بە دابەزینی هەر یەكەیەك لە ئاستی دینداری، نزیكەی 55% لە ڕێژەی خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ زیاد دەبێتەوە؛ كەواتە ئەگەر دینداری و پابەندیی ئایینیی كچانی زانكۆ نەبێت، بە ڕادەیەكی زۆر ڕوو لە ئارایشتكردن و خۆڕازاندنەوە دەكەن.

3.    لە نێوان گۆڕاوی "دینداری" و "سەرمایەی سێكسی"ـیش هەروەك لە گریمانەكانی توێژینەوەكەماندا هاتبوو، هاوپەیوەندییەكی پێچەوانە و نەرێنی هەیە [b=30%]؛ واتە دیسانەوە دینداری دەبێتە هۆی كەمكردنەوەی بەهای سەرمایەی سێكسیی كچانی زانكۆ.

4.   هەروەك بە ئەنجامەكانی توێژینەوەكەدا دیارە، ئەگەر گۆڕاوی دینداری وەك گۆڕاوی ناوبژیوان و نێوندگیر بكەوێتە نێوان گۆڕاوی "خۆئارایشتكردن" و "سەرمایەی سێكسی"ـی كچانی زانكۆ، نزیكەی 50% لە بەهای هاوكۆلكەی دەستنیشانكەری ڕێڕەوە ناڕاستەوخۆیەكەی (خۆئارایشتكردن <-دینداری<- سەرمایەی سێكسی) كەم دەكاتەوە؛ هەروەك بینیمان لە نزیكەی16%  بووە 8.8%.

5.   لە گۆڕاوە دیمۆگرافییەكانیشدا، ئەوانەی هاوپەیوەندییەكی بەڵگەداریان هەبووە لەگەڵ "خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ"، بە تەرتیب لە گەورە بۆ بچووكەوە بریتی بوون لە گۆڕاوی "وەرزشكردنی ڕۆژانە" [b=-23.1%]، گۆڕاوی جۆری خانوو [b=20.2%]، گۆڕاوی "باری ئابووری" [b=19.3%]، گۆڕاوی "باری كۆمەڵایەتی" [b=13%]، گۆڕاوی "ماوەی دەرسكردن و خوێندنەوەی ڕۆژانە" [b=-11.7%]؛ كەواتە وەرزشكردن و دەرسكردن و خوێندنەوەی ڕۆژانە لەبەر ئەوەی ڕێژەی بێتاكەیان نگەتیڤ دەرچووە، كاریگەرییان هەیە لەسەر كەمكردنەوەی خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ؛ بە واتایەكی دی، چەند كچەكان وەرزشی زیاتر بكەن و زیاتر دەرس بكەن و خوێنەرتر بن، بە تەرتیب نزیكەی 23% و 12% كەمتر ڕوو دەكەنە خۆئارایشتكردن و كەرەستەی ماكیاژكردن؛ كەچی باری كۆمەڵایەتی و باری ئابووری و جۆری خانوو، هاوپەیوەندییەكی ڕاستەوخۆ و ئەرێنیی هەبووە لەگەڵ خۆئارایشتكردنی كچاندا.   

كچانی زانكۆ، لەبەر ئەوەی لە تەمەنی گەنجیدان و بەشێكی زۆریان هێشتا ژیانی هاوسەرێنییان پێك نەهێناوە، هێشتا نەچوونەتە سەر كاروپیشەیەك، تەنانەت لە دەرفەتی خوێندندا كە سەرەڕای ئەوەی هەموویان تێیدا هاوبەشن، بەڵام لە سەركەوتن و دەرچوون بە نمرەی بەرزتر لەگەڵ یەكتر ڕكابەرایەتی دەكەن، بۆیە هەروەك كاترین حەكیم جەختی دەكردە سەر ڕكابەرایەتی و پێشبڕكێ لەسەر دەستكەوتی سەرمایەی سێكسی و شەهەوانی، بۆ ئەوەی لە دەرفەتی كۆمەڵایەتییەكاندا بێبەش نەكرێن و لە ڕكابەرایەتییەكاندا نەدۆڕێنن، زیاتر پەنا دەبەنە بەر ڕواڵەت و خۆجوانكردن و ئارایشتكردن وەك ماسك و روخسارێكی دەستكرد بۆ ئەوەی لە ڕووی ڕواڵەتەوە سێكسیتر و ورووژێنەرتر و پەسندكراوتر و مەقبوولتر دەربكەون؛ چونكە وەك ئەنجامی توێژینەوەكەمان دەسەلمێنێت، كچانی زانكۆ دەزانن كە ژیانی جەستەپەسندی و ڕواڵەتگەرایانەی هەرێمی كوردستاندا، ئەوەی لە ڕووی سێكسییەوە ڕۆڵێكی جوانتر بگێڕێت و جوانتر و ڕازاوەتر و ئاڵۆشاویتر درەبكەوێت، لە خوێندندا كەمتر دەمێنێتەوە، لە دۆزینەوەی كاروپیشەدا سەركەوتووترە و، ئاسانتریش هاوسەر یان هاوژین و دۆستێكی دەست دەكەوێت.

ڕاسپاردەی توێژەر بۆ ئەو توێژەر و كۆمەڵناسان كە دەیانەوێ گرنگی بە بواری "جەستە" بدەن، ئەوەیە كە پەرە بە وردەكارییەكانی ئەم توێژینەوەیە بدەن؛ هەروەك گوتمان توێژینەوەكەمان توانیی تەنها بەشێك لە ڕەهەندەكانی دیاردەی خۆئارایشتكردنی كچانی زانكۆ شرۆڤە و ڕوون بكاتەوە، بەشەكەی دیكە پێویستە بە توێژینەوەكانی دیكە پڕ بكرێتەوە؛ بۆیە توێژەر پێشنیاز دەكات بەشی كۆمەڵناسی و دەروونناسیی ئەو زانكۆیانەی كە ئەم بەشانەیان هەیە، توێژەرانێك ڕابسپێرێت كە لە ڕوانگەی كۆمەڵناسی و دەروونناسی و ئەنترۆپۆلۆژییەوە، هەم بە ڕێبازی چۆنایەتی و هەم چەندایەتی و تەنانەت تێكەڵاو، بپڕژێنە سەر بابەتی بەڕێوەبردنی جەستە، ئارایشتكردن، شیكپۆشی، نەشتەرگەریی جوانكاری و ڕواڵەتگەرایی.

 

 

پەراوێزەكان:

1.      Catherine Hakim (1948-Present)

2.      Sexual Capital

3.      Erotic Capital

4.      Honey Money: The Power of Erotic Capital

5.      Gary Stanley Becker (1930-2014)

6.      Pierre Bourdieu (1930-2002) 

7.      Field Theory

8.      Quantitative Research

9.      Survey

10.  Questionnaire

11.  Likert Scale

12.  Stratified random sampling

13.  Validity

14.  Face Validity

15.  Content Validity

16.  Construct Validity

17.  Exploratory Factor Analysis

18.  Kaiser - Meyer - Olkin

19.  Bartlett’s test of sphericity

20.  Reliability

21.  Cronbach Alpha Formula

22.  Significant

23.  Statistical Package for the Social Sciences

24.  Compute Variable

25.  Descriptive statistics

26.  Inferential statistics

27.  Pearson correlation 

28.  Linear regression

29.  Path analysis

30.  Durbin - Watson

31.  Structural Equation Modeling (SEM)

سەرچاوەكان

 

انوری، حسن (200). "فرهنگ بزرگ سخن". تهران: انتشارات سخن.

بازرگان، عباس (2006). "روشهای تحقیق در علوم رفتاری". تهران: انتشارت آگاه.

دواس، دی. ای. (1997). "پیمایش در تحقیقات اجتماعی". ترجمه: هوشنگ نایبی. تهران: نشر نی.

ضیاءپور، آرش و ابراهیمی، قربانعلی (2012). "بررسی جامعەشناختی تأثیر سرمایه فرهنگی بر مدیریت بدن (مطالعه تجربی جوانان شهر گیلانغرب)". جامعه شناسی كاربردی دانشگاه اصفهان. 23 (1): 148-125.

كریمی، رامین (2015). "راهنمای آسان تحلیل آماری با SPSS". تهران: نشر هنگام.

كلانتری، خلیل (2016). "پردازش و تحلیل دادەها در تحقیقات اجتماعی– اقتصادی با استفادە از نرم­افزار SPSS". تهران: نشر فرهنگ صبا.

کیا دربندرسری، علی (2015). "مدیریت بدن با تأکید بر نگرش اسلامی". قم: انتشارات آل یاسین.

وەزارەتی خوێندنی باڵا (2022). "ئاماری قوتابیان بە پێی ناوخۆی هەرێم و دەرەوەی هەرێم و ڕەگەز بۆ ساڵی خوێندنی 2021-2022". بەشی ئامار لە فەرمانگەی خوێندن و پلاندانان و بەدواداچوون.

یوردوسف، احمد نوری (1993). "سطح تحلیل و واحد تحلیل: موردی برای تمایز". میلنیوم: 22(1).

Becker, Gary S. (1976). "The Economic Approach to Human Behavior". Chicago and London: The University of Chicago Pres.

Carrie r. Howell, et al., (2020). "Area based stratified random sampling using geospatial technology in a community-based survey". BMC Public Health

Chatterjee, Samprit & Simonoff, Jeffrey (2013). "Handbook of Regression Analysis". New Jersey: John Wiley & Sons.

Farrer, J. (2010). "A foreign adventurer's paradise? Interracial sexuality and alien sexual capital in reform era Shanghai". Sexualitie, 13(1): 69–95.

Green, Adam Isaiah. (2008). "The Social Organization of Desire: The Sexual Fields Approach".  Sociological Theory. Philadelphia, PA:  American Sociological Association, 26: 25–50. 

Hakim, Catherine (2010). "Erotic Capital". European Sociological Review. 26 (5): 499–518.

Hakim, Catherine (2011). "Honey Money: The Power of Erotic Capital". London: Penguin Books Limited.

Hakim, Catherine. (2015). "Economices of desire: Sexuality and the sex industry in the 21ST century". Economic affairs, 35(3): 329-348.

 

 

 

 

 

Holdcroft, Barbara (2006). "What is Religiosity?". Catholic Education: A Journal of Inquiry and Practice. 10 (1): 89–103.

Likert R. A., (1932). "Technique for the measurements of attitudes. Archives of psychology". 140(22): pp. 5-55.

Lomax, Richard G. & Hahs-Vaughn, Debbie L. (2007). "Statistical Concepts: A Second Course". London: Routledge Academic.

Mulaik, S. A., (2010). The foundations of factor analysis. 2nd ed., Boca Raton, FL: Chapman & Hall/CRC.

Prieto, Hurtado Jimena (2005). "The utilitarian foundations of the economic approach to human behavior". Documento CEDE, 27: 1-31.

Statista (2023a). "Retail e-commerce sales compound annual growth rate (CAGR) from 2023 to 2027, by country". From:

https://www.statista.com/forecasts/220177/b2c-e-commerce-sales-cagr-forecast-for-selected-countries

Statista (2023b). "Beauty & Personal Care – Iraq". From:

https://www.statista.com/outlook/cmo/beauty-personal-care/iraq#revenue

Taylor, Catherine S., (2013). "Validity and Validation". Oxford University Press.

Walpole, Ronald E. (2006). "Probability & statistics for engineers & scientists". Myers, H. Raymond. New Delhi: Pearson.

 

 

 

 

 

 

The relationship between “Sexual capital”, “Religiosity” and “University girls' Makeup” in Kurdistan Region

A field research in public and private universities in Erbil

 

Faez Ibrahim Muhammad

Dep. of Mass Communication, College of Art, Salahaddin University

 

 

Abstract

 

This research was conducted with the aim of investigating the relationship between sexual capital, religiosity, and makeup of university girls in the Kurdistan region and how they affect each other. Since the type of research is "quantitative", it is based on the "survey method" and "questionnaire". The sampling method in this research was "stratified random sampling". The questionnaire was distributed among 402 female students in Erbil public and private universities, and SPSS and SmartPLS software was used for data analysis. The results of the research indicate that there is a direct relationship between "sexual capital" derived from Catherine Hakim's theory and "university girls' makeup" in the Kurdistan region. The type of Correlation and the effect of these two variables with "religiosity" are opposite and negative. After linking the "Makeup" variable with the demographic variables and placing them in the linear regression model, it was found that daily "exercise" and "study" have an inverse Correlation, while "social status" and "economic status" have a direct Correlation.

 

Keywords: Makeup, Sexual Capital, Religiosity, Physical Capital, University girls.

 

 

العلاقة بين "رأس المال الجنسي" و"التدين" و"مكياج البنات الجامعيات" في إقليم كوردستان

بحث ميداني في الجامعات الحكومية والأهلیة في مدینة أربيل

 

فائز إبراهیم محمد

قسم الإعلام، كلیة الآداب، جامعة صلاح الدین

الملخص

 

أجري هذا البحث بهدف التعرف على العلاقة بين رأس المال الجنسي والتدين والمكياج لدى الفتيات الجامعيات في إقليم كردستان ومدى تأثيرهن على بعضهن البعض. وبما أن نوع البحث "كمي" فهو يعتمد على "منهج المسح" و"أداة الإستبيان". وكانت طريقة أخذ العينات في هذا البحث هي "العينة العشوائية الطبقية". تم توزيع الإستبيان على 402 طالبة في جامعات أربيل الحكومية والأهلیة، وتم إستخدام برنامج SPSS وSmartPLS لتحليل البيانات. تشير نتائج البحث إلى وجود علاقة مباشرة بين "رأس المال الجنسي" المستمد من نظرية كاثرين حكيم و"مكياج البنات الجامعيات" في إقليم كردستان. ونوع العلاقة وتأثير هذين المتغيرين بـ "التدين" هي عكسية وسلبية. وبعد ربط متغير "المكياج" مع المتغيرات الديموغرافية ووضعها في نموذج الانحدار الخطي، تبين أن "الریاضة" اليومية و"الدراسة" لهما علاقة عكسية، في حين أن "الحالة الإجتماعية" و"الحالة الإقتصادية" لهما علاقة مباشرة وإیجابیة.

 

الكلمات المفتاحية: المكياج، رأس المال الجنسي، التدين، رأس المال الجسمي ، البنات الجامعيات.