هێرشێن حكوومه‌تا عێڕاقێ ل سه‌ر ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ ل حوزه‌یرانا 1963 دڕۆژنامه‌گه‌رییا عێڕاقێدا
ڤه‌كۆلینا مسته‌ل دكتورناما (هه‌ڵویستێ ڕۆژنامه‌گه‌رییا عێڕاقێ ژ شۆڕه‌شا ئه‌یلوولێ1961 1970)
ڤه‌كۆلینه‌كا مێژوویی
روژین چلبی منیر1* و هوگر طاهر توفیق2
1 پشكا مێژوو، فاكولتیا زانستێن مرۆڤایه‌تی، زانكۆیا زاخۆ، هه‌رێما كوردستان-عێڕاق. ( rojin.muneer@uoz.edu.krd)
2 پشكا مێژوو، فاكولتیا زانستێن مرۆڤایه‌تی، زانكۆیا زاخۆ، هه‌رێما كوردستان-عێڕاق.
تاريخ الاستلام: 09/2023 تاريخ القبول: 01/2024 تاريخ النشر: 06/2024 https://doi.org/10.26436/hjuoz.2024.12.2.1309
پۆخته:
ماوه‌یێ ڤه‌كۆلینێ (حوزه‌یرانا 1963 31 چریا ئێكێ 1963) ژماوه‌یێن گرنگ د مێژوویا شۆڕه‌شا ئه‌یلوولێدا (1961 1975) دهێته هژمارتن؛ چونكه د ئه‌ڤی ماوه‌ییدا حكوومه‌تا عێڕاقێ هێرشه‌كا مه‌زن ب هه‌ڤكارییا هنده‌ك دهولهتێن عه‌ره‌بی و هه‌رێمی و دگه‌ل دانا چه‌كی ژ ئالیێ بریتانیا و ئه‌مریكا ب دژی ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ ژ هه‌می ئاڵییان بكارهینا لێ دهه‌مان ده‌مدا به‌رهنگارییه‌كا دژوار ژ ئاڵیێ سه‌ركردایه‌تییا شۆڕه‌شا كوردی و كوردانڤه ب دژی ئه‌ڤان هێرشا هاتبووكرن. ڕۆژنامه‌ڤانییا عێڕاقێ پشتی كوده‌تاییا 8 شوباتا 1963ڕۆله‌كێ باش د نڤێسین و به‌لاڤه‌كرنا بابه‌تێن ل دۆر پرسا كوردی و دیدوبۆچوونێن حكوومه‌تا عێڕاقێ و كوردان ل سه‌ر دانا مافێن نه‌ته‌وه‌یی یێن كوردان و هه‌وڵا كوردان ژبۆ بده‌ستڤه‌هینانا مافێن ڕه‌وا یێن گه‌لێ كورد دئێكه‌تیا نیشتیمانییا عێڕاقێدا و دگه‌ل دیتنا چاره‌سه‌رییه‌كێ بۆ دۆزا كوردی هه‌بوو، ڕۆژنامه‌یێ شیابوو ڕوویدانێن د ئه‌وی ماوه‌ییدا هاتینه ئه‌نجامدان ب تایبه‌تی شه‌ڕێن دژوار یێن دناڤبه‌را حكوومه‌تا عێڕاقێ و بزاڤا ڕزگاریخوازا كوردیدا ب روونی بۆ كومه‌لگه‌هێ دیاربكه‌ت .
كلیلا ڤه‌كۆلینێ: كورد، بارزانی، شۆڕه‌شا ئه‌یلوولێ، حكوومه‌تا عێڕاقێ، یاخیبوون.
پێشه‌كی
ئارمانجا كوردان دماوه‌یێ حۆكمرانییا عهبدولكهریم قاسمی هه‌ر ژ سالا 1958 تا دوویماهیكا ده‌ستهه‌لاتا ئه‌وی 1963 ب ده‌ستڤه‌هینانا مافێ ڕه‌وا یێن گه‌لێ كورد بوون، ل ده‌مێ سه‌رهلدانا شۆڕه‌شا ئه‌یلوولێ كوردان ژلایێ له‌شكه‌ری كونتڕۆل ل سه‌ر پتریا ده‌ڤه‌رێن چیایێن كوردستانێ كربوون، ژلایێ سیاسی دوو ئاڕاسته هه‌بوون ئێك ژ ئه‌وان هه‌وڵدانا گه‌هاندنا ڕێككه‌ڤتنه‌كێ دگه‌ل عهبدولكهریم قاسمی و حكوومه‌تا عێڕاقێ یان ب كارێ ژناڤبرنا قاسمی ڕابن، ل ده‌مێ دیتین عهبدولكهریم قاسم ل سه‌ر سیاسه‌تا خوه به‌رده‌وامه و ده‌ستان ژ چ نابه‌رده‌ت، له‌وڕا كوردان هه‌و‌ڵدا پێكگه‌هشتنه‌كێ دگه‌ل لایه‌كێ ب دژی قاسمی بكه‌ن ئه‌و ژی ب تنێ نه‌ته‌وه‌خوازێن عه‌ره‌ب بوون؛ چونكی هزرا ژناڤبرنا قاسمی ل ده‌ڤ كۆمۆنیستان نه‌بوو، ڕاسته پارتی دیموكراتی كوردستان عێراق و سه‌ركردایه‌تییا شۆڕه‌شا كوردی باوه‌ری ب نه‌ته‌وه‌خوازێن عه‌ره‌ب نه‌بوون، به‌لێ دگه‌ل هندێ ل ده‌مێ پارتا به‌عسا عه‌ره‌بییا ئیشتراكی هه‌وڵا په‌یوه‌ندیكرنێ دگه‌ل كوردان كری، كورد ڕازیبوون.
ب ئه‌ڤێ چه‌ندێ ڕێككه‌ڤتن ب شێوازێ زاره‌كی دناڤبه‌را كوردان و پارتا به‌عسدا هاتبوو ئه‌نجامدان، كو كورد پشكدارییێ دكوده‌تایێدا نه‌كه‌ن، ب تنێ ئه‌گه‌ر كوده‌تایێ سه‌ركه‌ڤتن هینا شه‌ڕ ل كوردستانێ بهیته ڕاوه‌ستاندن و مافێ ئۆتۆنۆمی بۆ كوردان بهێته‌دان، ئه‌گه‌ر سه‌ركه‌ڤتن نه‌هینات كوردستان ببیته په‌ناگه‌هه‌ك بۆ پاڕاستنا كوده‌تاچییان. ل 8 شوباتا 1963 كوده‌تا هاته ئه‌نجامدان و ده‌ستهه‌لاتا قاسمی هاته ژناڤبرن. پشتی سه‌ركه‌ڤتنا كوده‌تایێ حكوومه‌تا به‌عس ب دامه‌زراندنا جڤاته‌كێ ل جهێ حكوومه‌تا قاسمی ب ناڤێ (جڤاتا نیشتیمانییا سه‌ركردایه‌تییا شۆڕه‌شێ: المجلس الوطنی لقیادة الثورة) ڕابوو، ئه‌ڤێ جڤاتێ عه‌بدولسه‌لام عارف (1963 1966) وه‌ك ئێكه‌م سه‌رۆك كۆمارێ عێڕاقێ هه‌لبژارد، و ئه‌حمه‌د حه‌سه‌ن به‌كر بوویه سه‌رۆك وه‌زیران، و كوردان پیرۆزباهییا سه‌ركه‌ڤتنا كوده‌تای كربوون و داخوازا ئه‌وان سۆزێن دایینه ئه‌وان ژ حكوومه‌تا نوی كربوو، دانوستاندن بۆ ماوه‌یێ چوار هه‌یڤان دناڤبه‌را كوردان و حكوومه‌تا عێڕاقێدا به‌رده‌وام بوو، به‌لێ ب گرتنا شاندێ كوردان ل كه‌ركووك و گرتنا هنده‌ك كه‌سایه‌تیێن كورد ل به‌غدا ب دوویماهیك هات، و ب ئه‌ڤێ چه‌ندێ ل 10 حوزه‌یرانا 1963 حكوومه‌تا عێڕاقێ ڕاگه‌هاندنا شه‌ڕی ب دژی گه‌لێ كورد كربوو.
گرنگیا ڤه‌كۆلینێ:
گرنگیا ڤه‌كۆلینێ دیاردبیت كو هه‌می ده‌مان كوردان ب ڕێكا بزاڤا ڕزگاریخوازا كوردی و ب تایبه‌ت ئه‌نجامدانا شۆڕه‌شا ئه‌یلوولێ هه‌وڵا ب ده‌ستڤه‌هینانا مافێن نه‌ته‌وه‌یی یێن خوه كربوون، دگه‌ل دیاركرنا دیدوبۆچوونێن حكوومه‌تا عێڕاقێ ژ شۆڕه‌شا كوردی د ڕۆژنامه‌ڤانییا عێڕاقێدا دهێته دیاركرن، به‌لێ خالا باڵكێش و نوی د ئه‌ڤێ ڤه‌كۆلینێدا هه‌ڵوێستێ توند و یێ نه‌رینییێ حكوومه‌تا عێڕاقێ د ڕۆژنامه‌گه‌رییا عێڕاقێ ژ شۆڕه‌شا كوردی و سه‌ركردایه‌تییا ئه‌وێ مه‌لا مسته‌فا بارزانی (1903 1979) دیاردبیت، تێدا سه‌نگه‌كا مه‌زن دابوو هێزێن عێڕاقێ و ب شێواندنا هێزێن شۆڕه‌شگێرێن كورد و سه‌ركردایه‌تییا ئه‌وێ ڕابوویه، دگه‌ل دیاركرنا ئه‌و شه‌رێن د ئه‌ڤی ماوه‌ییدا ل ده‌ڤه‌رێن كوردستان عێراق هاتینه ئه‌نجامدان.
ئارمانجا ڤه‌كۆلینێ:
ئارمانج ژ ئه‌ڤێ ڤه‌كۆلینێ دیاركرنا ئه‌وان شه‌ر و هێرشێن حكوومه‌تا عێڕاقێ ئه‌وێن دماوه‌یێ حوزه‌یرانا 1963 هه‌تا دوویماهیكا چریا ئێكێ 1963 ب دژی شۆڕه‌شا كوردی ل ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ و دگه‌ل دیاركرنا هه‌وڵێن كوردان د به‌رخودان و به‌رهنگاریكرنا ئه‌وان به‌رامبه‌ر ئه‌ڤان شه‌ڕ و هێرشان، هه‌روه‌سا دیاركرنا هاریكاریێن هه‌رێمی و یێن نێڤده‌وله‌تی بۆ حكوومه‌تا عێڕاقێ و ب تایبه‌ت توركیا و سوریا د ئه‌ڤان هێرشاندا ژبۆ ژناڤبرنا كوردان.
رێبازا ڤه‌كۆلینێ:
ژبۆ ئه‌نجامدانا ئه‌ڤێ ڤه‌كۆلینێ ڕێبازا (خواندنه‌كا مێژوویی) بۆ هه‌ڵوێست و دیدوبۆچوونێن حكوومه‌تا عێڕاقێ د ڕۆژنامه‌ڤانییا عێڕاقێدا ژ ئه‌ڤان شه‌ڕ و هێرش و ڕوویدانان هاتیه په‌یره‌وكرن، چونكه ل دویڤ ئه‌ڤێ رێبازێ دێ ب شێوه‌یه‌كی دروست هه‌ڵوێستێ ڕۆژنامه‌ڤانییا عێڕاقێ و حكوومه‌تا عێڕاقێ ژ ئه‌ڤان شه‌ڕ و هێرشان هێته دیاركرن.
پڵانا ڤه‌كۆلینێ:
د ڤه‌كۆلینێدا باس ژ ده‌ستپێكرنا شه‌ڕی و هێرشێن حكوومه‌تا عێڕاقێ ل سه‌ر ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ ل حوزه‌یرانا 1963 هه‌تا دووماهیكا چریا ئێكێ 1963د ڕۆژنامه‌گه‌رییا عێڕاقێدا هاتیه‌كرن، و تێدا ئاماژه ب هێرشێن حكوومه‌تا عێڕاقێ ل سه‌ر لیوایێن مووسل، هه‌ولێر، سلێمانی و كه‌ركووك هاتیه دان، د ئه‌ڤی ڤه‌كۆلینێدا به‌رسڤا چه‌ندین پرسیاران دهێته‌دان ئه‌و ژی: ئه‌رێ حكوومه‌تا عێڕاقێ شیابوو ب شێوه‌یی دوویماهیكی كۆنترولێ ل سه‌ر شۆڕه‌شا كوردی بكه‌ت؟ ئه‌رێ حكوومه‌تا عێڕاقێ شیابوو هاریكارییا دهولهتێن هه‌رێمی دهێرشا خوه ب دژی شۆڕه‌شا كوردی بۆ خوه بهینت؟.
ژێدەرێن ڤەکولینێ:
ژبۆ ئه‌نجامدانا ئه‌ڤێ ڤه‌كۆلینێ و ل سه‌ر كومكرنا پێزانینان پشت به‌ستن ل سه‌ر ڕۆژنامه‌یێن عێڕاقێ یێن سیاسییێن حكوومی و پارتایه‌تی یێن نهێنی و ئاشكه‌را هاتییه كرن، ئه‌و ژی ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) ژ ڕۆژنامه‌یه‌كا گرنگ یا زمانحالێ پارتا به‌عسا عه‌ره‌بییا ئیشتراكی بوو، دیسان ڕۆژنامه‌یا (الطلیعة، الشعب، العروبة) ئاڕاسته‌یا ئه‌وان دگه‌ل ئێكگرتنا نه‌ته‌وه‌یی یا عه‌ره‌بی بوون، له‌وڕا ئه‌ڤان ڕۆژنامه‌یان هه‌مییان به‌ڵاڤوكێن خوه ب دژی شۆڕه‌شا كوردی و داخوازیێن نه‌ته‌وه‌یییێن كوردان به‌ڵاڤكربوون و دگه‌ل ب كارهێنانا ژێده‌رێن دیتر بۆ روونكرنا هنده‌ك پێزانینان ژ ئه‌وان په‌رتووكا (بارزانی و بزوتنه‌وه‌ی رزگاریخوازی كورد، شۆڕشی ئه‌یلوول 1961 -1975) یا دانه‌ر (مسعود بارزانی)، د ئه‌ڤێ په‌رتووكێدا پێزانینێن گرنگ ده‌رباره‌ی مژارا شۆڕه‌شا ئه‌یلوولێ هاتینه شرۆڤه‌كرن، دگه‌ل په‌رتووكێن بیرهاتنێن كه‌سوكی ئه‌و ژی په‌رتووكا (مذكرات الفریق الركن ابراهیم فیصل الأنصاری أیام لا تنسی) یا دانه‌ر(ابرهیم فیصل الأنصاری) د ئه‌ڤێ په‌رتووكێدا باس ژ پێزانینێن گرنگ ل سه‌ر شه‌ڕ و هێرشێن د ماوه‌یێ ڤه‌كۆلینیدا هاتینه ئه‌نجامدان هاتیه كرن.
ده‌ستپێكرنا شه‌ڕی ل حوزه‌یرانا 1963 دڕۆژنامه‌گه‌رییا عێڕاقێدا
دانوستاندن دناڤبه‌را حكوومه‌تا عێڕاقێ و سه‌ركردایه‌تییا كوردی پشتی كوده‌تایا سالا 1963 بێ ئه‌نجام گه‌هشتن بتنێ مه‌ره‌ما حكوومه‌تا عێڕاقێ ب ده‌ستڤه‌هینانا ده‌می بوو دا هێزێن خوه رێك بێخێن (بارزانی، 2020، 34)، بارودۆخ به‌ره‌ڤ ئالوزیێ چوو و هه‌ردوولایان ئاماده‌كاریێن شه‌ری كرن، ژلایێ خوه‌ڤه سه‌ركردایه‌تییا كوردی به‌رهه‌ڤیێن شه‌ری ژ زاخۆ هه‌تا خانه‌قین كرن و هێزێن خوه ل سه‌ر (11) چه‌په‌ران دابه‌شكرن و ل هه‌ر چه‌په‌ره‌كێ سه‌ركرده‌ك بۆ هاتبوو دانان، سه‌ركردایه‌تییا چه‌په‌رێ سلێمانییێ- سۆران ل ژێر سه‌ركردایه‌تییا مه‌كته‌با سیاسی بوو ئه‌و ژی چه‌په‌رێ خانه‌قێن ل ژێر فه‌رمانده‌ییا حلمی عه‌لی شه‌ڕیف، چه‌په‌رێ گه‌رمیان وسورداش ل ژێر فه‌رمانده‌ییا جه‌لال تاڵه‌بانی (1933 2017) بوو، و چه‌په‌رێ پێنجوین و شارباژێر و شاره‌زور ل ژێر فه‌رمانده‌ییا عه‌لی عه‌سكه‌ری، چه‌په‌رێ ڕانیه و كۆیه ل ژێر فه‌رمانده‌ییا عومه‌ر مسته‌فا ده‌بابه‌ڤه بوو، چه‌په‌رێ سه‌فین و ده‌شتا هه‌وڵێرێ ل ژێر فه‌رمانده‌ییا محه‌مه‌د ئاغا مێرگه‌سۆری بوو، و سپیلك و برادۆست و دولا بیاوش ل ژێر فه‌رمانده‌ییا سه‌رهه‌نگ روكن عه‌بدولكافی نه‌به‌وی ڤه‌بوو چه‌په‌رێ ڕه‌واندوز باڵه‌ك و سیده‌كان ل ژێر فه‌مانده‌ییا پێشكار روكن عه‌زیز ئاكره‌یێ ڤه‌بوو، و چه‌په‌رێ به‌هدینان ل ژێر سه‌ركردایه‌تییا ئه‌سعه‌د خوشه‌ڤی بوو، و ده‌ڤه‌رێن ئاكرێ و شێخان ل ژێر فه‌رمانده‌ییا حه‌سو میرخان دوڵه‌مه‌ڕی بوو، چه‌په‌رێ دهوك ل ژێر فه‌رمانده‌ییا عه‌لی خه‌لیل بوو، چه‌په‌رێ ئامێدیێ ب سه‌ر له‌شكه‌رێ ئه‌سعه‌د خوشه‌ڤی بوو، و ده‌ڤه‌را زاخۆ ل ژێر فه‌رمانده‌ییا عیسا سوار بوو، و بریاردا باره‌گایێ گشتی ل بێتواته بیت و عه‌لی شه‌عبان به‌رپرسێ ئه‌وێ بیت، و مه‌لا مسته‌فا بارزانی بریاردا جهێ ناڤه‌ڕاستا كوردستانێ بۆ ئه‌وی بیت ئه‌و ژی چیایێ برادۆست دكه‌ڤته ل پشت هاودیان هه‌لبژارد(بارزانی، به‌رگی سێیێه‌م، به‌شی یه‌كه‌م، 2004،115 116).
پشتی ماوه‌یه‌كێ ژ كوده‌تاییا 8 شوباتا 1963 حكوومه‌تا عێڕاقێ هه‌وڵا ب ده‌ستڤه‌هێنانا هاریكاریكرنا دهولهتێن هه‌رێمی كربوو ئه‌و ژی توركیا و ئێران و سوریا، ئێكه‌م جار توركیا ئاماده‌ییا خوه بۆ هاریكارییا حكوومه‌تا عێڕاقێ ب دژی شۆڕه‌شا كوردی دیاركربوو، پاشان كۆمبوونه‌ك دناڤبه‌را ئێران و توركیا و عێڕاقێدا هاته ئه‌نجامدان ژبۆ دانانا پڵانێن له‌شكه‌ری ب دژی شۆڕه‌شا كوردی، پشتی كۆمبوونێ حكوومه‌تا توركیا چه‌ندین جاران ئه‌فسه‌رێن توركی ژبۆ سه‌رپه‌رشتیكرنا له‌شكه‌ری هناردبوون مووسل، ڕێك دابوو فرۆكه‌یێن عێڕاقێ هاتن و چوون دهنداڤا ئاخا توركیادا بكه‌تن ژبۆ بومبه‌بارانكرنا ده‌ڤه‌رێن كوردی یێن ل سه‌رسنوورێ توركیا (عزیز،2011، 316؛ قفطان، 2004، 238؛ عبد، عبد، 2019، 112- 116)، دماوه‌یێ هێرشێن عێڕاقێ بۆ سه‌رده‌ڤه‌رێن كوردستانێ حكوومه‌تا عێڕاقێ په‌یوه‌ندییێن خوه دگه‌ل ئێرانێ پته‌وتر كربوون و گه‌له‌ك هه‌وڵدان كربوو پاڕاستنێ ل سه‌ر ئه‌ڤان په‌یوه‌ندییان بكه‌ت (العرب([1])، ع 36، 17 تموز 1963؛ عبدالحمید، 2010، 62 - 63) )، له‌وڕ دماوه‌یێ ئه‌ڤان هێرشاندا ئه‌فسه‌رێن عێڕاقێ و ئێرانێ و توركان ل به‌غدا پێكڤه ب رێكخستنا كریارێن له‌شكه‌ری ب دژی كوردان ڕابوو(محمود، 2021، 87؛ لازاریف، 2011، 289؛ محمد، 2001، 11).
ب شێوهیهكێ فه‌رمی ل 10 حوزه‌یرانا 1963 جڤاتا نێشتیمانییا سه‌ركردایه‌تییا شۆڕه‌شێ به‌یانه‌ك ده‌ركر ڕامانا ئه‌وێ به‌یانا ڕاگه‌هاندنا شه‌ڕی بوو، ب تایبه‌ت ل ده‌مێ هۆشداری بۆ ماوه‌یێ 24 ده‌مژمێران دایه كوردان، و ژ ئه‌ڤێ ڕۆژی حكوومه‌تێ ده‌ست ب هێرشێ ل سه‌ر ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ ب هێرشێن ئاسمانی و یێن هشكاتی كربوو، سه‌رۆك كۆمار عه‌بدولسه‌لام محه‌مه‌د عارف بخوه سه‌رپه‌رشتی ل سه‌ر كریارێن حكوومه‌تا عێڕاقێ دهێرشێن ئه‌وێ ل سه‌ر ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ دكر(عبدالحمید، 2010، 62؛ ئه‌حمه‌د، 2008، 71؛ په‌سار، 1992. 73).
ڕۆژنامه‌یا (الشعب([2])) و (الطلیعة([3]))، دهژمارێن خوه یێن ڕۆژا 12 حوزه‌یرانا 1963 بابه‌تێن مانشیتێن خوه ل ژێر ناڤونیشانێ: "عارف یشرف علی عملیة التطهیر العسكریة بالشمال:عارف سه‌رپه‌رشتییا كریارێن پاقژكرنا له‌شكه‌ری ل باكووری دكه‌ت" به‌لاڤه‌كربوو و ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر([4])) دهژمارا 13 حوزه‌یرانا 1963 بابه‌تێ مانشێتێ خوه ل ژێر ناڤونیشانێ:" عارف فی الخط الامامی: عارف دبه‌ره‌یێ پێشییێدایه" به‌لاڤه‌كربوو و ل سه‌ر ئه‌ڤان بابه‌تان ڕاپورت به‌لاڤه‌كربوون و تێدا دیاركربوو:" عه‌بدولسه‌لام محه‌مه‌د عارف ل ڕۆژا 11 حوزه‌یرانا 1963 سه‌ره‌دانا جهێن كریار لێ هاتینه ئه‌نجامدان ل باكووری كربوو و سه‌رپه‌رشتی ل سه‌ر كریارێن پاقژكرنا باكووری ژ ڕێگران كربوو و سه‌ره‌دانا كه‌ركووك و هه‌ولێرێ كر ل سه‌ر كه‌رتێن سه‌ربازیێن ئه‌وان ده‌ڤه‌را گه‌ڕا، پاشان كۆمبوون دگه‌ل ئه‌فسه‌ر و سه‌ربازان كر، گه‌له‌ك یێ ب وره‌یا له‌شكه‌رێ عێڕاقێ و سوارێن ژ هۆزێن كوردان و عه‌ره‌بان داغباربوو، بۆ ئه‌وان دیار كربوو كو ئه‌و یێ ل به‌ره‌یێ پێشییێدایه داكو ل گه‌ل ئه‌وان سه‌رپه‌رشتیێ ل سه‌ر كریارێن پاقژكرنێ بكه‌ت، پاشان سه‌رتیپ روكن ئیبراهیم فه‌یسه‌ل ئه‌نساڕی فه‌رمانده‌یێ هێزا دوو په‌یڤه‌ك پێشكیشكر، تێدا بخێرهاتنا سه‌رۆكی و هه‌ڤالێن دگه‌لدا كربوو و دبێژیت:"ئه‌ی سه‌رباز پێش وه‌خت من بۆ هه‌وه دیاركر جڤاتا نیشتیمانیا سه‌ركردایه‌تییا شۆڕه‌شێ و سه‌رۆك كۆمار سه‌ركرده‌یێ هه‌وه دێ سه‌رپه‌رشتییا شه‌ڕی ل ده‌ڤه‌رێن باكووری دابه‌شكه‌ت و دێ ئه‌و ل به‌ره‌یێن پێشه‌كیێن شه‌ڕی بیت؛ چونكی ئه‌و ده‌م چوو ئه‌وێ سه‌ركرده د فه‌رمانگه‌هێن خوه‌دا ب تنێ بریارا ده‌ربكه‌ت و ئه‌و بخوه ژ شه‌ڕی دویر بیتن، لێ ئه‌ڤروكه ئه‌فسه‌رێن گه‌نج سه‌ركردایه‌تییا هه‌وه دكه‌ن و خوه دكه‌نه قوربانی بۆ نیشتیمانێ خوه و ژنوكه پێڤه چ هێز نه‌شێن ل هه‌مبه‌ر پێشڤه‌چونێن مه ب ڕاوه‌ستن"، و پشتی گوتارێ ئێكسه‌ر سه‌رۆك كۆمار سه‌رپه‌رشتیێ ل سه‌ر كریارێن له‌شكه‌ری ل ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ دكه‌ت و ب تایبه‌ت ل ناحیا شوان ل لیوایا كه‌ركووكێ، و پشتی سه‌رۆك كۆمار ژ چه‌په‌رێن شه‌ڕی زڤڕی ل كه‌ركووك ڕاگه‌هاندنه‌ك بۆ ئاژانسا نووچه‌یێن عێڕاقێ دابوو و دیاركر: "بارودۆخ ل ده‌ڤه‌رێن باكووری گه‌له‌ك باشن و میلله‌ت و برایێن مه یێن كوردێن نیشتیمانپه‌روه‌ر دگه‌ل حكوومه‌تا شۆڕه‌شگێره، له‌شكه‌ر دگه‌ل گه‌ل و پۆلیس و زێره‌ڤانێن نێشتیمانی ب ئه‌ركێ سه‌ربازی ڕابووینه و ب نزێكترین ده‌م دێ ده‌ڤه‌ر هێته پاقژكرن"، دیسان عه‌بدولسه‌لام دبێژیت: "ئه‌و هوشدارییا مه‌دایه جوداخوازان ئه‌ڤرۆكه ب دوویماهیك هات و دێ ژ ئه‌ڤرۆپێڤه كاركه‌ن ژبۆ پاڕاستنا ئارمانجێن مه؛ چونكی به‌رسڤا بارزانی یا ڤه‌شارتی بوو كو ئه‌و بخوه شه‌ڕی دكه‌ت، لێ ب سه‌رڤه خوه ب شێوهیهكێ دیتر دیاردكه‌ت، ئانكو شه‌ڕ نه‌ڤێن ئاشتی دڤێت، بارزانی ل شه‌ڤا بووری نامه‌یه‌ك بۆ من هنارد و گۆت: تۆ وه‌ك كه‌سه‌ك نه‌ته‌وه‌خواز مه‌باوه‌ری بته هه‌یه، هیڤییه تۆ چاره‌یه‌كێ بێخه‌یه د ئه‌ڤێ كێشه‌ییدا، به‌لێ دهه‌مان ده‌مدا ب سه‌ر كاروانه‌كێ سه‌ربازیدا گرتبوو و دووكه‌س ژ كوردان كوشتبوو و گوهێن ئه‌وان ژێڤه‌كربوون ژ ئه‌گه‌رێ نه‌چوونا ئه‌وان دگه‌ل ئه‌وان" ل دوویماهیكێ ب ئایه‌ته‌كا قورئانێ ڕاگه‌هاندنا خوه ب دوویماهیك هینا" (الشعب، ع 48، 12 حزیران 1963؛ الطلیعة، ع 1784، 12 حزیران 1963؛ الجماهیر، ع 111، 13 حزیران 1963).
پاشان وه‌زیرێ به‌ڕه‌ڤانییێ صالح مه‌هدی عه‌مماش دبێژیت ژ 11 حوزه‌یرانێ وه‌ره گه‌له‌ك بله‌ز كریارێن پاقژكرنێ یێ بڕێڤه دچین ل دویڤ پڵانه‌كا داڕشتی دگه‌ل هه‌ڤكارییا دناڤبه‌را ڕشتێن پیاده و تانك و هێزێن ئاسمانی (الجماهیر، ع 111، 13 حزیران 1963)، به‌لێ ده‌رباره‌ی كریاران د هه‌ر چوار لیوایاندا ب ئه‌ڤی شێوه‌ێ ل خوارێ هاتبوو ئه‌نجامدان:
1- لیوایا مووسل:
كریارێن حكوومه‌تا عێڕاقێ ب دژی شۆڕه‌شا كوردی و ل دویڤ پڵانێن حكوومه‌تێ د ئێك ده‌مدا هێرشێ ل سه‌ر هه‌رچوار لیوایێن كوردستانێ بكه‌ن ئه‌و ژی مووسل و هه‌وڵێر و سلێمانی و كه‌ركووك، ده‌رباره‌ی هێرشێن ئه‌وان ل سه‌ر ده‌ڤه‌رێن دكه‌ڤنه لیوایا مووسل ئه‌و ژی ده‌ڤه‌رێن به‌هدینان بوون ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) دهژمارا 14 حوزه‌یرانا 1963 ده‌نگۆباسه‌ك به‌ڵاڤكر، تێدا دیاركربوو:" هێزێن چه‌كدار ب هه‌ڤكاری دگه‌ل سوارێن هۆزێن كوردی و عه‌ره‌بی ب پاقژكرنا ده‌ڤه‌رێن باكووری ژ یاخیگه‌رێن خایین ڕابووینه و ئه‌ڤان هێزان دماوه‌یه‌كێ كێمدا سه‌ركه‌ڤتنه‌كا مه‌زن توماركربوون، نوینه‌رێ ئاژانسا نووچه‌یێن عێڕاقێ د به‌ره‌یێن پێشییێ ل مووسل دا دبێژیت: ژده‌مێ شه‌ڕ ده‌ستپێكری هه‌تا نوكه ڕێكێن دچنه ئاكرێ و شێخان و زاخۆ و دهوك ئه‌وێن گرتی هاتنه‌ڤه‌كرن (ل ئه‌ڤێرێ دیاردبت ئه‌ڤ ڕێكه هاتبوونه كونتڕۆلكرن ژلایێ شۆڕه‌شگێرێن كوردانڤه)، هه‌روه‌سا پتریا گوندێن دكه‌ڤنه ئه‌ڤان ده‌ڤه‌ران هاتنه پاقژكرن" (الجماهیر، ع 112، 14 حزیران 1963). هه‌ژی گوتنیه د ئه‌ڤی ماوه‌ییدا دیاربكه‌ن كو ڕۆژنامه‌یێن عێڕاقێ و حكوومه‌تا عێڕاقێ ناڤێ شۆڕه‌شا كوردی و پێشمه‌رگه و شۆڕه‌شگێرێن كورد و مه‌لا مسته‌فا بارزانی ب "یا خیگه‌رێن خایین و چه‌كدارێن نه یاسایی" ناڤكربوون و هێرشێن خوه ب "پاقژكرنا ده‌ڤه‌رێن باكووری ژ یاخیگه‌رێن خایین" ناڤكربوون.
ئێك ژ ده‌ڤه‌رێن سه‌ر ب لیوایا مووسلڤه قه‌زا شێخان بوو، فه‌رمانده‌یێن كه‌رتێن سه‌ربازی ل قه‌زا شێخان دبیژن به‌تالیۆنا سوارێن سه‌لاحه‌ددین و سوارێن خالیدێ كوڕێ وه‌لیدی دگه‌ل هێزێن عێڕاقێ به‌ره‌ڤ قه‌زا شێخانڤه چوون (الجماهیر، ع 112، 14 حزیران 1963)، ل دور ئه‌ڤی بابه‌تی ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) گوتاره‌ك ل ژێر ناڤونیشانێ: "الجبل یردد الصیحة: چیا گازی دكه‌ت" ل 20 حوزه‌یرانا 1963 به‌لاڤه‌كر، باسێ چه‌وانییا گرتنا چیای مه‌قلووب ل ده‌ڤه‌را شێخان دكه‌ت، دبێژیت:" ل ده‌مێ هێزێن عێڕاقێ و سوارێن سه‌لاحه‌ددین به‌ره‌ڤ قه‌زا شێخانڤه چوویین د ڕێكێدا هزرا گرنگییا چیای مه‌قلووب ل شێخان كربوو ئه‌و چیای فه‌رمانده‌یێ به‌تالیۆنا بیابانی یا ئێكێ پێشكار صه‌عب حه‌ردان به‌رده‌وام بۆ ئه‌وان باس دكر، ل ده‌مێ گه‌هشتینه شێخان ژلایێ فه‌رمانده‌یێ به‌تالیونا بیابانی یا ئێكێ ئه‌وا ژ سه‌ربازێن كۆچه‌ر(البدوی) پێكهاتی ئه‌وژی پێشكار صه‌عب حه‌ردان هاتبوونه پێشوازیكرن ، صه‌عب حه‌ردان بۆ ئه‌ڤێ هێزی دیاردكه‌ت" انا لم ارضی غیر العروبة:نه‌عه‌ره‌ب بوون بیت ئه‌ز ڕازی نابم"، پشتی پێكڤه ڕوینشتین خوارێ ڕابوون ب دانانا پڵانا كۆنترۆلكرنێ ل سه‌ر چیای مه‌قلووب، ل دویڤ پڵانێ كریار دێ ب سه‌ركردایه‌تییا سه‌ركردێ به‌تالیۆنا بیابانی صه‌عب حه‌ردان دگه‌ل سوارێن سه‌لاحه‌ددین هێته ئه‌نجامدان، ل دور چه‌وانییا ئه‌نجامدانا كریارێ، دسپێده‌هیا ڕۆژا 11 حوزه‌یرانا 1963 به‌تالیۆنا بیابانی ب ترومبیلێن سه‌ربازی ژ باكووری و باشووری ده‌ست ب پێشڤه‌چوونێ به‌ره‌ڤ چیای مه‌قلووب كربوون، ژبۆ هێرشكرنێ سه‌ر شۆڕه‌شگێرێن كورد، هه‌ر ل دویڤ پڵانێ سوارێن سه‌لاحه‌ددین ب سه‌ركێشییا عه‌بدولڵا شه‌ڕه‌فانی سه‌رۆكێ هۆزا شه‌ڕه‌فانی یا كوردی دگه‌ل سه‌ربازێن به‌تالیۆنێ دێ ب دورپێچكرنا چیای ژهه‌ر چوار لایه‌نێن ئه‌وێ ڕابن، پاشان دێ پێشڤه‌چوونێ به‌ره‌ڤ بلنداهییا چیایڤه كه‌ن، ئه‌ڤ چه‌نده هاته ئه‌نجامدان و هه‌می چه‌كێن خوه ب جۆرێن جیاواز بكارهینان و به‌ره‌ڤ سه‌رێ چیایڤه چوون، پێشكار صه‌عب حه‌ردان یێ رژد بوو ل سه‌ر چوونا ئه‌وی بۆ گۆپیتكا چیای" (الجماهیر، ع 118، 20 حزیران 1963).
دچیایدا شه‌ڕ دناڤبه‌را هێزێن حكوومه‌تێ و شۆڕه‌شگێرێن كورداندا هاته ڕوویدان و ئه‌ڤ شه‌ڕه بۆ ماوه‌یێ سێ ده‌مژمێران به‌رده‌وام بوو، ب ئه‌ڤی شێوه‌ی دبه‌رده‌وامیكرنا هێرشا هێزێن عێڕاقێ بۆ سه‌ر ئه‌ڤی چیای هێزێن عێڕاقێ شیابوون چیای مه‌قلووب و ده‌ڤه‌رێن ده‌وروبه‌ر داگیربكه‌ن، فه‌رمانده‌یێ به‌تالیۆنا بیابانی صه‌عب حه‌ردان دبێژیت ل ده‌مێ هێرشكرنا ل سه‌ر چیای مه‌قلووب ترسه‌كا مه‌زن ل ده‌ڤ شۆڕه‌شگێران په‌یدابوو(الجماهیر، ع 112، 14 حزیران 1963)، لێ ل دوویماهیكێ شۆڕه‌شگێرێن كورد ب سه‌ركێشییا هورمز مه‌لك چه‌كو نه‌چاربوون خوه ڤه‌كێشێن به‌ره‌ڤ چیای ئه‌لقوشڤه چوون، به‌لێ هێزێن عێڕاقێ به‌رده‌وام ل دویڤ ئه‌وان چوون هه‌تا چیای ئه‌لقوش و د ئه‌ڤێ كریارێدا 11 كه‌س ژ چه‌كدارێن كوردان دگه‌ل چه‌كێ ئه‌وان هاتبوون دیلگرتن، پشتی داگیركرنا شێخان هێزێن عێڕاقێ ب كۆمكرنا خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێ ڕابوون وهاندانا ئه‌وان كربوون داكو بچنه دگه‌ل هێزێن چه‌كدارێن عێراقێ ژبۆ پاقژكرنا ده‌ڤه‌رێن چیاییێن كوردستانێ (الجماهیر، ع 112، 14 حزیران 1963؛ وع 118، 20 حزیران 1963).
نوینه‌رێ ئاژانسا نووچه‌یێن عێڕاقێ ئه‌وێ ل به‌ره‌یێ پێشییا شه‌ڕیدا دیاركر:" هه‌می گوندێن دناڤبه‌را مووسل و شێخان هاتنه پاقژكرن و خه‌لكێ ئه‌وان ب ئێمناهی دژین" (الجماهیر، ع 112، 14 حزیران 1963)، پاشان حه‌جی محه‌مه‌د عه‌لی سه‌رۆك هۆزه‌كێ كورد ل شێخان لایه‌نگرییا خوه بۆ حكوومه‌تێ دیاردكه‌ت و كریارێن بارزانی ڕیسوا دكه‌ت، ل ده‌مێ شۆڕه‌شگێرێن كورد به‌ره‌ڤ چیای ئه‌لقوشڤه خۆڤه‌كێشایین و د ئه‌ڤی چیایدا هنده‌ك ژ لایه‌نگرێن بارزانی و یێن پارتا كۆمۆنیستێن عێڕاقێ لێ كۆمبوون له‌وڕا هێزێن عێڕاقێ ئێكسه‌ر پشتی شێخان ب پاقژكرنا چیای ئه‌لقووش ژ شۆڕه‌شگێران ڕابوون (الجماهیر، ع 112، 14 حزیران 1963؛و ع 114، 16 حزیران 1963؛ الطلیعة، ع 1786، 14 حزیران 1963).
پشتی ماوه‌یه‌كێ ژ كونتڕۆلكرنا چیایێن ده‌ڤه‌رێن به‌هدینان ژلایێ حكوومه‌تا عێڕاقێ ڕۆژنامه‌یا (الطلیعة) و (الجماهیر) دهژمارێن خوه یێن ڕۆژا 21 حوزه‌یرانا 1963 ڕاپورت به‌لاڤه‌كربوو، تێدا دیاركربوو:" پشتی كونتڕۆل ل سه‌ر چیای ئاكرێ هاتی كرن چه‌كدارێن یاخیگه‌ر به‌ر‌به‌ڵاڤبوون و گه‌له‌ك ژ ئه‌وان چوونه ده‌ڤه‌را شێخان له‌وڕا ل دوویماهیكێ نه‌چاربوون 400 كه‌س ژ چه‌كدارێن نه‌یاسایی (پێشمه‌رگه) ل ده‌ڤه‌را شێخان خوه ڕاده‌ستی هێزێن ده‌ستهه‌لاتدارێن عێڕاقێ كربوون"( الطلیعة، ع 1792، 21 حزیران 1963؛ الجماهیر، ع 119، 21 حزیران 1963).
د به‌رده‌وامیكرنا هێرشێن حكوومه‌تا عێڕاقێ بۆ سه‌ر ده‌ڤه‌را شێخان ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) و ڕۆژنامه‌یا (الطلیعة) دهژمارا 3 تیرمه‌ها 1963 ڕاپورته‌ك به‌لاڤه‌كر، تێدا دیاركر:" ل 2 تیرمه‌ها 1963 هێزێن عێڕاقێ ب پاقژكرنا ده‌ڤه‌را قه‌سرۆك ل شێخان كو دكه‌ڤته باكوورێ چیای هه‌یبه‌ت سولتان ڕابوویه و كونتڕۆل ل سه‌ر ده‌ڤه‌رێ كرن و ل ده‌مێ پشكنینا ده‌ڤه‌رێ ده‌ستێ خوه دانابوو ل سه‌ر هژماره‌كا مه‌زن یا چه‌ك و ته‌قه‌مه‌نییان دگه‌ل توپ و هاونان و هژماره‌كا تفه‌نگان ل ده‌مێ هێزێن عێڕاقێ ل دویڤ یاخیبوویان چوونه ئه‌ڤان یاخیگه‌ران پاشخوه‌ڤه هێلابوون" (الجماهیر، ع 131، 3 تموز 1963؛ الطلیعة، ع 1802، 3 تموز 1963) .
ده‌رباره‌ی گوندێن ده‌وروبه‌رێن باژێرێ زاخۆ ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) دهژمارا 14حوزه‌یرانا 1963 و ڕۆژنامه‌یا(الهدف([5]))، دهژمارا 18 حوزه‌یرانا 1963 هه‌مان ده‌نگۆباس به‌لاڤه‌كربوون و تێدا دیاركربوو:"هێزێن سه‌لاحه‌ددین دگه‌ل هێزێن عێڕاقێ هێرشكرنه ل سه‌ر گوندێن ده‌ڤه‌را زاخۆ و ب پاقژكرنا ده‌ڤه‌رێ ژ یاخیبوویان و چه‌كدارێن نه‌یاسایی ڕابووینه، د ئه‌ڤێ كریارێدا (15) كه‌س هاتنه كوشتن و (30) برینداربوون و پێنج ژ ئه‌وان هاتنه گرتن، هه‌ر ژ زاخۆ هێزێن عێڕاقێ یێن سه‌ركه‌ڤتی به‌ره‌ڤ عه‌ین زاله‌ڤه چوون ژبۆ پشكنینا هه‌می گوندێن ده‌وروبه‌رێن پاڵاوگه‌هێن په‌تڕۆلێ ل عه‌ین زاله و نه‌هێلانا چه‌كی ل ده‌ڤ خه‌لكێ ئه‌وان گوندان" (الجماهیر، ع 112، 14 حزیران 1963؛ الهدف، ع 293، 18 حزیران 1963).
ل ده‌ڤه‌را زاخۆ وه‌ك ده‌ڤه‌رێن دیتر ده‌مێ حكوومه‌تێ كونتڕۆل ل سه‌ركری، هێزێن شۆڕه‌شگێرێن كورد جاره‌كادی هه‌وڵدان ده‌ڤه‌رێ بێخنه ل ژێر ده‌ستهه‌لاتا خوه ب تایبه‌ت ل ده‌ڤه‌را چیای بیخێر شه‌ڕ دناڤبه‌را شورشگێرێن كورد و هێزێن عێڕاقێ هاته ڕوویدان، ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) دهژمارا 9 تیرمه‌ها 1963 بابه‌تێ مانشێتێ خوه ل ژێر ناڤونیشانێ:"تطهیر جبل بیخیر: پاقژكرنا چیای بێخێر" به‌لاڤه‌كربوو و ڕۆژنامه‌یا (الطلیعة) دهژمارا 9 تیرمه‌ها 1963 بابه‌تێ مانشێتێ خوه ل ژێر ناڤونیشانێ: "تطهیر منطقة زاخو من العصاة و سحق مقاومتهم: پاقژكرنا ده‌ڤه‌را زاخۆ ژ یاخیگه‌ران و شكاندنا به‌رهنگارییا ئه‌وان" به‌لاڤه‌كربوو، و ل ژێر ئه‌ڤان مانشێتان گوتار به‌لاڤه‌كربوون، تێدا دیاركربوو:" ل ڕۆژا 8 تیرمه‌ها 1963 هێزێن عێڕاقێ ب بزاڤه‌كا ب وێره‌ك پێنگاڤ هاڤێتبوو ژبۆ پاقژكرنا چیایێ بێخێر ل ده‌ڤه‌را زاخۆ، كو ژجهێن گرنگ یێن چه‌كدارێن نه‌یاسایی بوو، به‌لێ دهێرشكرنا هێزێن عێڕاقێ ل سه‌ر ئه‌ڤان چه‌كدارێن نه‌یاسایی، هێزێن عێڕاقێ شیابوون هه‌می چه‌په‌رێن كوردان ل ئه‌ڤی چیای بشكینن، و یاخیبوویان شكه‌ستنه‌كا مه‌زن بخوه‌ڤه‌دیتبوو، ژماره‌یه‌كا مه‌زن ژ كوشتی و بریندارییان دابوو، و كه‌له‌خێن ئه‌وان دده‌ڤه‌رێدا به‌لاڤه ببوون و مه ب چاڤێن خوه دیتبوون، هژماره‌كا مه‌زن یا چه‌كێن ئه‌وان ژلایێ هێزێن عێڕاقێڤه هاته كۆمكرن، به‌لێ ب مخابنیڤه هێزێن عێڕاقێ جێدارێ ئێكێ محه‌مه‌د یاسین محه‌مه‌د ئه‌مین ژده‌ستدان د ئه‌ڤێ كریارێدا هاته شه‌هیدكرن" (الجماهیر، ع 137، 9 تموز 1963؛ الطلیعة، ع 1807، 9 تموز 1963؛ الفلاح([6])،ع 5، 16 تموز 1963).
سه‌باره‌ت باژێرێ دهوكێ ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) دهژمارا 20 حوزه‌یرانا 1963 ده‌نگۆباسه‌ك به‌لاڤه‌كر، و تێدا باسێ چه‌وانییا گرتنا باژێرێ دهوكێ دكه‌ت و دبێژت:" د ئیڤارییا ڕۆژا 11 حوزه‌یرانا 1963هژماره‌كا زۆرا ترومبیلێن سه‌ربازی ب سه‌ركردایه‌تیییا سه‌رهه‌نگ خه‌لیل جاسم ده‌باغ و دگه‌ل ئه‌وان پێشكار صه‌عب حه‌ردان و دگه‌ل سواران ژ سه‌ربازگه‌ها غه‌زلان ژ مووسل ده‌ركه‌ڤتن به‌ره‌ڤ بنگه‌هێ جه‌حفه‌لا لیوا چوار ل دهوكێڤه هاتن، دهوك ئه‌و باژێره بوو ئه‌وێ ل سه‌رده‌مێ عهبدولكهریم قاسمی هاتی دورپێچكرن و ل ده‌مێ شه‌ڕی ژماره‌كا زۆرا پۆلیسان هاتبوون كوشتن، جه‌حفه‌لا لیوا چوار ل جهه‌ك نێزیك باژێرێ دهوك بوو سه‌رهه‌نگ روكن ته‌ها محه‌مه‌د ئه‌مین فه‌رمانده‌یێ ئه‌وێ بوو، پێشوازییێ ل هێزا ژ سه‌ربازگه‌ها غه‌زلان هاتی كربوو، ل ده‌مێ هێز هاتی دنڤێسینگه‌ها فه‌رمانده ته‌ها محه‌مه‌د ئه‌مین هژماره‌كا به‌لگه‌نامه‌یان ب زمانێ كوردی و عه‌ره‌بی دگه‌ل نه‌خشه‌یه‌كێ ل سه‌ر تابلۆیا (مێزا) ئه‌وی دیتبوون، نوینه‌رێ ڕۆژنامه‌یا الجماهیر دگه‌ل ئه‌ڤێ هێزێ بوو، له‌وڕا پرسیارێ ل سه‌ر ئه‌ڤان به‌لگه‌یان و نه‌خشه‌ی ژ فه‌رمانده‌یی دكه‌ت؟ و فه‌رمانده دبێژیت: ئیسرائیلێ و بارزانی عێڕاق دناڤبه‌را خوه‌دا دابه‌شكرییه، ل دویڤ به‌لگه و نه‌خشه‌یێ مه‌لا مسته‌فا بارزانی باكوورێ وه‌لاتی و ولایه‌تا مووسل و سلێمانی و هه‌وڵێر و كه‌ركووك و دیاله و به‌غدا و عه‌مماره و نیڤه‌ك ژ كووت هه‌تا شه‌تولعه‌ره‌ب ته‌نێشت رویبارێ دیجله: ئه‌رێ كوردستان ئه‌ڤان ولایه‌تان هه‌مییان بخوه‌ڤه دگرت؟ ڕه‌سافه ژی سنوورێ ئه‌وێ روبارێ دیجله‌یه و كه‌ره‌خ ژی دگه‌ل عێڕاقێیه بێ باكوور و بێ مووسل، و ئه‌ز چ نابێژم... بخوه په‌یڤه‌كێ ژی نابێژم... وه دیاره بێ ده‌نگی به‌رسڤێ دده‌ت...، و ئیسرائیلێ ژی نه‌خشه‌یه‌كێ هه‌ی سنوورێن ده‌وله‌تا ئه‌وێ هه‌تا دیجله و كه‌رخ دگه‌لدایه، هوسا هه‌ردووكان دناڤبه‌را خوه‌دا دابه‌شكرییه: به‌لێ بارزان و ئیسرائیل بێ نه‌بوونا وه‌ڵاتێ عێڕاقێ... ب تنێ دێ ده‌نگۆباسه‌كێ بێ بها بیت د مێژوویا كه‌ڤندا" (الجماهیر، ع 118، 20 حزیران 1963) .
سه‌رهه‌نگ روكن ته‌ها محه‌مه‌د ئه‌مین دگه‌ل هێزا هاتی ب دانانا پڵانه‌كێ ژبۆ هێرشكرنێ ل سه‌ر باژێڕێ دهوك و ده‌وروبه‌رێن ئه‌وێ ڕابوون، ل دویڤ پڵانێ ل ده‌مژمێر 12 شه‌ڤ ژنێشكه‌كێڤه جه‌حفه‌لا لیوا چوار دگه‌ل سوارێن سه‌لاحه‌ددین ب سه‌ركێشییا سه‌رهه‌نگ خه‌لیل جاسم ئه‌لده‌باغ ب سه‌ر شۆڕه‌شگێرێن كورددا گرتن و پشتی پێكدادانێت دناڤبه‌را شۆڕه‌شگێرێن كورد و هێزێن عێڕاقێ ژ شه‌ڤا 11 حوزه‌یرانێ ده‌ستپێكر هه‌تا دوویماهیكا شه‌ڤا 12 حوزه‌یرانێ شه‌ڕ به‌رده‌وام بوو، هه‌ر دبه‌رده‌وامیكرنا ده‌ڤه‌را دهوك هێزێن حكوومه‌تێ تا 13 حوزه‌یرانا 1963 شیابوون كونتڕۆلێ سه‌ر (10) گوندێن ده‌وروبه‌رێن دهوك بكه‌ن د ئه‌ڤان شه‌ڕاندا (150) ژ شۆڕه‌شگێرێن كوردان هاتبوون كوشتن و (30) ژ ئه‌وان هاتنه برینداركرن و جیدار سه‌ڵاح یاسین ژ هێزێن عێڕاقێ هاته كوشتن (الجماهیر، ع 112، 14 حزیران 1963؛ الجماهیر، ع 118، 20 حزیران 1963؛ الطلیعة، ع 1786، 14 حزیران 1963؛ الهدف، ع 293، 18 حزیران 1963).
ده‌رباره‌ی ده‌ڤه‌رێن ده‌وروبه‌رێ دهوكێ هێزێن عێڕاقێ دگه‌ل سوارێن سه‌لاحه‌ددین ب پاقژكرنا لایێ باكوور و باشوورێ ده‌شتا دكه‌ڤته ل سه‌ر گوندێ سه‌رسینگێ، ژ ئه‌گه‌رێ هێرشا ئێكسه‌ر ل سه‌ر خالێن چه‌ته‌یان گه‌له‌ك ژ ئه‌وان برینداربوون (جریدة الطلیعة، ع 1788، 17 حزیران 1963) پاشان هێزا عێڕاقێ ئه‌وا ژ مووسل هاتی جاره‌كادی زڤڕی مووسل دا ژ ئه‌وێرێ به‌ره‌ڤ هێرشا سه‌رێ ئاكرێڤه بچیت (الجماهیر، ع 118، 20 حزیران 1963).
هێزێن چه‌كدارێن عێڕاقێ دگه‌ل سوارێن سه‌لاحه‌ددین ل 22 حوزه‌یرانا 1963 هێرشی گوندێن (پیرومه‌را، پشت گرێ، قارقاراڤا و ئێكماله) كربوو، پشتی كونتڕۆلا ئه‌ڤان گوندان ب پشكنینا ئه‌ڤان گوندان ڕاببوون ب بهانه‌یا لێگه‌ریانا پێشمه‌رگه‌یان (الجماهیر، ع 121، 27 حزیران 1963).
سوبحی عه‌بدولحه‌مید ڕێڤه‌به‌رێ جڤینێن سه‌ربازی ل 27 حوزه‌یرانا 1963 دیاركربوو:" هنده‌ك ژ یاخیگه‌ران هه‌وڵدابوون خوه نێزیك جهێن پۆلیسان ل ئامیدیێ بكه‌ن، به‌لێ هێزێن عێڕاقێ ب دژی ئه‌وان ڕاوه‌ستیان و پێكدادان دناڤبه‌را ئه‌واندا ڕوویدا هه‌تا ل دوویماهیكێ هژماره‌كا یاخیگه‌ران هاتنه كوشتن و برینداركرن و یێن ماین ژی خوه ڕاده‌ستكربوون" (الجماهیر، ع 126، 28 حزیران 1963؛ الطلیعة، ع 1798، 28 حزیران 1963؛ الرقیب([7])،، ع 1، 7 تموز 1963).
ل دور هێرشا حكوومه‌تێ ل سه‌ر ده‌ڤه‌را مانگێشك ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) و (البلد([8]))، دهژمارێن ڕۆژا 19 ته‌باخا 1963 ده‌نگۆباسه‌ك به‌لاڤه‌كربوون، تێدا دیاركربوو:" ڕێڤه‌به‌رییا بزاڤێن سه‌ربازی ڕاگه‌هاندنه‌ك دا و دبێژت: هێزێن عێڕاقێ ژ سپێده‌هیا ڕۆژا 18 ته‌باخا 1963 ب ته‌مامكرنا پاقژكرنا ده‌ڤه‌را مانگێشكێ هه‌تا ده‌ڤه‌را روویبارێ خابوور و ده‌ستێ خوه دانایه ل سه‌ر پتریا خالان، یاخیگه‌رێن كورد كه‌ڤتنه د باره‌كێ وه‌ستیانێ و هه‌لوه‌شاندنێدا، ل دوویماهیكێ نه‌شیابوون ل چ جهان ب ڕاوه‌ستن و به‌رهنگاریێ بكه‌ن، له‌وڕا خوساره‌تیێین ئه‌وان گه‌هشتبوو (40) كوشتیان و (100) برینداران و هژماره‌كا مه‌زن یا ته‌رش و ته‌والی پاشخوه‌ڤه هێلاتن" (الجماهیر، ع 178، 19 اب 1963؛ جریدة البلد، ع 17، 19 اب 1963).
پشتی كونتڕۆلكرنا مانگێشكێ هژماره‌كا شۆڕه‌شگێرێن كورد ل چیای مانگێشكێ هێرشكربوون ل سه‌ر هێزێن عێڕاقێ، له‌وڕا هێزێن عێڕاقێ دگه‌ل هێزێن سوارێن سه‌لاحه‌ددین ل سپێده‌هییا ڕۆژا 20 ته‌باخا 1963 ل هه‌مبه‌ر ئه‌وان ڕاوه‌ستیان و شه‌ڕ دناڤبه‌را ئه‌واندا هاته ئه‌نجامدان، ل دوویماهیكێ هێزێن عێڕاقێ شیابوون هێزێن كوردان برۆخێنن، پشتی ئه‌ڤێ كریارێ ئێكسه‌ر وه‌زیرێ به‌ڕه‌ڤانییێ صالح مه‌هدی عه‌مماش بروسكه بۆ هێزێن عێڕاقێ هنارد و سوپاسییا ئه‌وان ب ئه‌ڤێ سه‌ركه‌ڤتنێ كربوو(الجماهیر، ع 179، 20 اب 1963) .
د به‌رده‌وامیكرنا هێرشێن حكوومه‌تێ بۆ سه‌ر لیوایا مووسل ل 23 ته‌باخا 1963 حكوومه‌تا عێڕاقێ هێرشه‌ك بۆ سه‌ر ده‌ڤه‌را سه‌رسینگ بربوو و كونتڕۆل ل سه‌ر هه‌می گوندێن ده‌وروبه‌رێن ده‌ڤه‌رێ ئه‌وێن شۆڕه‌شگێرێن كورد لێ كۆم دبین كربوو، زیانه‌كا مه‌زن گه‌هانده ڕێكا سواره‌تووكا و سه‌رسینگ و قه‌دشێ (البلد، ع 19، 24 أب 1963).
ل دور كریارێن ل ده‌ڤه‌را ئامێدی و بامه‌رنێ، هێزێن حكوومه‌تێ به‌رده‌وامی دان ب بزاڤێن خوه یێن له‌شكه‌ری ل دژی شۆڕه‌شا كوردی، و ب ئارمانجا كونتڕۆلكرنا ده‌ڤه‌را به‌هدینان به‌ره‌ڤ چیایێ مه‌تینا ده‌ست ب پێشڤه‌چوونێ كرن، مه‌ره‌م ژ ئه‌ڤێ هێرشێ ژبۆ كونتڕۆلكرنێ ل سه‌ر بنگه‌هێ له‌شكه‌رێ ئێك یێ پێشمه‌رگه‌یی بوو كو ل ئه‌وی ده‌می ل گوندێ ئه‌دنێ ده‌ڤه‌را به‌رواری ژووری بوو(سه‌رنی، 2018، 118)، ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) دهژمارا 29 ته‌باخا 1963 و ڕۆژنامه‌یا (العرب) دهژمارا 30 ته‌باخا 1963 و ڕۆژنامه‌یا (الهدف) دهژمارا 4 ئه‌یلوولا 1963ده‌نگۆباسێن خوه ل ژێر ناڤونیشانێ:" له‌شكه‌رێ كۆماری د ڕێكا سه‌ركه‌ڤتنا دوویماهیكێ دایه، پاقژكرنا چیایێ مه‌تین و روخاندنا چه‌ته‌یان ل سه‌رێ ئامیدیێ و سه‌رێ بامه‌رنێ" به‌لاڤه‌كربوون تێدا دیاركربوو: "ڕێڤه‌به‌رێ بزاڤێن سه‌ربازی ڕاگه‌هاندنه‌ك ل سه‌ر كریارێن پاقژكرنێ ل باكووری ل ڕۆژا 28 ته‌باخا 1963 دا تێدا دیاركربوو: كه‌رتێن سوپایێ ئێك و سوارێن سه‌لاحه‌ددین دسپێده‌هییا ڕۆژا 28 ته‌باخا 1963 ب پاقژكرنا زنجیره چیایێن مه‌تین یێن ئاسێ ڕابوویه و به‌رهنگارییا یاخیگه‌ران ل ده‌ڤه‌را سه‌رێ ئامێدیێ و سه‌رێ بامه‌رنێ هاته ژناڤبرن، له‌وڕا ڕێك بۆ ده‌ڤه‌را به‌رواری باڵا هاته ڤه‌كرن، د ئه‌ڤێ كریارێدا یاخیگه‌ران زیانێن مه‌زن دان و هێزێن عێڕاقێ كونتڕۆل ل سه‌ر (200) پارچه‌یێن چه‌كی كربوو، و (17) ژ یاخیگه‌رێن خه‌لكێ گوندێ ئه‌رزێ ب چه‌كڤه خوه ڕاده‌ستی هێزێن حكوومه‌تێ كربوون" (الجماهیر، ع 188، 29 اب 1963، العرب، ع 48، 30 اب 1963؛ الهدف، ع 302، 4 ایلول 1963)، پشتی سه‌ركه‌ڤتنا هێزێن عێڕاقێ ل چیایێ مه‌تین وه‌زیرێ به‌ڕه‌ڤانییێ صالح مه‌هدی عه‌مماش پیرۆزباهییا هێزێن سه‌ركه‌ڤتی ل ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ كربوو، رێز و سوپاسی بۆ كه‌رتێن سه‌ربازی ل كوردستانێ ژ بۆ ئه‌وێ سه‌ركه‌ڤتنا مه‌زن ئه‌وا دپاقژكرنا زنجیره چیایێن مه‌تین ل ده‌ڤه‌رێن ئاسێ و شكاندنا شۆڕه‌شگێرێن كورد، بروسكه‌یه‌ك تایبه‌ت ده‌قێ ئه‌وێ: ژ وه‌زیرێ به‌ڕه‌ڤانییێ بۆ سه‌ركردایه‌تییا هێزا مه‌ییدان رێز ل كارێ هه‌وه یێ قاره‌مانانه ئه‌وێ لیوایا چوار و كه‌رتێن لیوایا چوار و ئه‌لهۆیێن سه‌ركه‌ڤتی و سوارێن سه‌لاحه‌ددین و كه‌رتێن سوپایێ ئێكێ دپاقژكرنا زنجیره چیایێن مه‌تین بده‌ستڤه‌هینایین و ڤه‌كرن و پاقژكرنا ڕێكا ده‌ڤه‌را به‌رواری بالا له‌وڕا سوپاسییا خوه و سوپاسییا جڤاتا نێشتمانییا سه‌ركردایه‌تییا شۆڕه‌شێ پێشكیشی هه‌وه دكه‌م ل سه‌ر ئه‌ڤی كارێ سه‌ركه‌ڤتیانه (الفلاح، ع 12، 3 ایلول 1963؛ الهدف، ع 302، 4 ایلول 1963) .
پشتی ڤه‌كرنا ڕێكا دچیته بۆ ده‌ڤه‌را به‌رواری باڵا هێزێن عێڕاقێ ب سه‌ركێشییا سوپایێ ئێك و سوارێن سه‌لاحه‌ددین ل سپێده‌هییا ڕۆژا 16 ئه‌یلوولا 1963 هێرشكربوون ل سه‌ر ده‌ڤه‌را به‌رواری باڵا و كونتڕۆل ل سه‌ر گوندێ حه‌سه‌ن بیركا و ده‌رگه‌لێ و ئه‌رزێ و بانكا هاته كرن و د ئه‌ڤێ هێرشێدا كوردان زیانێن مه‌زن دابوون (الجماهیر، ع 207، 17 ایلول 1963؛ الهدف، ع 302، 4 ایلول 1963). به‌لێ پشتی ئه‌ڤی سه‌ركه‌ڤتنا مه‌زن حكوومه‌تا عێڕاقێ ل چیای مه‌تین هێزێن شۆڕه‌شگێرێن كورد ب دانانا پڵانه‌كێ ب ناڤێ (پڵانا مان و نه‌مانێ) ب سه‌ركردایه‌تییا عیسا سوار ڕاببوو، ل شه‌ڤا 4/ 5 چریا ئێكێ 1963 هێرشێ ده‌ستپێكر دئه‌نجامدا شۆڕه‌شگێرێن كورد جاره‌كا دی شیابوون چیای بێخنه دبن ده‌ستێ پێشمه‌رگه‌یدا و هێزێن حكوومه‌تێ ژێ هاتنه ده‌رێخستن (منیر، 2018، 211- 212؛ سه‌رنی، 2018، 121 -122).
به‌روكێ ئاكرێ ژ به‌روكێن گرنگێن شه‌ری بوو، ب تایبه‌ت (سه‌رێ ئاكرێ پیرس)، له‌شكه‌رێ عێڕاقێ دڤیا كونتڕولێ ل سه‌ر بكه‌ت داكو رێك ل به‌ر ئه‌وان ئاسان ببیت ده‌ڤه‌را بارزان بگرن (بارزانی، به‌رگێ سێیه‌م به‌شی یه‌كه‌م،2004، 125)، ڕۆژنامه‌یێن عێڕاقێ ل سه‌ر ئه‌ڤی بابه‌تی گۆتارێن خوه ل ژێرناڤونیشانێ:"معركة فاصلة فی سر عقرة: شه‌ڕێ ڤه‌بڕ ل سه‌رێ ئاكرێ" به‌لاڤه‌كربوون، تێدا دیاركربوو:" ئێك ژ به‌روكێن سه‌ره‌كی كونتڕۆل ل سه‌ر بهێته‌كرن ئه‌و ژی سه‌رێ ئاكرێ یه ب تایبه‌ت ئێك ژ گۆپیتكێن ئه‌وێ ئه‌و ژی گۆپیتكا ڕۆژئاڤا سه‌رێ ئاكرێ؛ چونكه گۆپیتكه‌كا ب زه‌حمه‌ته و یا بلنده و ئاسێیه و ژ گۆپیتكێن دیتر جودایه و بۆ ماوه‌یێ دوو سالان بوو یاخیگه‌رێن كورد گه‌له‌ك ئاسێگه‌ھ لێ دانابوون، پێشكار روكن جه‌وده‌ت حه‌مدی ئێك ژ پشكدارێن ئه‌ڤی شه‌ڕی بوو، له‌وڕا باسێ چه‌وانییا كۆنتڕۆلكرنێ ل سه‌ر سه‌رێ ئاكرێ دكه‌ت: پشتی دانانا پڵانێ كه‌رتێن سه‌ربازی ب هه‌ڤكاری دگه‌ل هێزێن ئاسمانی ب تایبه‌ت هێزا سه‌رۆكێ فرۆكه‌ڤانی فه‌رمانده‌یێ په‌لا فرۆكه‌ڤانییا یازده یا كه‌ركووكێ فرۆكه‌ڤان فه‌هد ئه‌لسه‌عدوون و فه‌رمانده‌یێ سوپایێ ئێك سه‌رتیب روكن عهبدولكهریم فه‌رحان سه‌رپه‌رشتی ل سه‌ر كریارا سه‌رێ ئاكرێ كربوو، ل ده‌مژمێر ئێك شه‌ڤ ل شه‌ڤا 14 / 15 حوزه‌یرانا 1963 هه‌می كه‌رتێن هێرشكه‌ر ل باژێرێ ئاكرێ كۆمبوون و ده‌ست ب هێرشێ كربوون ب پێشڤه‌چوونا بنگه‌هێ سه‌ركردایه‌تییا لیوایێ و ئه‌فسه‌ر و سه‌ركرده‌یێن به‌ره‌یێ پێشییێدا پاشان به‌تالیۆنێن دیتر ده‌ست ب لڤینێ كرن ل ده‌مژمێر 4:30 سپێدێ ل ڕۆژا 15 حوزه‌یرانا 1963 فرۆكه‌یان ده‌ست ب فڕینێ كرن ل ئاسمانێن باشوورێ ڕۆژئاڤا ئاكرێ ژبۆ گرتنا ڕێكا دچیته بۆ چیای و ل ده‌مێ روناهی ده‌ركه‌ڤتی هێزێن سوارێن سه‌لاحه‌ددین ژلایێ ڕاستێ و چه‌پێ ده‌ست ب هێرشێ كرن و سه‌ركردایه‌تییا چه‌په‌رێ ڕاستێ سه‌رهه‌نگ خه‌لیل جاسم ئه‌لده‌باغ بوو چه‌په‌رێ چه‌پێ پێشكار صه‌عب حه‌ردان بوو، لایێ ڕاستێ یێ سوارێن سه‌لاحه‌ددین توشی به‌رهنگارییه‌كا توند بوون ده‌نگێ تفه‌نگا و مترالیوزان ب بلندی دهات به‌لێ پشتی ماوه‌یه‌كێ كێم ژ به‌رهنگارییێ بروسكه‌یه‌ك ژده‌ڤ سه‌رهه‌نگ خه‌لیل جاسم ئه‌لده‌باغ گه‌هشته بنگه‌هێ سه‌ركردایه‌تییا لیوایێ و گۆت: بارودۆخ باشه و به‌رهنگاری یا لاواز دبیت، یاخیگه‌ران گه‌له‌ك به‌ره‌ڤانی كربوون، به‌لێ سواران ئه‌و شكاندن ب ده‌ركرنا ئه‌وان بۆ دوڵا نه‌هله پشتی خوساره‌تیین مه‌زن، ب ئه‌ڤێ چه‌ندێ جه‌حفه‌لا لیوا ئێك و سوارێن سه‌لاحه‌ددین و ئه‌لهۆیێن ئاسمانی ل ڕۆژا 15 حوزه‌یرانا 1963 ب پاقژكرنا چیای سه‌رێ ئاكرێ ژ یاخیگه‌رێن خایین ڕابوون، سوارێن لایه‌نێ چه‌پ به‌ره‌ڤ پێشڤه‌چوونێڤه چوون بۆ گۆپیتكا ڕۆژئاڤایێ سه‌رێ ئاكرێ و ل ده‌مژمێر 11 ئالا سور ل نێزیك گۆپیتكا ناڤبری هاتبوو بلند كرن، ڕامانا ئه‌وێ ئه‌وبوو سوار ژ لایێ چه‌پێ ب دورپیچكرنا دوژمنی ڕابووینه و ئه‌و ژبۆ دورپیچكرنێ ل پشت گۆپیتكێ ڕا چوون، داكو ب جینوسایدكرنا یاخیگه‌ران ڕابن و پاشان ل ناڤه‌ندا گۆپیتكێ ئاڵا هاته بلندكرن، وه‌ك نێشانه‌یا به‌رده‌وامیكرنا ئه‌وان ل سه‌ر پێشڤه‌چوونێ بۆ بلنداهییا گۆپیتكێ ب ئه‌ڤی شێوه‌ی سواران شیابوو خالێن یاخیگه‌ران ئێك ل دویڤ ئێك هه‌لوه‌شینن، مه‌ترسیترین كار ده‌رباره‌ی یاخیگه‌ران ڤه‌كێشانا ئه‌وان د ڕۆژێدایه، له‌وڕا د ڕۆژێدا نه‌چاربوون خوه ڤه‌كێشێن ژ ئه‌گه‌رێ جه‌حفه‌لا لیوا ئێك و سوارێن ل دویڤ ڕا دچون، له‌وڕا نه‌چاربوون خوه ڤه‌كێشێن هه‌تا دوڵا نه‌هله پشت چیای ل لایێ دیتر، هوسا یاخیگه‌ر هاتنه شكاندن و پشتی ئه‌ڤی شه‌ڕی نه‌شێن جاره‌كا دی بهێنه د ئاكرێدا، شه‌ڕ ل كه‌رتێ ئاكرێ ب دوویماهیك هات سه‌رێ ئاكرێ ئێك ژ گرنگترین ئاسێگه‌هان بوو د ڕێكا پێشڤه‌چوونێ ل باكوورێ وه‌لاتی؛ چونكی ل سه‌ر هه‌مان چیا ل سه‌رده‌مێ عهبدولكهریم قاسمی شه‌ڕه‌ك هاته ڕوویدان نزێك (300) كه‌سان ژ هێزێن چه‌كدار هاتبوون شه‌هیدكرن به‌لێ ئه‌ڤێ جارێ ب تنێ ئێك یان دوو كه‌س هاتنه شه‌هیدكرن و سێ كه‌س ژ سوارێن سه‌لاحه‌ددین هاتبوون برینداركرن" (الجماهیر، ع 114، 16 حزیران 1963؛ و ع 119، 21 حزیران 1963؛ الطلیعة، ع 1787، 16 حزیران 1963؛ الهدف، ع 293، 18 حزیران 1963 ؛ الرائد العربی([9])، ع 1، 1 تموز 1963).
به‌لێ پاشان به‌رپرسه‌ك ژ وه‌زاره‌تا ڕه‌وشه‌نبیری ڕاگه‌هاندنه‌ك بۆ ئاژانسا نووچه‌یێن عێڕاقێ دابوو و تێدا دیاركر: "د شه‌ڕێ سه‌رێ ئاكرێدا چوارده كه‌س ژ هێزێن عێڕاقێ شه‌هید بوون" (الجماهیر، ع 121، 23 حزیران 1963)، پشتی كونتڕۆل ل سه‌ر ده‌ڤه‌را ئاكرێ هاتی كرن ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) و (الطلیعة) دهژمارا 27 حوزه‌یرانا 1963 ده‌نگۆباسه‌ك به‌لاڤه‌كر، تێدا دیاركر:" ڕێڤه‌به‌رییا بزاڤێن سه‌ربازی ل 26 حوزه‌یرانا 1963 دیاركر: پڵان ب سه‌ركه‌ڤتیانه هاته بڕێڤه‌برن و (53) چه‌كدارێن یاخیگه‌ران ل ده‌ڤه‌را ئاكرێ خۆ ڕاده‌ستكرن و ئاماده‌كاریێن پێدڤی هاتنه كرن ژبۆ وه‌رگرتنا چه‌كێن ئه‌وان و پاڕاستنا ئه‌وان" (الجماهیر، ع 125، 27 حزیران 1963؛ الطلیعة، ع 1797، 27 حزیران 1963).
هه‌ر ل ده‌مێ كۆنتڕۆلكرنا سه‌رێ ئاكرێ هێزێن عێڕاقێ دگه‌ل سوارێن سه‌لاحه‌ددین دلایه‌كێ دیتر هێرشێن خوه به‌ره‌ڤ ده‌ڤه‌را دینارته‌ڤه بربوون ل 16 حوزه‌یرانا 1963 هێرشكربوون ل سه‌ر هنده‌ك ده‌ڤه‌رێن ده‌وروبه‌رێ دینارته و كۆنتڕۆل ل سه‌ر كربوون ئه‌و ژی"دوڵا شووش، گوندێ ئامادان، مازرنگان، كربیش سه‌ری و گربیشا خارێ و ئیشكه‌فته" بوون، هه‌ر ل ده‌ڤه‌را ئاكرێ محه‌مه‌د سه‌لیم ئاغا شووش ئێك ژ سه‌ركرده‌یێن شۆڕه‌شگێرێن كورد ل ده‌ڤه‌را ئاكرێ بوو دگه‌ل لایه‌نگرێن خوه خۆ ڕاده‌ستی ده‌ستهه‌لاتا نێشتیمانی كربوون، ب ئه‌ڤێ شێوه‌ی بارزانی ب تنێ دشه‌ڕیدا مانه (الجماهیر، ع 114، 16 حزیران 1963؛ الطلیعة، ع 1790، 19 حزیران 1963).
ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) و (الطلیعة) دهژمارێن ڕۆژا 17 حوزه‌یرانا 1963 ده‌نگۆباسه‌ك به‌لاڤه‌كر، تێدا دیاركر:"پشتی ته‌مامكرنا پاقژكرنا سه‌رێ ئاكرێ و هه‌می گوندێن ده‌وروبه‌ر ئه‌وێن هێشتا پێشڤه‌چوونێ به‌ره‌ڤ ئه‌وان گوندان دچین هێزێن عێڕاقێ دگه‌ل سوارێن سه‌لاحه‌ددین به‌ره‌ڤ دوڵا نه‌هله‌ڤه چوون ژبۆ پاقژكرنا به‌رمایكێن یاخیگه‌ران، و د ئه‌ڤێ پاقژكرنێدا یاخیگه‌رێن كورد هاتنه شكاندن و پتری ژ (300) كه‌سان ژ بارزانی و كۆمۆنێستان هاتنه شكاندن"( الجماهیر، ع 115، 17 حزیران 1963؛ الطلیعة، ع 1788، 17 حزیران 1963).
ڕێڤه‌به‌رێ جڤینێن له‌شكه‌ری دیاركر: ژ ده‌مژمێرێن دوویماهیكێ ژ ڕۆژا 16 حوزه‌یرانا 1963 كونترۆل ل سه‌ر كه‌نداڤا گه‌لیێ زه‌نته هاته كرن و شۆڕه‌شگێرێن كورد ژێ هاتنه ده‌ركرن، به‌لێ ل ده‌مێ شه‌ری ل گه‌لیێ زه‌نته فه‌رمانده‌یێ لیوا ئێك ل ده‌مێ د كریارا هێرشێ ل سه‌رێ ئاكرێ ب هناردنا هێزه‌كا رزگاركه‌ر بۆ چاره‌سه‌ركرنا هه‌ڵویستێ ل گه‌لیێ زه‌نته هناردبوو (وه‌كو دیار ڕامانا ئه‌ڤی ده‌قی ئه‌وه به‌رهنگارییه‌كا مه‌زن ژلایێ شۆڕه‌شگێرێن كوردان ل گه‌لیێ زه‌نته یا هاتی كرن، له‌وڕا هێزه‌كا رزگاركه‌ر بۆ هێزین عێڕاقێ یا هاتی هناردن)، ب ئه‌ڤێ چه‌ندێ ڕێكا دچیته بۆ دینارته هاته ڤه‌كرن و د شه‌ڕێ كه‌نداڤا گه‌لیێ زه‌نته و دینارته (50) كه‌س ژشۆڕه‌شگێرێن كورد هاتبوون كوشتن، پشتی گه‌لیێ زه‌نته و دینارته ئێكسه‌ر دێ به‌ره‌ڤ چیای پیرس رێ كه‌ڤن كو دوویماهیك ئاسێگه‌هه بۆ بارزان (الطلیعة، ع 1788، 17 حزیران 1963؛ الجماهیر، ع 116، 18 حزیران 1963؛ و ع 125، 27 حزیران 1963)،
دپێشڤه‌چوونا هێزێن عێڕاقێ و سوارێن سه‌لاحه‌ددین بۆ دینارته ل ڕۆژا 17 حوزه‌یرانا 1963 ڕێڤه‌به‌رێ بزاڤێن له‌شكه‌ری ڕاگه‌هاند و گه‌لیێ زه‌نته ژ شۆڕه‌شگێرێن كورد ب دوویماهیك هات دینارته هاته داگیركرن و هێزێن عێڕاقێ یێن چه‌كدار دگه‌ل هێزێن هۆزێن كوردی یێن سوارێن سه‌لاحه‌ددین ب سه‌ركه‌ڤتیانه ئه‌ڤ كریاره ئه‌نجام دابوو، و هێزێن سوارێن سه‌لاحه‌ددین ژ هۆزا سورچییان ب سه‌ركردایه‌تییا شێخ به‌كر شیابوون گۆپیتكا كانی كیل داگیربكه‌ن و زیانه‌كا مه‌زن ب بارزانییان بێخیت (الطلیعة، ع 1789، 18 حزیران 1963؛ الجماهیر، ع 116، 18 حزیران 1963).
ده‌رباره‌ی كه‌ڤتنا گۆپیتكا پیرس ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) دهژمارا 20 حوزه‌یرانا 1963 بابه‌تێن مانشێتێ خوه ل ژێرناڤونیشانێ:"انهارت مقاومة البارزانیێن و فتح الطریق امام تقدمی قواتنا الی بارزان: به‌رهنگارییا بارزانی هاته روخاندن و ڕێك ل هه‌مبه‌ر پێشڤه‌چوونا هێزێن مه بۆ بارزان هاته ڤه‌كرن" به‌لاڤه‌كربوو و یێ دیتر ل ژێرناڤونیشانێ: " سقوط قمم پیرس: كه‌ڤتنا گوپیتكا پیرس" و هه‌ر هه‌مان ڕۆژنامه دگه‌ل ڕۆژنامه‌یا (الطلیعة) دهژمارا 20 حوزه‌یرانا 1963 و ڕۆژنامه‌یا (الأنوار([10]))، دهژمارا 8 تیرمه‌ها 1963 ده‌نگۆباسێن خوه ب ئه‌ڤی شێوه‌ی به‌لاڤه‌كربوون:" ڕێڤه‌به‌رییا بزاڤێن سه‌ربازی ڕاگه‌هاندنه‌ك ل دور كریارێن پاقژكرنا باكووری ل ڕۆژا 19 حوزه‌یرانا 1963 دا و دیاركر: ل سپێده‌هیا ڕۆژا 19 حوزه‌یرانا 1963 هێزێن عێڕاقێ دگه‌ل سوارێن سه‌لاحه‌ددین سه‌ركه‌ڤتنه‌كا مه‌زن ب داگیركرنا چیای پیرس توماركرن، یاخیگه‌ران نه‌شیابوون خوه ل به‌رامبه‌ر به‌ره‌ڤانیكرنا هێزێن عێڕاقێ یێن چه‌كدار بگرن، له‌وڕا نه‌چاربوون خوه ڤه‌كێشێن به‌ره‌ڤ لایێ چیای شیرین نێزیك سنوورێ باكووری بچین، ب داگیركرنا چیای پیرس هێزێن به‌رگریكرنا بارزانییان هاته ڕوخاندن و ده‌ڤه‌ر ل به‌رامبه‌ر پێشڤه‌چوونا هێزێن عێڕاقێ و سوارێن سه‌لاحه‌ددین بۆ ده‌ڤه‌را بارزان هاته ڤه‌كرن، ب ئه‌ڤێ هه‌لكه‌ڤتێ دێ دیاركه‌ن كو ده‌ڤه‌را چیای پیرس ژ ده‌ڤه‌رێن ئاسێ یه ئه‌وا بارزانییان دشه‌ڕێن خوه یێن بووریدا دانپێدان ل سه‌ردكر وه‌ك ئاسته‌نگه‌كێ بوو ل به‌رامبه‌ر پێشڤه‌چوونا كه‌رتێن هێزێن عێڕاقێ، به‌لێ نوكه ئه‌ڤ جهه هاته ڕوخاندن، ل ده‌مێ داگیركرنا ئه‌ڤی چیای هێزێن عێڕاقێ كۆنتڕۆل ل سه‌ر كۆگه‌هه‌كا نهێنی ل شكه‌فته‌كێڤه دا كربوون، و تێدا (10) ته‌نێن شه‌كرێ و (30) كیسكێن ئاری و (20) كیسكێن برنجی و (15) بوكسێن (صندوق) چایێ، (300) سه‌رێن په‌زی بكه‌ت و ئه‌ڤ شكه‌فته خاله‌كا سه‌ره‌كییا ئازووقه‌ی بوو بۆ چه‌كدارێن هێرشبه‌ر" (الجماهیر، ع 118، 20 حزیران 1963؛ الطلیعة، ع 1791، 20 حزیران 1963؛ الأنوار، ع 1، 8 تموز 1963).
ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) دهژمارا 7 تیرمه‌ها 1963 گوتاره‌ك ل ژێر ناڤونیشانێ "خریطة كردستان البرزانیة تتداخل مع خریطة اسرائیل علی باب الكنیست الیهودی: نه‌خشه‌یێ كوردستانا بارزانی دگه‌ل نه‌خشه‌یێ ئیسرائیل ئه‌وا ب ده‌رگه‌هێ كنێستڤه دچنه سه‌رهه‌ڤ" به‌لاڤه‌كربوو، د ئه‌ڤێ گوتارێدا:" په‌سنا هێزێن عێڕاقێ د داگیركرن و كۆنتڕۆلكرنا چیای پیرس و سه‌ركه‌ڤتنا هێزێن عێڕاقێ دشه‌ڕێ پیرسدا كربوو، سه‌ربازێن عێڕاقێ و ئه‌و كه‌سێن پێزانین ل سه‌ر ده‌ڤه‌را چیای پیرس هه‌یین كه‌ڤتنا پیرس ب ژده‌ستدانا بارزانی ژ چاڕێكا هێزا خوه سالوخه‌تدابوون، و زێده‌باری هندێ هه‌ڵویستێ یاخیگه‌ران ژ نه‌خوه‌شیێ به‌ره‌ڤ نه‌خوه‌شترێ چوو، به‌رده‌وام گوند و هۆزێن كوردان یێ ژ بارزانی ڤه‌دبن، ب تنێ بارزانی و كه‌سانێن دگه‌لدا یێت مایێن ئه‌و ژی یێن مایینه دورپیچكری د ده‌ڤه‌ره‌كا به‌رته‌نگدا وزێده‌باری ئابلوقه‌یا ئابووری ل سه‌ر ئه‌وان، داكو بارزانی بهێته‌گرتن و كۆما ئه‌وی نه‌چار ببن خوه ڕاده‌ست بكه‌ن، ل ده‌مێ كۆنتڕۆلكرنا چیای پیرس هێزێن عێڕاقێ د جهه‌كێ نهێنییێ یاخیگه‌ران نه‌خشه‌یه‌كێ بچوویك دیتبوون و ئه‌ڤ نه‌خشه‌یێ بچوویك یێ ده‌ڤه‌را سووریا و عێڕاق و توركیا و ئێرانێ بوو و ل سه‌ر نڤێسیبوو كوردستان، و ئه‌ڤ نه‌خشه‌یه وه‌ك ئه‌وی نه‌خشه‌یێ بوو ئه‌وێ ب ده‌رگه‌هێ گنێست یێ جوهییان، كو ئه‌ڤ نه‌خشه‌یه خه‌ونا بارزانییه و دویڤه‌لانكێن ئه‌وی ئه‌وێن ل دویڤ دچین، كوردستانا بارزانی ئه‌ڤان ده‌ڤه‌را بخوه‌ڤه دگرت ئه‌و ژی باشوورێ توركیا هه‌میی و باكوورێ سووریا و لیوایا ئه‌سكه‌نده‌رونه دگه‌لدا، و ڕۆژهه‌لاتا عێڕاقێ هه‌می و ڕۆژئاڤا ئێرانێ ب زنجیره‌یێن پێكڤه‌گرێدایی هه‌تا دگه‌هته كه‌ركووكێ و به‌رفره‌هیێ ژهه‌می لایه‌نان وه‌ردگرت هه‌تا دگه‌هته ده‌ریا ناڤین و ناڤه‌ندا توركیا" (الجماهیر، ع 135، 7 تموز 1963).
پاشان ڕۆژنامه‌یا (الطلیعة) دهژمارا 21 حوزه‌یرانا 1963 بابه‌ته‌ك د مانشێت خوه دا ل ژێرناڤونیشانێ:" تطهیر القری المحیطة بجبل پیرس: پاقژكرنا گوندێن ده‌وروبه‌رێن پیرس" به‌لاڤه‌كربوو، تێدا دیاركربوو:" هێزێن عێڕاقێ ل 20 حوزه‌یرانا 1963 كونتڕۆل ل سه‌ر گوندێن ده‌وروبه‌رێن پیرس كربوون و چ به‌رهنگاری ژلایێ یاخیگه‌ران نه‌هاتبووكرن و هیچ به‌رماییه‌ك یێن یاخیگه‌ران ل ده‌ڤه‌رێ نه‌ما" (الطلیعة، ع 1792، 21 حزیران 1963).
هه‌ر دبه‌رده‌وامیكرنا هێرشێن حكوومه‌تێ ل سه‌ر ده‌ڤه‌را ئاكرێ هێزێن چه‌كدارێن عێڕاقێ دگه‌ل سوارێن سه‌لاحه‌ددین ل ڕۆژا 21 حوزه‌یرانا 1963 هێرشكربوون ل سه‌ر گوندێ شووش و ده‌ڤه‌رێن ده‌وروبه‌رێن بلنداهیێن خازری دئه‌نجامدا هژماره‌كا مه‌زن ژ شۆڕه‌شگێرێن كورد هاتبوون كوشتن و برینداركرن (الجماهیر، ع 120، 22 حزیران 1963)، ژ ئه‌گه‌رێ گرنگییا ئه‌ڤێ ده‌ڤه‌رێ بۆ حكوومه‌تا عێڕاقێ له‌وڕا پشتی كونتڕۆلكرنا ده‌ڤه‌را ئاكرێ وه‌زیرێ به‌ڕه‌ڤانییێ (صالح مه‌هدی عه‌مماش) د بروسكه‌یه‌كێدا ده‌ستخوه‌شێێ ل هێزێن عێڕاقێ د ئه‌وان زنجیره سه‌ركه‌ڤتنێن ل ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ بده‌ستخوه‌ڤه هینایین دكه‌ت و ب تایبه‌ت سه‌ركه‌ڤتنا باڵكێش ئه‌وا ل سه‌رێ ئاكرێ و چیای پیرس ئه‌وا جه‌حفه‌لا ئێك و هێزا ئاسمانی و سوارێن سه‌لاحه‌ددین بده‌ستخوه‌ڤه‌هینای و ل دوویماهیكێ سوپاسییا هه‌می سه‌ركرده و ئه‌فسه‌ر و سه‌رباز و لایه‌نگران ئه‌وێن ئه‌ڤ سه‌ركه‌ڤتنه توماركرین كربوو(الجماهیر، ع 120، 22 حزیران 1963).
ژبۆ بلندكرنا وره‌یا هێزێن عێڕاقێ سه‌رۆك وه‌زیران ئه‌حمه‌د حه‌سه‌ن به‌كر (8 شوبات 1963 18 چریا دوویێ 1963) ل 24 حوزه‌یرانا 1963 سه‌ره‌دانا كه‌رتێن له‌شكه‌ری ل ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ دكه‌ت، د ئه‌ڤێ سه‌ره‌دانێدا سه‌رۆك وه‌زیران ئه‌حمه‌د حه‌سه‌ن به‌كر دگه‌ل تاهر یه‌حیا سه‌رۆكێ سوپاسالارێ عێڕاقێ، و سه‌رتیب روكن سه‌عید ئه‌لقه‌تان جێگرێ سه‌ركرده‌یێ گشتی یێ هێزا مه‌ییدان و پێشكار روكن سوبحی عه‌بدولحه‌مید ڕێڤه‌به‌رێ بزاڤێن سه‌ربازی سه‌ركرده‌یێ هێزێن ئاسمانی روكن حه‌ردان تكریتی (الجماهیر، ع 123، 25 حزیران 1963) سه‌ره‌دانا كه‌ركووك كربوون و ژ كه‌ركووك به‌ره‌ڤ لیوایا مووسلڤه چوون ل ئه‌ڤێ لیوایێدا سه‌ره‌دانا هێزێن عێڕاقێ و سوارێن سه‌لاحه‌ددین ل ئاكرێ كربوو، ل شه‌ڤا 25 حوزه‌یرانا 1963 سه‌ره‌دانا ده‌ڤه‌را دهوك و ئاسیهێ كربوو و ل سه‌ر كه‌رتێن له‌شكه‌ری ل ئه‌ڤان ده‌ڤه‌ران گه‌ریابوو، ل دهوك گوتاره‌ك پێشكیشی له‌شكه‌رێ عێڕاقێ كربوو و خوه‌شحالیا خوه دكریارێن هێرشكرنێدا دیاركربوو(الطلیعة، ع 1795، 25 حزیران 1963؛ الجماهیر، ع 124، 26 حزیران 1963).
كوردان به‌رده‌وام هه‌وڵددا چیای پیرس ژبن كونتڕۆلا هێزێن عێڕاقێ ده‌ربێخیت، له‌وڕا ل 28 حوزه‌یرانا 1963 شۆڕه‌شگێرێن كوردان ده‌ست ب هێرشێ كربوو و به‌ره‌ڤ ده‌ڤه‌رێن نزیك چیای پیرسڤه هاتن و هه‌وڵا كونتڕۆلكرنێ ل سه‌ر هنده‌ك گۆپیتكێن كه‌ڤنه ل سه‌ر رویبارێ زییێ مه‌زن كربوون، به‌لێ هێزێن عێڕاقێ و سوارێن سه‌لاحه‌ددین به‌رهنگاریییا ئه‌وان دكه‌ن و شه‌ڕ دناڤبه‌را ئه‌واندا هاته ڕوویدان و د ئه‌نجامدا هێزێن عێڕاقێ شیابوون هێزێن كوردی بروخینین و ئه‌و ده‌ڤه‌را كوردان دورپێچكری ئه‌وا دناڤبه‌را گۆپیتكا پیرس و رویبارێ زییێ مه‌زن جاره‌كادی كونتڕۆل بكه‌ن، و هژماره‌كا مه‌زن ژ كوردان د ئه‌ڤێ كریارێدا هاتبوون كوشتن و برینداركرن، ژهێزین عێڕاقێ دوو كوشتی و چوار بریندارهه‌بوون، و ژ ئه‌نجامێ ئه‌ڤێ سه‌ركه‌ڤتنێ گوندێ بیره كوبرا ئه‌وێ بنگه‌هێ سه‌ره‌كی یێ شۆڕه‌شگێرێن كورد پشتگرییا خوه بۆ ده‌ستهه‌لاتا نیشتیمانی دیاركربوو(الجماهیر، ع 127، 29 حزیران 1963).
دبه‌رده‌وامیكرنا هێرشێن حكوومه‌تێ بۆ سه‌ر ده‌ڤه‌را ئاكرێ ڕۆژنامه‌یا (الطلیعة) و (الجماهیر) دهژمارا 3 تیرمه‌ها 1963 ده‌نگۆباسه‌ك به‌لاڤه‌كر، و تێدا دیاركر:" ڕێڤه‌به‌رییا بزاڤێن له‌شكه‌ری ڕاگه‌هاند: ل 2 تیرمه‌ها 1963 هێزێن عێڕاقێ ب هه‌ڤكاری دگه‌ل هێزێن سه‌لاحه‌ددین ب پاقژكرنا گوندێ شه‌ڕمن و باكرمان و سیلان ئه‌وێن دكه‌ڤنه ده‌ڤه‌را ئاكرێ ژ یاخیگه‌ران ڕابوویینه و د ئه‌ڤێ پاقژكرنێدا هژماره‌كا یاخیگه‌ران هاتبوون كوشتن و برینداركرن" (الجماهیر، ع 131، 3 تموز 1963؛ الطلیعة، ع 1802، 3 تموز 1963).
وه‌زیرێ به‌ڕه‌ڤانییێ سالار روكن صالح مه‌هدی عه‌مماش دیاركر: كریارێن پاقژكرنا ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ ژ "جوداخوازان" به‌رده‌وام به‌ره‌ڤ سه‌ركه‌ڤتنێڤه دچین لێ ده‌رباره‌ی كریارێن له‌شكه‌ری ل ده‌ڤه‌رێن دكه‌ڤنه ل بلنداهیێن رویبارێ زییێ مه‌زن، د ئه‌ڤان ده‌ڤه‌راندا كریارێن پاقژكرنێ بله‌ز هاتنه ئه‌نجامدان، له‌وڕا هێزێن چه‌كدارێن عێڕاقێ دگه‌ل سوارێن سه‌لاحه‌ددین و خالدی پێشڤه‌چوونه‌كا مه‌زن ب ده‌ستخوه‌ڤه‌هینان (الجماهیر، ع 133، 5 تموز 1963؛ الرقیب، ع 1، 7 تموز 1963)، سه‌ركردێ هێزێن ئاسمانی حه‌ردان تكریتی دیاركر:" هه‌وا پاقژكرنا باكووری ژ یاخیگه‌رێن بارزانی به‌ره‌ڤ قوناغێن دوویماهیكێڤه دچیت زێده‌باری هندێ له‌شكه‌رێ عێڕاقێ پتریا كوردان دناڤدایه و شیایینه بارزانی و یاخیگه‌رێن ئه‌وی ژناڤ ببه‌ن" (الجماهیر، ع 151، 23 تموز 1963؛ الطلیعة، ع 1818، 23 تموز 1963).
ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) ل 2 ته‌باخا 1963 ده‌نگۆباسه‌ك به‌لاڤه‌كر، تێدا دیاركر:" ڕێڤه‌به‌رییا بزاڤێن سه‌ربازی ڕاگه‌هاندنه‌ك ل سه‌ر كریارێن پاقژكرنێ ل باكووری ل ڕۆژا 1 ته‌باخا 1963 دا دبێژیت: یاخیگه‌رێن كورد هژماره‌كا زۆرا چه‌په‌ران دناڤبه‌را بلنداهیێن رویبارێ زییێ مه‌زن و ده‌ڤه‌را بارزان دانابوون، داكو به‌رهنگارییێ بكه‌ن، له‌وڕا هێزێن عێڕاقێ ل 1 ته‌باخا 1963 ب پاقژكرنا ئه‌ڤان چه‌په‌ران ڕابووینه وه‌ك ده‌ستپێكه‌ك بۆ پێشڤه‌چوونا پاقژكرنا ده‌ڤه‌را بارزان" (الجماهیر، ع 161، 2 أب 1963)، هه‌ر هه‌مان ڕۆژنامه دهژمارا 3 ته‌باخا 1963 بابه‌تێ مانشێت خوه ل ژێر ناڤونیشانێ "الطریق الی بارزان اصبحت مفتوحة: ڕێكا دچته بۆ بارزان یا ڤه‌كرییه" به‌لاڤه‌كربوو، تێدا دیاركربوو:" ڕێڤه‌به‌رێ بزاڤێن سه‌ربازی ل 2 ته‌باخا 1963 ڕاگه‌هاندنه‌ك دابوو و دیاركر كه‌رتێن له‌شكه‌رێ عێڕاقێ د سپێده‌هیا ئه‌ڤروكه‌دا ده‌ربازی رویبارێ زییێ مه‌زن ل ده‌ڤه‌را بارزان و قه‌زا زێبار پاقژكرن ئه‌و جهێ ئاسێ ئه‌وێ یاخیگه‌ران دانپێدان ل سه‌ر دكر د ئه‌ڤێ ده‌ڤه‌رێدا، له‌وڕا ڕێك دنوكه‌دا به‌رامبه‌ر هێزێن عێڕاقێ و سوارێن سه‌لاحه‌ددین ڤه‌كرییه"(الجماهیر، ع 162، 3 أب 1963).
د ماوه‌یێ شه‌ریدا حكوومه‌تا عێراقێ به‌رده‌وام ب ده‌ركرن و به‌لاڤه‌كرنا به‌یانێت سه‌ربازی ڕاببوو و تێدا دووپاتی ل سه‌ر كۆنترۆلكرنا شۆڕه‌شا كوردی ل ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ كربوو(محمود، 2018، 342).
2- لیوایا كه‌ركووك:
ليوايا كه‌ركووك ئێك ژ لیوایێن دیتر یێن ده‌ڤه‌را كوردستانێیه، پشتی ڕاگه‌هاندنا جڤاتا نیشتمانییا سه‌ركردایه‌تییا شۆڕه‌شێ ئێكسه‌ر ده‌ست ب هێرشكرنێ ل سه‌ر ده‌ڤه‌رێن ئه‌ڤێ لیوایێ هاتبووكرن، سه‌رۆك كۆمارعه‌بدولسه‌لام محه‌مه‌د عارف ئێكسه‌ر ل 11 حوزه‌یرانێ سه‌ره‌دانا لیوایا كه‌ركووك كربوو سه‌رپه‌رشتی ل سه‌ر كریارێن سه‌ربازی ب دژی كوردان ل ده‌ڤه‌رێن ئه‌ڤێ لیوایێ و كوردستانێ كربوو(الطلیعة، ع 1784، 12 حزیران 1963؛ الشعب، ع 48، 12 حزیران 1963)، دادوه‌رێ سه‌ربازییێ گشتی یێ ده‌ڤه‌رێن باكووری ڕابوو ب ده‌ركرنا ڕاگه‌هاندنا ژماره (20) ل 11 حوزه‌یرانا 1963 ئه‌وژی یا تایبه‌ت بوو ب "حول اخلاء ضواحی كركوك: لدور چولكرنا گه‌ره‌كێن كه‌ركووكێ" ل دویڤ ئه‌ڤێ ڕاگه‌هاندنێ دیاركربوو ژبۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن گشتی بریار ب خالیكرنا گه‌ره‌كێن كه‌ركووكێ ژ هاوه‌ڵاتییان هاته ده‌ركرن ب تایبه‌ت ئه‌و هاوه‌ڵاتیێن پشتی شۆڕه‌شا 14 تیرمه‌هێ هاتینه تێدا و جاره‌كادی دێ بۆ گوندێن خوه یێن سه‌ره‌كی هێنه زڤڕاندن" (الطلیعة، ع 1784، 12 حزیران 1963)، ئیبراهیم فه‌یسه‌ل ئه‌نصاڕی فه‌رمانده‌یێ هێزا دوو ل كه‌ركووك دبێژیت: ئارمانجا حكوومه‌تا عێڕاقێ ل كه‌ركووك د كریارێن ئه‌وێدا دویركرنا مه‌فره‌زه‌یێن چه‌كداران ئانكو یێن شۆڕه‌شگێرێن كورد ژ باژێرێ كه‌ركووكێ و ده‌ڤه‌رێن ده‌وروبه‌رێن پاڵاوگه‌هێن په‌تڕۆلی، دویركرنا ئه‌وان ژ ڕێكێن سه‌ره‌كی ئه‌و ڕێكێن كه‌ركووك ب هه‌وڵێر و سلێمانییێ و ڕێكا گشتی به‌غداد - كه‌ركووك ڤه گریده‌ت بكه‌ن، ئه‌ڤ چه‌نده هاته بجههینان ( الأنصاری، 2019، 246).
ڕۆژنامه‌یا (الطلیعة) و (الشعب) دهژمارێن خوه یێن ڕۆژا 12 حوزه‌یرانا 1963 و ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) دهژمارا 13 حوزه‌یرانا 1963 راپورت به‌لاڤه‌كربوون و تێدا دیاركربوون:" پشتی عه‌بدولسه‌لام عارفی كۆمبوون دگه‌ل ئه‌فسه‌ران ل كه‌ركووك ئه‌نجامدای ب ڕێكا ئاسمانی دگه‌ل وه‌زیرێ به‌ڕه‌ڤانییێ سالار روكن صالح مه‌هدی عه‌مماش و سه‌رۆكێ سوپاسالارێ عێڕاقێ سه‌ردار تاهر یه‌حیا وسه‌رتیب روكن ئیبراهیم فه‌یسه‌ل ئه‌نصاری فه‌رمانده‌یێ هێزا دوو، و سه‌رتیب ئاسمانی روكن حه‌ردان تكریتی سه‌ركرده‌یێ هێزێن ئاسمانی به‌ره‌ڤ ناحیا شوانڤه چوون؛ چونكه د ئه‌ڤێ ناحیێدا شه‌ڕی ده‌ستپێكربوو، له‌وڕا سه‌رۆك كۆمار و كۆما دگه‌لدا دبه‌ره‌یێ پێشێیێ چه‌په‌رێن شه‌ڕیدا بوو، پشتی سه‌ركه‌ڤتنا هێزێن عێڕاقێ ل ناحیا شوان جاره‌كادی زڤڕی باژێڕێ كه‌ركووك" (الشعب، ع 48، 12 حزیران 1963؛ الجماهیر، ع 111، 13 حزیران 1963؛ الطلیعة، ع 1784، 12 حزیران 1963).
ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) دهژمارا 20 حوزه‌یرانا 1963ده‌نگۆباسه‌ك به‌لاڤه‌كر، تێدا دیاركربوو:"ئاژانسا نووچه‌یێن عێڕاقێ ل كه‌ركووك ڕاگه‌هاند هه‌ر ژ ڕۆژا ئێكێ یا ڕاگه‌هاندنا جڤاتا نێشتمانییا سه‌ركردایه‌تییا شۆڕه‌شێ، زێره‌ڤانێن نێشتیمانی پشكداری دشه‌ڕێن دژی یاخیبوویاندا كربون، هێزه‌كا زێره‌ڤانێن نێشتیمانی ب سه‌رۆكایه‌تییا ئیبراهیم خه‌لف ئه‌لعوبه‌یدی ژبۆ بجهئینانا كریاران ل ڕۆژا 11 حوزه‌یرانا 1963 به‌ره‌ڤ ئیسگه‌هێ كاره‌با ده‌ڤه‌را باكووری ل ده‌ڤه‌را دوبس ڤه‌چوون ژ نێشكاڤه چوار ژ یاخیگه‌ران ب ته‌قه‌یان هێرشكربوو ل سه‌ر ئه‌وان و بۆ ماوه‌یێ چوار ده‌مژمێران شه‌ڕه‌ته‌قه دناڤبه‌را ئه‌واندا به‌رده‌وام بوو د ئه‌نجامدا ئیبراهیم خه‌له‌ف ئه‌لعوبه‌یدی بریندار بوو، ئێكسه‌ر زێره‌ڤانێن نێشتیمانی خوه ڤه‌كێشان ئیبراهیم بۆ نزێكترین نه‌خوشخانه بربوون، به‌لێ هێزێن دیتر یێن عێڕاقێ ب هاریكارییا سوارێن سه‌لاحه‌ددین و خالیدێ كوڕێ وه‌لیدی به‌رده‌وام بوون دهێرشكرنا ل سه‌ر ده‌ڤه‌را دوبس و ته‌قته‌ق و ده‌ڤه‌رێن ده‌وروبه‌رێن ئه‌وێ دئه‌نجامدا ب دروستی ده‌ڤه‌ر هاتنه پاقژكرن و هێزێن عێڕاقێ و 40 تفه‌نگ بده‌ستخوه‌ڤه هینابوون و(12) ژ یاخیگه‌ران ئیخسیركربوون" (الطلیعة، ع 1784، 12 حزیران 1963؛ الجماهیر، ع 118، 20 حزیران 1963).
ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) و (الطلیعة) دهژمارا 16 حوزه‌یرانا 1963 دیاركربوو:" هێزێن چه‌كدارێن عێڕاقێ ب هێرشه‌كێ ل سه‌ر گوندێ قوره‌توو ل قه‌زا خانه‌قین ڕابوو د ئه‌نجامێ هێرشا عێڕاقێ یاخیگه‌رێن كورد ڕه‌ڤین به‌ره‌ڤ گوندێ كوراسلڤه چوون پشتی زیانێن مه‌زن داین" (الجماهیر، ع 114، 16 حزیران 1963؛ الطلیعة، ع 1787، 16 حزیران 1963).
هێزێن عێڕاقێ ب پشكنینا گوندێن گرده‌بان و گومه‌شین ل قه‌زا مه‌خمورێ ڕابووینه د ده‌مێ پشكنینێدا ب گرتنا هنده‌ك ژ شۆڕه‌شگێرێن كورد دناڤا ئه‌واندا به‌رپرسێ پارتی زه‌كی سه‌عید ڕاببوون، و ده‌ستێ خو دانابوون ل سه‌ر (15) تفه‌نگان و مه‌ترالیوزێن سڤك و ترومبێله‌كا لاندروڤه‌ر(الجماهیر، ع 116، 18 حزیران 1963؛ الطلیعة، ع 1789، 18 حزیران 1963).
ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) دهژمارا 23 حوزه‌یرانا 1963 دیاركر:" ل ڕۆژا 22 حوزه‌یرانا 1963 بارزانی هنده‌ك ژ نوكه‌رێن خوه هناردبوون ده‌ڤه‌را مه‌یدان كوئێك ژ ناحیه‌یێن (خانه‌قین) ێ یه، داكو ب دژی خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێ ڕابن، به‌لێ هێزێن عێڕاقێ هێرشكربوو ل سه‌ر ئه‌وان و هژماره‌كا ئه‌وان كوشتبوون" (الجماهیر، ع 121، 23 حزیران 1963).
ل ده‌مێ هێرشێن حكوومه‌تا عێڕاقێ بۆ سه‌رده‌ڤه‌رێن كوردستانێ به‌رده‌وام به‌رپرسێن مه‌زنێن عێڕاقێ سه‌ره‌دانا ده‌ڤه‌رێن كوردان كربوون و ب تایبه‌ت لیوایا كه‌ركووك، نووچه‌گه‌هانێ ئاژانسا نووچه‌یێن عێڕاقێ ل كه‌ركووك دیاركر: " ل ڕۆژا 23 حوزه‌یرانا 1963 سه‌رۆك وه‌زیران ئه‌حمه‌د حه‌سه‌ن به‌كر و سه‌رۆكێ سوپاسالارێ عێڕاقێ سه‌ردار روكن تاهر یه‌حیا و سه‌ركرده‌یێ هێزێن عێڕاقێ حه‌ردان تكریتی دگه‌ل هژماره‌كا دیترا به‌رپرسان سه‌ره‌دانا كه‌ركووك كربوون و گه‌ریانه‌ك د باژێرێ كه‌ركووكێدا كربوو پاشان سه‌ره‌دانا بنگه‌هێ سه‌ركردایه‌تییا هێزا دوو لێنێرین ل سه‌ر دوویماهیك سه‌ركه‌ڤتنێن هێزا عێڕاقێ كربوو" (الجماهیر، ع 122، 24 حزیران 1963؛ الطلیعة، ع 1794، 24 حزیران 1963؛ الهدف، ع 294، 25 حزیران 1963).
سه‌رۆك كۆمار عه‌بدولسه‌لام عارف ل 1 تیرمه‌ها 1963 سه‌ره‌دانا ده‌ڤه‌رێن باكووری كربوو د ئه‌ڤێ سه‌ردانێدا، سه‌ره‌دانا جه‌له‌ولا و ناحیا مه‌یدان و ده‌ڤه‌را خانه‌قین دكه‌ت، په‌یڤه‌ك بۆ ئه‌فسه‌ر و سه‌ربازان دابوو و تێدا " باسێ ڕۆلێ قاره‌مانانه‌یێ هێزێن عێڕاقێ كربوو، و كریارێن له‌شكه‌ری یێن باكوورێ وه‌لاتی ب تنێ وه‌ك مه‌شق و ڕاهێنان ژبۆ چوونا شه‌ڕێ چاره‌نڤێسی ل فه‌له‌ستین سالوخه‌ت دابوو"( الجماهیر، ع 130، 2 تموز 1963)، دماوه‌یێ هێرشێن عێڕاقێدا به‌رده‌وام سه‌رۆك كۆمار عه‌بدولسه‌لام عارفی سه‌ره‌دانا كه‌ركووك كربوو ل سه‌ر كه‌رتێن سه‌ربازی دگه‌ریا و سه‌رپه‌شتی ل سه‌ر شه‌ڕی كربوو، بۆنموونه ل 11 تیرمه‌ها 1963 (الطلیعة، ع 1810، 12 تموز 1963، الجماهیر، ع 141، 13 تموز 1963؛ العرب، ع 32، 13 تموز 1963) د ئه‌ڤان سه‌ره‌داناندا دیاردبیت شۆڕه‌شا كوردی ببوو جهێ مه‌ترسییه‌كا مه‌زن بۆ حكوومه‌تا عێڕاقێ، له‌وڕا بوویه ئه‌گه‌ر سه‌رۆك كۆمار بخوه سه‌ره‌دانا ده‌ڤه‌رێن كوردی بكه‌ت و سه‌رپه‌رشتیێ ل سه‌ر كریارێن له‌شكه‌ری بكه‌ت.
ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) دهژمارا 6 تیرمه‌ها 1963 دیاركربوو:" ل ده‌ڤه‌را شوان شه‌ڕه‌ك هاته ئه‌نجامدان دناڤبه‌را یاخیگه‌رێن خایین و هێزێن عێڕاقێ و ب هه‌ڤكاری دگه‌ل سوارێن سه‌لاحه‌ددین، دئه‌نجامدا هێزێن عێڕاقێ دربه‌كێ گران ل ئه‌واندا و هژماره‌كا مه‌زن ژكوشتی و برینداران دابوون و ئه‌وێن مایێن ب چه‌كێن خوه‌ڤه خوه ڕاده‌ستی هێزێن عێڕاقێ كربوون"( الجماهیر، ع 134، 6 تموز 1963).
ل ده‌مێ هێزێن عێڕاقێ پشكنین و دویڤچوونا شۆڕه‌شگێرێن كورد ل ده‌ڤه‌را مه‌خموور كرین، ده‌ستێ خوه دانابوو ل سه‌ر كۆگه‌هه‌كا چه‌كی، ئه‌ڤ چه‌كێ ل خوارێ تێدا دیتبوو، ئه‌و ژی: (76) تفه‌نگێن برنو، (12) تفه‌نگێن ئینگلیزی، (7) تفه‌نگێن نیچیری و (22) دمانجه و هژماره‌كا مه‌زن ژ چه‌كی و ته‌قه‌مه‌نییێن جیاواز(الطلیعة، ع 1807، 9 تموز 1963؛ الجماهیر، ع 137، 9 تموز 1963).
فه‌رمانده‌یێ
هێزا دوو
ئیبراهیم فه‌یسه‌ل
ئه‌نصاری
دبێژیت: پشتی
ب دوویماهیك هینانا
شه‌ڕێن
بارزان، كونتڕۆلكرنا
ده‌ڤه‌را
بارزان، هێزا
دوو هاته ڕاسپاردن
ژبۆ پاقژكرنا
ده‌ڤه‌را كه‌ركووك
(الجماهیر، ع
261، 10 تشرین
الثانی 1963؛
النهضة([11])،ع
10، 14 تشرین
الثانی 1963)، ئه‌ڤه
ڕامانا ئه‌وی
چه‌ندێ ده‌ت
ده‌ڤه‌را كه‌ركووك
چ جاران ب
دروستی نه‌كه‌ڤتیه
ل ژێر ده‌ستێ
هێزێن حكوومه‌تا
عێڕاقێ.
پشتی ڕاسپاردنا هێزا دوو، فه‌رمانده‌یا هێزا دوو ڕابوو ب پێكهینانا كه‌رتێن سه‌ربازی داكو ل ده‌ڤه‌رێ هه‌مییێ به‌لاڤ بكه‌ت و ب كارێ پشكنینا ده‌ڤه‌رێ ژ شۆڕه‌شگێران بكه‌ت، ب ئه‌ڤێ چه‌ندێ د ماوه‌یێ حه‌فتییه‌كێدا ده‌ڤه‌ر هه‌می هاتبوو گرتن، ئیبراهیم فه‌یسه‌ل ئه‌نصاری دبێژیت: "هێزێن مه دماوه‌یێ حه‌فتییه‌كێدا شیابوون ده‌ڤه‌را دورپێچكری ئه‌وا دناڤبه‌را زییێ بچوویك و ئالتون كۆپری ژ ڕۆژئاڤایێ و دناڤبه‌را قادركه‌ره‌م و گه‌رویێ باجده ژ ڕۆژهه‌لاتی و زنجیره چیایێن بازیان ل باكووری پاقژبكه‌ن، و هێزێن یاخیگه‌ران نه‌شیابوون ل هه‌مبه‌ر مه ب ڕاوه‌ستن، و ئێكسه‌ر پشتی ژ ئه‌ڤێ ده‌ڤه‌رێ دوویماهیك هاتین به‌ره‌ڤ ده‌ڤه‌را ئاغجله‌رڤه چوون و ئه‌وژی ژ یاخیگه‌ران پاقژكربوو ب ئه‌ڤێ چه‌ندێ ڕێكا دناڤبه‌را كه‌ركووك و سلێمانییێ هاته‌ڤه‌كرن"( الجماهیر، ع 261، 10 تشرین الثانی 1963؛ النهضة، ع 10، 14 تشرین الثانی 1963).
3- لیوایا سلێمانییێ:
لیوایا سلێمانییێ وه‌ك لیوایێن دیتر حكوومه‌تا عێڕاقێ ل حوزه‌یرانا 1963 ده‌ست ب هێرشێ ل سه‌رده‌ڤه‌رێن سه‌ر ب ئه‌ڤێ لیوایێڤه كربوو، ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) و (الطلیعة) دهژمارا 16 حوزه‌یرانا 1963 ده‌نگۆباس به‌لاڤه‌كر، و تێدا دیاركر" هێزێن چه‌كدارێن عێڕاقێ ل 15 حوزه‌یرانا 1963 ب پاقژكرنا شه‌ش گوندێن سه‌رب ده‌ڤه‌را سه‌ید صادقڤه ڕابووینه، و ئه‌ڤ گونده ژ هێرشبه‌ران پاقژكرنه و جاره‌كادی كه‌ڤته لژێر ده‌ستهه‌لاتا حكوومه‌تا عێڕاقێ و ئێمناهی لێ زڤریڤه" (الجماهیر، ع 114، 16 حزیران 1963؛ الطلیعة، ع 1787، 16 حزیران 1963).
ئێك ژ شه‌ڕێن گرنگ ل ئه‌ڤێ لیوایێ شه‌ڕێ ده‌ربه‌ندیخان بوو ئه‌وێ ل ڕۆژا چوارشه‌مبێ ل 26 حوزه‌یرانا 1963 هاتی ڕوویدان د ئه‌ڤی شه‌ڕیدا پڵانا شۆڕه‌شگێرێن كورد كونتڕۆلێ سه‌ر ده‌ڤه‌را ده‌ربه‌ندیخان و ده‌وروبه‌رێن ئه‌وێ بكه‌ن و ئازووقه‌یی ژ سه‌ربازگه‌هێن هێزێن عێڕاقێ ل چیای ببرن، ئانكو دورپێچه‌كا ئابووری داننه ل سه‌ر ده‌ڤه‌رێ، له‌وڕا شه‌ڕه‌كێ دژوار ل ئه‌ڤێ ده‌ڤه‌رێ هاته ڕوویدان هێزێن عێڕاقێ ب سه‌رپه‌رشتییا فه‌رمانده‌یێ جه‌حفه‌لا به‌تالیونا ئێك لیوا 27 پێشكار روكن ته‌وفیق عه‌بدولعه‌زیز بوو، شه‌ڕی بۆ ماوه‌یێ حه‌فت ده‌مژمێران ڤه‌كێشا ل دوویماهیكێ هێزێن عێڕاقێ، هێزێن شۆڕه‌شگێرێن كورد نه‌چاركربوون خوه ڤه‌كێشێن، به‌لێ ژماره‌یه‌كا زۆرا مه‌زن ژ كوشتییان دابوون، له‌وڕا پشتی ئه‌ڤی شه‌ڕی ل ده‌مێ عه‌بدولسه‌لام عارف ل 1 تیرمه‌ها 1963سه‌ردانا ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ كری هاتبوو ده‌ڤه‌را ده‌ربه‌ندیخان و سه‌ره‌دانا ئه‌ڤێ جه‌حفه‌لێ كر و دگه‌ل پێشكار روكن ته‌وفیق عه‌بدولعه‌زیز ڕووینشتبوخوار و باسێ ئه‌ڤی شه‌ڕی كربوون (الطلیعة، ع 1801، 2 تموز1963).
ئێك ژ شه‌ڕێن دی یێن گرنگ ل لیوایا سلێمانییێ هاتی ڕوویدان ئه‌وژی شه‌ڕێ فاشقولی بوو ل 27 حوزه‌یرانا 1963، ڕێڤه‌به‌رێ بزاڤێن سه‌ربازی ڕاگه‌هاندنه‌ك ل سه‌ر "كریارێن پاقژكرنا باكووری" ل 27 حوزه‌یرانا 1963 دا، دیار كربوو: هێزێن عێڕاقێ ب هه‌ڤكاری دگه‌ل سوارێن سه‌لاحه‌ددین و وه‌لیدی ل هه‌می جهان ب كریارێن كونترولكرنێ ڕابووینه و سه‌ركه‌ڤتنێن باش توماركرینه، به‌لێ ل شه‌ڕێ فاشقولی ئه‌وێ ل نێزیك دوكان هێزێن عێڕاقێ خوساره‌ت ببوون و ژهێزێن عێڕاقێ جیدار ئیبراهیم عه‌باس هاته كوشتن، و هنده‌كێن دیتر برینداربوون، لێ ده‌رباره‌ی شۆڕه‌شگێران پشتی شه‌ڕی كۆمه‌كا كه‌له‌خێن ئه‌وان دجهێ شه‌ڕێدا به‌ربه‌لاڤبوون و هێزێن عێڕاقێ چه‌كێ ئه‌ڤان كوشتییان كومكرن و پاشان كه‌رتێن سه‌ربازی یێن عێڕاقێ ل دویڤ پڵانا هاتی داڕشتن به‌رده‌وام بوون ل سه‌ر پێشڤه‌چوونێ(الجماهیر، ع 126، 28 حزیران 1963).
ڕێڤه‌به‌رییا جڤینێن سه‌ربازی ڕاگه‌هاندنه‌ك ل سه‌ر "كریارێن پاقژكرنێ ل باكووری" ل ڕۆژا 5 حوزه‌یرانا 1963 دابوو دیاركر: د سپێده‌هییا ئه‌ڤرۆكه ئه‌و ده‌ڤه‌را دورپێچكری ئه‌وا دناڤبه‌را قه‌سرۆك و ڕانیه هاته كونترولكرن و دگه‌لدا گوندێ چوارقورنه ئه‌وێ وه‌ك ئاسێگه‌هه‌ك ئاسێ و گرنگ بۆ شۆڕه‌شگێرێن كورد، كو ل پیش وه‌خت كۆمبوونا شاندێ مللی دگه‌ل مه‌لا مسته‌فا بارزانی ژبه‌ری ده‌ستپێكرنا كریارێن كونترولكرنا ده‌ڤه‌رێ لێ هاتبوو ئه‌نجامدان (جریدة الجماهیر، ع 134، 6 تموز 1963).
ڕۆژنامه‌یا (الرائد العربی)، دهژمارا 6 تیرمه‌ها 1963 ڕاپورته‌ك ل ژێر ناڤونیشانێ:" هزیمة جدیدة لعصابات البارزانی: شكه‌ستنه‌كا نوی یا چه‌كدارێن نه‌یاسایی یێن بارزانی" به‌لاڤه‌كربوو، تێدا دیاركربوو:" هێزێن عێڕاقێ یێن سه‌ركه‌ڤتی پشتی پێكدادانێن ئه‌وان دگه‌ل یاخیگه‌ران ل ده‌مژمێر 9 سپێدێ چوونه دناڤخۆییا ڕانیه دا و باژێرێ ڕانیه ئازادكرن، ب خوه‌شی ژلایێ خه‌لكێ ئه‌وێڤه هاتبوون پێشوازیكرن" (الرائد العربی، ع 1، 6 تموز 1963)، پشتی كونتڕۆلكرنا باژێرێ ڕانیه خه‌لكێ گوندێن "گرده‌جان و خانك و فریكه وكركور" لایه‌نگرییا خوه بۆ ده‌ستهه‌لاتا نیشتێمانی دیاركربوون و هه‌می چه‌كێن خوه ڕاده‌ستی ئه‌وان كربوون (الطلیعة، ع 1806، 8 تموز 1963).
پشتی كونتڕۆلكرنا باژێرێ ڕانیه ژلایێ هێزێن عێڕاقێ، سه‌رۆك كۆمار عه‌بدولسه‌لام عارف وشاندێ دگه‌لدا ل 12 تیرمه‌ها 1963 سه‌ره‌دانا لیوایا بیست ل باژێرێ ڕانیه ل لیوایا سلێمانییێ كربوو، ژلایێ فه‌رمانده‌یێ لیوایێ سه‌رتیب صه‌دیق مسته‌فاڤه هاتبوو پێشوازیكرن خوه‌شحالیا خوه ب سه‌ركه‌ڤتنێن ئه‌وان دیاركربوو(جریدة العرب، ع 32، 13 تموز 1963؛ جریدة الطلیعة، ع 1810، 12 تموز 1963؛ جریدة الجماهیر، ع 139، 11 تموز 1963). ڕۆژنامه‌یا (العرب) دهژمارا 14 تیرمه‌ها 1963 بابه‌تێ مانشێت خوه ل ژێر ناڤونیشانێ:"مقتل قائد العصاة فی منطقة بازیان: كوشتنا سه‌ركرده‌یێ یاخیگه‌ران ل ده‌ڤه‌را بازیان" تێدا رێڤه‌به‌رێ بزاڤێن سه‌ربازی دیاركربوو:" هێزێن عێڕاقێ ل ده‌مێ پشكنینا كه‌له‌خێ سه‌ركرده‌یێ یاخیگه‌ران ل ده‌ڤه‌را بازیان ئه‌وێ ژبه‌ری دوو ڕۆژان هاتی كوشتن ل ده‌مێ یاخیگه‌رێن ئه‌وی ل سه‌ر ڕێكا بازیان سلێمانییێ ل هه‌مبه‌رهێزێن چاڤدیر ڕاوه‌ستیایێن، نامه‌یه‌كا (عومه‌ر ده‌بابه) دگه‌لدا دیتبوون، ئه‌وژی ئێك ژ سه‌ركرده‌یێن یاخیگه‌رانه نامه‌یا خوه ئاڕاسته‌ی هه‌می سه‌ركرده‌یێن یاخیگه‌رێن بارزانی كربوو، داخوازا بهێن فره‌هیێ و بێ ده‌نگیێ ژ ئه‌وان كربوو گازنده‌یا تێكچوونا ئه‌وان ژئه‌گه‌رێ شكه‌ستنێن ئه‌وان یێن ئه‌ڤێ دوویماهیكێ ژ ئه‌وان كربوو، بۆ ئه‌وان دیاركربوو كو ژلایێ ئابووری و چه‌ك و ته‌قه‌مه‌نییان چ قوسیری نه‌هێته‌كرن؛ چونكه چه‌ك وته‌قه‌مه‌نیێن ئه‌وان به‌ره‌ڤ نه‌مانێڤه چوبوون"( العرب، ع 33، 14 تموز 1963).
ڕۆژنامه‌یا (العرب) دهژمارا 27 تیرمه‌ها 1963 وڕۆژنامه‌یا (الطلیعة) دهژمار28 تیرمه‌ها 1963 دیاركربوون:" هێزه‌ك ژ پۆلیسێن ڕێكخستی ب هه‌ڤكارییا سوارێن سه‌لاحه‌ددین ب ئازادكرنا گوندێن ئاشوكان، عه‌باس، داربه‌ل و شێخ حوسێن، ب گرتنا هنده‌ك یاخیگه‌ران ڕاببوون ئه‌وێن ژپێشڤه‌چونێن هێزێن عێڕاقێ ڕه‌ڤین و خوه دناڤا گوندیدا ڤه‌شارتێن، ئێك ژ سه‌ركرده‌یێن یاخیگه‌ران ب ناڤێ مه‌ئمون هیشام ئه‌لده‌باغ ل ده‌ڤه‌را بازیان هاته كوشتن" (جریدة العرب، ع 44، 27 تموز 1963؛ جریدة الطلیعة، ع 1822، 28 تموز 1963).
ده‌رباره‌ی هێرشا حكوومه‌تا عێڕاقێ ل سه‌ر ده‌ڤه‌را هه‌ڵه‌بچه و ده‌وروبه‌رێن ئه‌وێ، ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) دهژمارا 15 ته‌باخا 1963 و ڕۆژنامه‌یا (البلد) دهژمارا 17 ته‌باخا 1963ده‌نگۆباسه‌ك به‌لاڤه‌كر، و تێدا دیاركر: "نهالا زه‌له‌م و ده‌ڤه‌را هه‌له‌بچه ل 14 ته‌باخا 1963 ژ یاخیگه‌ران هاتبوون پاقژكرن " (الجماهیر، ع 174، 15 اب 1963؛ البلد، ع 16، 17 اب 1963)، به‌لێ پاشان هه‌ر هه‌مان ڕۆژنامه دهژمارا 6 ئه‌یلوولا 1963 ب هویری باس ژ چه‌وانییا هێرشكرنێ ل سه‌ر هه‌ڵه‌بچه كربوو، دیاركربوو:" پشتی كونتڕۆلا یاخیگه‌رێن بارزانی ل سه‌ر هه‌ڵه‌بچه بریارهاته دان هه‌ڵه‌بچه ژبن كۆنتڕۆلا یاخیگه‌ران بیننه ده‌ر، له‌وڕا ل 12 ته‌باخا 1963 جه‌حفه‌لا لیوایا بیست دگه‌ل سوارێن سه‌لاحه‌ددین ل ده‌مژمێر دوویێ نیڤرو گه‌هشتنه شه‌هره‌زور، پشتی بهینڤه‌دانه‌كا كورت هنده‌ك ژ كه‌رتێن له‌شكه‌ری ژبۆ لێنێرینا بارودۆخان هناردبوون ڕێكا دناڤبه‌را سه‌ید صادق، پرا زه‌لم و خورمال و دناڤبه‌را ناحیا سیروان ئه‌وا بۆ هه‌ڵه‌بچه دچیت، پشتی كریارا لێنێرینێ ب دوویماهیك هاتی جه‌حفه‌لا لیوایا بیست ب سه‌ركردایه‌تییا سه‌رتیب صه‌دیق مسته‌فا پێشڤه‌چوون كر، ل نێزیك پرا زه‌لم شه‌ڕه‌ك دناڤبه‌را ئه‌وان و یاخیگه‌رێن بارزانیدا هاته ڕوویدان، سه‌رباز و ئه‌فسه‌رێن لیوایێ ب هه‌می شیانێن خوه شه‌ڕ دگه‌ل ئه‌وان كربوو؛ چونكه یاخیگه‌ران به‌رهنگارییه‌كا مه‌زن كربوو، هه‌تا ل دوویماهیكێ خوساره‌تییه‌كا مه‌زن دایی و یێن مایین ژی ژ شه‌ڕی ڕه‌ڤین و كه‌له‌خێن خوه هێلانه د گوره‌پانا شه‌ڕیدا، پشتی ئه‌ڤی شه‌ڕی هێزا عێڕاقێ به‌ره‌ڤ ناحیه‌یا سیروانڤه چوو و كونتڕۆل ل سه‌ر ئه‌ڤێ ناحییێ و گوندێن ده‌وروبه‌رێن ئه‌وێ كربووو ژ یاخیگه‌ران ب دوویماهیك هینا، پاشان ئه‌ڤ هێزه ل 16 ته‌باخا 1963 به‌ره‌ڤ قه‌زایا هه‌ڵه‌بچه‌ڤه چوون، به‌لێ ژبه‌ری بگه‌هنه هه‌ڵه‌بچه هێزێن یاخیگه‌ران ژ ترساندا ڕه‌ڤیبوون؛ چونكه دهێرشێن ئه‌واندا ل نهالا زه‌لم و سیروان (150) كه‌س ژ یاخیگه‌ران هاتبوون كوشتن، له‌وڕا ئێكسه‌ر هاتنه دناڤخۆییا هه‌ڵه‌بچه دا و ژلایێ قایمه‌قامێ ئه‌وێڤه هاتبوون پێشوازیكرن، و پشتی نه‌ھ ڕۆژان هێزێن عێڕاقێ ب پاقژكرنا هه‌می ناحیه و قه‌زایێن ئه‌وێ ب تایبه‌ت قه‌زایا خورماتو ڕاببوو"(جریدة الجماهیر، ع 196، 16 ایلول 1963؛ جریدة النهضة، ع 4، ایلول 1963).
ڕێڤه‌به‌رێ بزاڤێن سه‌ربازی دیاركر: ل 14 ئه‌یلوولا 1963 چیای په‌موو و ده‌ڤه‌را دكه‌ڤته دناڤبه‌را سكرێ ده‌ربه‌ندیخان و سنوورێن ئێرانێ هاته كونترولكرن، ژ ده‌ستێ شۆڕه‌شگێرێن كورد هاته ده‌ركرن (الجماهیر، ع 205، 15 ایلول 1963).
سه‌رۆك كۆمار عه‌بدولسه‌لام عارف دگه‌ل شانده‌كێ سه‌ربازی ل 21 چریا ئێكێ 1963 سه‌ره‌دانا باژێرێ سلێمانییێ كربوو، پشتی دباژیریدا گه‌ریایی، گه‌ریانه‌ك ل سه‌ر كه‌رتێن سه‌ربازی ئه‌وێن سه‌رب لیوایا سلێمانییێڤه كر، په‌یڤه‌ك بو ئه‌فسه‌ر و سه‌ربازان دابوو و دیاركر ب زیترین ده‌م دێ مزگینییا سه‌ركه‌ڤتنێ دمه هه‌وه (البلد، ع 45، 22 تشرین الاول 1963؛ النهضة، ع 8، 31 تشرین الاول 1963).
ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) دهژمارا 9 چریا دوویێ 1963 بابه‌ته‌ك د مانشێت خوه‌دا ل ژێرناڤونیشانێ:" الأستیلاء علی قاعدة مهم للعصاة: كونتڕۆلكرنا بنگه‌هێ گرنگ یێ یاخیگه‌ران" به‌لاڤه‌كر، تێدا دیاركربوو:" ڕۆژا پێنج شه‌مبێ ل 8 چریا دوویێ 1963 كه‌رتێن هێزا دوو كونتڕۆل ل سه‌ر چه‌می رێزان كو ئێك ژ بنگه‌هێن یاخیگه‌ران یێن گرنگه ل ده‌ڤه‌را لیوایا سلێمانییێ كربوو سه‌ره‌رایێ هندێ ئه‌ڤ بنگه‌هه دكه‌ڤته ده‌ڤه‌ره‌كا ئاسێ ژده‌رڤه‌یی ڕێكێن هاتن و چوونێ دڤێت ب پییان یان ب ڕێكا گیانه‌وه‌ران بگه‌هنێ، به‌لێ ل دوویماهیكێ كونتڕۆل ل سه‌ر هاتبووكرن، د ئه‌ڤێ ده‌ڤه‌رێدا هژماره‌كا مه‌زن یا چه‌كی و ته‌قه‌مه‌نییان و ئازووقه‌یی و كه‌لوپه‌لێن ته‌ندروستی هه‌بوون، له‌وڕا كونتڕۆل ل سه‌رهه‌مییان هاتبووكرن" (الجماهیر، ع 260، 9 تشرین الثانی 1963).
4- لیوایا هه‌ولێرێ:
لیوایا هه‌ولێرێ ئێك لێوایێن گرنگ و ب ئاسێ بوو بۆ حكوومه‌تا عێڕاقێ؛ ژئه‌گه‌رێ هه‌بوونا گه‌له‌گ جهێن ئاسێ و چیایان وه‌ك بنگه‌هێن سه‌ره‌كی بوون بۆ شۆڕه‌شگێرێن كورد، له‌وڕا گه‌له‌ك هێرشێن مه‌زن ل سه‌ر ئه‌ڤێ لیوایێ هاتبوون ئه‌نجامدان. سه‌رۆك عه‌بدولسه‌لام عارف هه‌ر ژده‌ستپێكا ڕاگه‌هاندنا شه‌ڕی ل ده‌مێ سه‌ره‌دانا ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ كری سه‌ره‌دانا لیوایا هه‌ولێرێ كربوو ل 11 حوزه‌یرانا 1963 و سه‌رپه‌رشتی ل سه‌ر كریارێن هێرشا عێڕاقێ ل سه‌ر ئه‌ڤێ لیوایێ كربوو، په‌یڤه‌ك بۆ كه‌رتێن سه‌ربازی یێن لیوایا هه‌ولێرێ دابوو تێدا باسێ گرنگییا كۆنتڕۆلكرنا ل سه‌ر شۆڕه‌شگێرێن كورد و ڕوخاندنا ئه‌وان كربوو، د هه‌مان ده‌مدا ل ده‌مێ عه‌بدولسه‌لام عارف ل هه‌ولێرێ ئاژانسا نووچه‌یێن عێڕاقێ ڕاگه‌هاند" كه‌رتێن سه‌ربازی ل ده‌ڤه‌را ڕه‌واندوزێ ده‌ست ب پاقژكرنا ده‌ڤه‌رێ ژ هێرشبه‌رێن یاخیگه‌ر كرییه، یاخیگه‌ران ئاڵا سپی بلند كربوو و ڕاگه‌هاندنا خوه ڕاده‌ستكرنێ ل (هاودیان و بازلیان و دیزیان و جندیان) كربوو، له‌شكه‌رێ عێڕاقێ ل ده‌ڤه‌را ڕه‌واندوز و خنینان ب كریارێن وێره‌كیانه ڕاببوون، بوویه ئه‌گه‌ر یاخیگه‌ر تووشی زیانێن مه‌زن ببوون و هه‌تا نه‌چاربووین ژده‌ڤه‌رێ ده‌ربكه‌ڤن" (جریدة الطلیعة، ع 1784، 12 حزیران 1963)، ڕۆژنامه‌یا (الطلیعة) دهژمارا 19 حوزه‌یرانا 1963 دیاركربوو:" ڕێڤه‌به‌رییا بزاڤێن سه‌ربازی دیاركر ل 18 حوزه‌یرانا 1963 ده‌ڤه‌را گه‌روویا دیگه‌له هاته پاقژكرن، هێزێن چه‌كدارێن عێڕاقێ پێشڤه‌چوون كربوون ژبۆ پاقژكرنا گوندێن دیتر ژ نوكه‌رێن بارزانییان" (الطلیعة، ع 1790، 19 حزیران 1963).
ڕۆژنامه‌یا (الطلیعة) دهژمارا 20 حوزه‌یرانا 1963 سه‌رگۆتاره‌ك ل ژێر ناڤونیشانێ" قواتنا تندفع باتجاه منطقة بارزان: هێزێن مه به‌ره‌ڤ ئاڕاسته‌یا ده‌ڤه‌را بارزانڤه دچین" تێدا رێڤه‌به‌رێ بزاڤێن سه‌ربازی باسێ هێرشێن هێزێن عێڕاقێ ل سه‌ر گه‌له‌ك ده‌ڤه‌رێن ل كوردستانێ ئه‌وێن ل 19 حوزه‌یرانا 1963كربوو ئه‌وژی" ل ده‌ڤه‌را شه‌قلاوه هێزێن عێڕاقێ ب هه‌ڤكاری دگه‌ل هێزێن سوارێن سه‌لاحه‌ددین ب پاقژكرنا ده‌ڤه‌را كوره و هجران و ڤه‌كرنا ڕێكا گشتی ل ده‌ڤه‌رێ ڕابووینه. ل ده‌مێ هێزێن عێڕاقێ ب پاقژكرنا گوندێ (كومالان) ڕابوویین یاخیگه‌ران ل زیره‌كێ ژ زیرێن ئه‌وێ ب ته‌قه‌یان هێرشی ئه‌وان كربوو، له‌وڕا هێزێن عێڕاقێ نه‌چاربوون هێرشه‌كا توند ل سه‌ر ئه‌وان بكه‌ن هه‌تا بوویه ئه‌گه‌رێ كوشتن و برینداربوونا (20) كه‌سان ژ یاخیگه‌ران. ژ ئه‌گه‌رێ هێرشا ئاسمانی یا هێزێن عێڕاقێ ل سه‌ر ده‌ڤه‌را گه‌لییێ عه‌لی به‌گ شه‌ش كه‌س ژ یاخیگه‌ران هاتبوون كوشتن، محه‌مه‌د عه‌لی فه‌تاح ژ ڕه‌واندوز و سه‌عید بارزانی و شه‌ڕیف مێرگه‌سۆری و سه‌دیق عه‌بدولڵا دناڤ ئه‌ڤان كوشتییاندا بوون پاشان ل ده‌مێ پاقژكرنا ده‌ڤه‌رێن خورمال و ئه‌زمه‌ر هێزێن عێڕاقێ تووشی پێكدادانه‌كا بهێز ببوون" (الطلیعة، ع 1791، 20 حزیران 1963).
ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) و (الطلیعة) دهژمارا 21 حوزه‌یرانا 1963 ده‌گۆباسه‌ك به‌لاڤه‌كر، تێدا دیاركربوو:" هێزه‌ك تایبه‌ت ژ هێزێن چه‌كدارێن عێڕاقێ دگه‌ل سوارێن وه‌لیدی شیابوون ده‌ڤه‌را چیای قه‌ره‌جوغ ژ یاخیگه‌ران پاقژ بكه‌ن و یاخیگه‌ران بڕوخینێن و ده‌ستێ خوه بدانن سه‌ر (15) تفه‌نگان و چوار دمانجه و گرتنا (51) كه‌سان ژ یاخێگه‌ران" (الجماهیر، ع 119، 21 حزیران 1963؛ الطلیعة، ع 1792، 21 حزیران 1963).
ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) دهژمارا 22 حوزه‌یرانا 1963 ڕاپورته‌ك به‌لاڤه‌كر، تێدا دیاركر:" هێزێن عێڕاقێ ب هه‌ڤكاری دگه‌ل سوارێن سه‌لاحه‌ددین و سوارێن وه‌لیدی د پێشڤه‌چوونێدا به‌رده‌وام ببوون د ده‌ڤه‌رێن ته‌قته‌ق و كۆێسنجه‌قدا، به‌لێ ل ئه‌ڤان ده‌ڤه‌ران تووشی پێكدادانه‌كا بهێز بوون و به‌رهنگارییه‌كا دژوار ژلایێ یاخیگه‌ران هاتبوو كرن هژماره‌كا زۆرا لایه‌نگرێن خوه ژ هه‌می ده‌ڤه‌ران د ڕێكا ئه‌ڤان ده‌ڤه‌را كۆم كربوون، به‌لێ ل دوویماهیكێ هێزا عێڕاقێ شییابوو به‌رهنگارییا ئه‌وان ژناڤ ببه‌ت و د پێشڤه‌چوونێدا به‌رده‌وام بیت "(الجماهیر، ع 120، 22 حزیران 1963)، هه‌ر هه‌مان ڕۆژنامه دهژمارا 23 حوزه‌یرانا 1963 بابه‌تێ مانشێت خوه ل ژێر ناڤونیشانێ "طلائع الجیش دخلت كویسنجق: له‌شكه‌ر چوونه د كۆێسنجه‌قدا" به‌لاڤه‌كر، تێدا دیاركربوو:" هێزێن عێڕاقێ ب پاقژكرنا گوندێن ته‌قته‌ق و طوبزاوه ل نزێك كۆێسنجه‌ق ڕابووینه، ئارمانجا ئه‌وان هاته بجههینان ئه‌و ژی ڕوخاندنا بنگه‌هێن یاخیگه‌ران ئه‌وێن بارزانی و نوكه‌رێن ئه‌وی بۆخوه كربوونه بنگه‌هێن دانانا پڵانان ب دژی هاوه‌ڵاتییان، هه‌ردیسان دیاركربوو هێزێن عێڕاقێ چوونه دناڤخۆییا باژێرێ كۆێسنجه‌قدا و خه‌لكێ ئه‌وێ كه‌یفخوه‌شییا خوه ب هاتنا له‌شكه‌رێ عێڕاقێ بۆ ناڤخۆییا باژێرێ كۆێسنجه‌ق دیاركربوون، پاشان ده‌ست ب پاقژكرنا گوندێن ده‌وروبه‌ری ئه‌ڤی باژیری هاتبووكرن" (الجماهیر، ع 121، 23 حزیران 1963)، ل ده‌مێ هێزێن عێڕاقێ ده‌ستێ خوه داناتی ل سه‌ر باژێرێ كۆێسنجه‌ق ئێكسه‌ر ل ڕۆژا دویڤدا سه‌رۆك وه‌زیران ئه‌حمه‌د حه‌سه‌ن به‌كر سه‌ره‌دانا باژێرێ كۆێسنجه‌ق كربوو و ل سه‌ر ئه‌وان كه‌رتێن سه‌ربازی گه‌ریا ئه‌وێن سه‌ركه‌ڤتنه‌كا نوی د كونترولكرنا گوندێن ده‌وروبه‌ری كویسنجه‌قدا توماركرین، په‌یڤه‌ك بۆ ئه‌فسه‌ر و سه‌ربازێن عێڕاقێدا، تێدا په‌سنا ئه‌وان كربوو د وره‌یا ئه‌وان و یا سوارێن سه‌لاحه‌ددین و وه‌لیدی یا بلند (الطلیعة، ع 1794، 24 حزیران 1963؛ الجماهیر، ع 122، 24 حزیران 1963).
ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) دهژمارا 29 حوزه‌یرانا 1963 بابه‌تێ مانشێت خوه ل ژێر ناڤونیشانێ" حركة جریئة لقواتنا الباسلة: بزاڤه‌كا ب وێره‌ك یا هێزێن قاره‌مان" به‌لاڤه‌كربوو، ئه‌ڤ ده‌نگۆباسه تێدا دیاركربوو:" هێزێن عێڕاقێ ل ڕۆژا 28 حوزه‌یرانا 1963 ب بزاڤه‌كا وێره‌ك ڕابوون، ئه‌و ژی ب ڕوخاندنا جهه‌ك بهێز یێ یاخیگه‌ران ل ده‌ڤه‌را حه‌ریر، یاخیگه‌ران ئه‌ڤ جهه دانابوون وه‌ك بنگه‌هه‌ك ژبۆ هێرشكرنێ ل سه‌ر كاروانێن د ڕێكا سه‌لاحه‌ددین - خه‌لیفان ده‌ربازدبن، ل دویڤ یاخیگه‌ران كه‌ڤتن هه‌تا ژ ده‌ڤه‌رێ ده‌ركرین و پاشان ده‌ستێ خوه دانابوون ل سه‌ر هژماره‌كا مه‌زن ژ چه‌كی و ته‌قه‌مه‌نییان ب ئه‌ڤی شێوه‌ی ئه‌ڤ ڕێكه هاته ڤه‌كرن"( الجماهیر، ع 127، 29 حزیران 1963).
ده‌رباره‌ی شه‌ڕێ چیایێ هه‌یبه‌ت سولتان و هێرشا حكوومه‌تا عێڕاقێ بۆ سه‌ر ئه‌ڤی چیای چه‌ندین ڕۆژنامه‌یێن عێڕاقێ باسێ كونتڕۆلكرنا ئه‌ڤی چیای كربوو ژ ئه‌وان (الجماهیرو الطلیعة و الرائد العربی والفلاح)، د ئه‌ڤان ڕۆژنامه‌یاندا هه‌مان ناڤونیشانێن بابه‌تی هاتبوو ئه‌و ژی"تطهیر جبل هیبة السلطان، قواتنا الباسلة تدك موقعا بلعصاة: پاقژكرنا چیایێ هه‌یبه‌ت سولتان، هێزێن قاره‌مان هێرشی جهێ یاخیگه‌ران كر" تێدا دیاركربوو:" ڕێڤه‌به‌رێ بزاڤێن سه‌ربازی ل 30 حوزه‌یرانا 1963 ڕاگه‌هاندنه‌ك ل سه‌ر كریارێن پاقژكرنا باكووری ل 30 حوزه‌یرانا 1963 دیاركر: پشتی هێزێن عێڕاقێ ل حه‌فتییا بووری ده‌ڤه‌را كۆێسنجه‌ق و ده‌وروبه‌رێن ئه‌وێ پاقژكرین ژ چه‌كدارێن نه‌یاسایی، یاخیگه‌رێن كورد ب كۆمكرنا یاخیگه‌رێن خوه ژ هه‌می ده‌ڤه‌ران ڕابوون و هه‌می ل چیای هه‌یبه‌ت سولتان كۆمكربوون ئه‌و چیایێ پیش وه‌خت جهێن ئاسێ لێ دانایین و مفا ژ ئاسێكرنا ئه‌وێ دیتین، له‌وڕا دسپێده‌هییا 30 حوزه‌یرانا 1963 هێزێن چه‌كدارێن عێڕاقێ ب هه‌ڤكاری دگه‌ل سوارێن سه‌لاحه‌ددین و وه‌لیدی هێرشه‌كا سه‌رنج ڕاكیش سه‌ر ئه‌ڤی جهێ ئاسێ ئه‌وێ (600) یاخیگه‌ر تێدا كربوون، كونتڕۆل ل سه‌ر ئه‌وان كرن و چیا ژ یاخیبوویان پاقژ كربوو" (الجماهیر، ع 129، 1تموز 1963؛ الطلیعة، ع 1800، 1 تموز 1963؛ الرائد العربی، ع 1، 1 تموز 1963؛ الفلاح، ع 3، 2 تموز 1963).
به‌لێ ئیبراهیم فه‌یسه‌ل ئه‌نصاری فه‌رمانده‌یێ هێزا دوو دبیرهاتنێن خوه‌دا دیاركربوو:" پشتی گه‌هشتنا جه‌حفه‌لا پێنج بۆ كۆێسنجه‌ق فه‌رمانده‌یێ جه‌حفه‌لێ سه‌عید حه‌موو هێرش كربوو ل سه‌ر چیای هه‌یبه‌ت سولتان بێ كو لێنێرینا ده‌ڤه‌رێ بكه‌ت و بێ زانینا بنگه‌هێ هێزا دوو، له‌وڕا هێرشا ئه‌وی سه‌ركه‌ڤتن نه‌هینا و زیانێن گیانی یێن مه‌زن هاتبوو دان (14) كه‌س ژپله‌یێن جیاواز هاتبوون كوشتن و (32) بریندار ببوون، له‌وڕا پشتی ئه‌ڤێ كریارێ هێزا دوو هێرشه‌كا مه‌زن كربوو ل سه‌ر ئه‌ڤی چیای پشتی شه‌ڕه‌كێ دژوار شیابوون كونتڕۆلێ ل سه‌ر گه‌رویا هه‌یبه‌ت سولتان بكه‌ت" (الأنصاری،2019، 2013 2015). دیسان سه‌عید حه‌موو فه‌رمانده‌یێ جه‌حفه‌لا سوپایێ پێنج دبیرهاتنێن خوه‌دا دبێژیت:" ل 25 حوزه‌یرانا 1963 جه‌حفه‌لا سوپایێ پێنج هێرشی یاخیگه‌ران ل چیای هه‌یبه‌ت سولتان كربوو، به‌لێ هێزا مه تووشی به‌رهنگارییه‌كا دژوار بوون د چه‌په‌ره‌كێ به‌رفره‌هدا ژلایێ یاخیگه‌ران، سه‌ره‌رایی هه‌بوونا چه‌ك و ته‌قه‌مه‌نی و تانك لێ شه‌ڕی بۆ ماوه‌یه‌ك درێژ ڤه‌كێشا ل دوویماهیكێ هێزا مه دگه‌ل سواران نه‌چاربوون خوه ژجهێ شه‌ڕی ڤه‌كێشن، به‌لێ پاشان ئاماده‌كاریێن مه‌زن هاتبوون كرن و دگه‌ل دانانا پڵانه‌كا جێگر ژبۆ هێرشا دوویێ ل سه‌ر چیای هه‌یبه‌ت سولتان ل 30 حوزه‌یرانا 1963 د ئه‌نجامدا ئه‌ڤێ هێرشێ سه‌ركه‌ڤتن هینا و كونتڕۆل ل سه‌ر چیای و یاخیگه‌ران هاتبووكرن"(حمو، 1977، 73 80). لێ هه‌ر چه‌وا بیت هێزێن پێشمه‌رگه‌یی به‌رهنگارییه‌كا مه‌زن ل شه‌ڕێ چیای هه‌یبه‌ت سولتان كربوو، شه‌ڕی بۆ ماوه‌یێ ڕۆژه‌كا دروست ڤه‌كێشابوو، هێزێن پێشمه‌رگه‌یی شیابوون تابوره‌كا دروست یا هێزێن پیاده یێن عێڕاقێ ژناڤ ببه‌ت، (80) كه‌س ژهێزێن عێڕاقێ د ئه‌ڤی شه‌ڕیدا هاتبوون كوشتن، ئه‌ڤی شه‌ڕی و سه‌ركه‌ڤتنا هێزێن شۆڕه‌شگێرێن كورد ده‌نگڤه‌دانه‌كا مه‌زن دڕۆژنامه‌یا بیانیدا په‌یداكربوو(دشنر، 2014، 255- 256).
ده‌مێ عه‌بدولسه‌لام عارفی ل 1 تیرمه‌ها 1963 سه‌ره‌دانا ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ كری ل جه‌له‌ولا په‌یڤه‌ك بۆ ئه‌فسه‌ر و سه‌ربازان دایی د په‌یڤا خوه دا دیاركربوو"... ل 30 حوزه‌یرانا 1963 ژ گرنگترین به‌روكێن كه‌ڤتییه ل بن ده‌ستێ مه ئه‌و ژی به‌روكێ هه‌یبه‌ت سولتان بوو" (الطلیعة، ع 1801، 2 تموز 1963). هه‌ردیسان حازم جه‌واد وه‌زیرێ سه‌رۆكاتیا كاروبارێن كۆمارێ پشتی ژ سه‌ره‌دانا كه‌ركووك وهه‌ولێرێ زڤڕی به‌غدا ڕاگه‌هاندنه‌ك دابوو، د ئه‌ڤێ ڕاگه‌هاندنێدا دیاركربوو" ده‌رباره‌ی ئه‌وێ سه‌ركه‌ڤتنا دوویماهیكێ یا هێزێن كۆماری ل شه‌ڕێ هه‌یبه‌ت سولتان نیشانه‌یه‌كا گرنگ یا بهێزبوونا ئه‌ڤێ هێزێیه، و یاخیگه‌ر د ئه‌ڤی شه‌ڕیدا هاتنه شكاندن و ل دویڤ ڕاپورته‌كا سه‌ربازی نێزیك (400) كه‌سان هاتنه كوشتن د ئه‌ڤی شه‌ڕیدا، ده‌رباره‌ی هێزێن عێڕاقێ ژماره‌یه‌كا كێم ژكوشتی و برینداران دابوو"( الجماهیر، ع 139، 11 تموز 1963). به‌لێ ل ئه‌ڤێرێ دیاردبیت زێده‌روییه‌كا مه‌زن د هژمارا كوشتیاندا هه‌یه؛ چونكه د شه‌ڕێ ئێكێ یێ هه‌یبه‌ت سولتان ده‌مێ هێزێن شۆڕه‌شگێرێن كورد سه‌ركه‌ڤتین و یێن حكوومه‌تا عێڕاقێ شكه‌ستین، ب تنێ كه‌سه‌ك ژهێزێن پێشمه‌رگه‌یی هاتبوو كوشتن و سێ یێن دیتر بریندارببوون ئێك ژ ئه‌وان برینداران عه‌بدولڵا ئاغایی پێشده‌ری بوو، ڕاسته دهێرشا دووییدا هێرشه‌كا مه‌زن ب توپ و فرۆكه‌یان هێرشكربوو به‌لێ نه ل دویڤ هژمارا ئه‌وان دیار كری (بارزانی، به‌رگی سێیه‌م، به‌شی یه‌كه‌م، 2004، 133).
ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) دهژمارا 14 تیرمه‌ها 1963 بابه‌تێ مانشێت خوه ل ژێر ناڤونیشانێ " سحق مقاومة العصاة فی جبل حریر: هه‌لوه‌شاندنا به‌رهنگارییا یاخیگه‌ران ل چیای حه‌ریر" و ل سه‌ر هه‌مان ڕۆژنامه‌یا (العرب) دهژمارا 14 تیرمه‌ها 1963ڕاپورت به‌لاڤكربوون، و تێدا دیاركربوو: "عه‌بدولسه‌لام عارف ژبه‌ری حه‌فتییه‌كێ گوتاره‌ك پێشكیشی ئه‌فسه‌ر و سه‌ربازان ل جه‌حفه‌لا لیوایا پێنج ل حه‌ریر كربوو و داخواز ژ ئه‌وان كربوو دیارییا سه‌ركه‌ڤتنێ ل سه‌ر جوداخوازێن خایین ل چیای حه‌ریر ب هه‌لكه‌ڤتا بیرهاتنا جه‌ژنا تیرمه‌هێ پێشكیشی جه‌ماوه‌ری بكه‌ن، ژلایێ خوه‌ڤه ئه‌فسه‌ر و سه‌ربازان سوز دابوویێ ئه‌ڤێ چه‌ندێ بجهبهینت، ب ئه‌ڤێ چه‌ندێ ل ڕۆژا 14 تیرمه‌ها 1963 سوبحی عه‌بدولحه‌مید رێڤه‌به‌رێ بزاڤێن سه‌ربازی دیاركر: پشتی ئه‌نجامدانا شه‌ڕه‌كێ دناڤبه‌را یاخیگه‌ران و هێزێن عێڕاقێ ل 13 تیرمه‌ها 1963، هێزێن عێڕاقێ ئه‌ڤروكه سپێدێ ئانكو ل 14 تیرمه‌ها 1963 شیابوون به‌رهنگارییا یاخیگه‌ران ل چیای حه‌ریر ب هه‌لوه‌شینت ، و پێشڤه‌چوونێ به‌ره‌ڤ سپیلك ڤه بكه‌ن، و یاخیگه‌ر تووشی ڕوخاندنه‌كا مه‌زن بوون، له‌وڕا ڕه‌ڤین به‌ره‌ڤ پرا (خالان) ڤه‌چوون، ب ئه‌ڤی شێوه‌ی ئه‌ڤ جهێ ئاسێ ئه‌وێ بارزانی هیڤییێن خوه ل سه‌ر دانای، هێزێن عێڕاقێ شیابوون هژماره‌كا مه‌زن ژ یاخیگه‌ران ل نوهالا كوله ئابلوقه بده‌ن و ئه‌و دنوكه‌دا دناڤبه‌را كوشتنێ و دیلگرتنێ دانن" (الجماهیر، ع 142، 14 تموز 1963؛ العرب، ع 33، 14 تموز 1963؛ الفلاح، ع 5، 16 تموز 1963).
ڕێڤه‌به‌رێ بزاڤێن سه‌ربازی ل 15 تیرمه‌ها 1963 ڕاگه‌هاندنه‌ك دابوو دیاركر:"هێزێن عێڕاقێ و سوارێن سه‌لاحه‌ددین به‌رده‌وام بوون ل سه‌ر پاقژكرنا گوند و ده‌ڤه‌رێن ده‌وروبه‌رێ گه‌روویا سپیلك ئه‌وا ب دروستی ل 13 تیرمه‌ها 1963 ژ یاخیگه‌ران هاتی پاقژكرن. هه‌ردیسان دیاركربوو ل ژێركارتیكرنا شكه‌ستنا یاخیگه‌ران ل ده‌ڤه‌را حه‌ریر ل ئه‌ڤێ سپێدێ حوسێن خدر ئاغا سورچی دگه‌ل (50) چه‌كداران دگه‌ل چه‌كێن ئه‌وان خوه ڕاده‌ستی هێزێن حكوومه‌تێ كربوو، ڕاگه‌هاندنا لایه‌نگرییا خوه بۆ ده‌ستهه‌لاتا نیشتیمانی كربوو، و ئه‌ڤ كه‌سانێن هه‌نێ دگه‌ل هۆزا سورچی دگه‌ل هێزێن عێڕاقێ یێن نێشتیمانی بوون به‌لێ ل 10 حوزه‌یرانێ خوه ژ ئه‌ڤێ هۆزێ ڤه‌كربوون چووبوون دگه‌ل یاخیگه‌ران، له‌وڕا جاره‌كا دی ڤه‌گه‌ران دگه‌ل هۆزا خوه و سوارێن سه‌لاحه‌ددین" (الطلیعة، ع 1813، 17 تموز 1963؛ العرب، ع 35، 16 تموز 1963).
دبه‌رده‌وامیكرنا كونتڕۆلا هێزێن عێڕاقێ ل سه‌ر ده‌ڤه‌رێن لیوایا هه‌ولێر ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) دهژمارا 18 تیرمه‌ها 1963 د بابه‌تێ مانشێت خوه ل ژێرناڤونیشانێ:" جبل كورك المنیع یسقط فی ایدی قواتنا: چیای كوره‌ك یێ ئاسێ كه‌ڤته دده‌ستێ هێزێن مه‌دا" به‌لاڤه‌كربوو، و ڕۆژنامه‌یا (العرب) دهژمارا 18 تیرمه‌ها 1963 ده‌نگۆباسه‌ك ل ژێر ناڤونیشانێ " تطهیر جبل (كورك) انتصار جدید لقواتنا فی عملیات مطاردة الخونة: پاقژكرنا چیایێ كوره‌ك سه‌ركه‌ڤتنه‌كا نویی بوو بۆ هێزێن مه د كریارا ده‌ركرنا خایینان" به‌لاڤه‌كربوو و ڕۆژنامه‌یا (الطلیعة) دهژمارا 18 تیرمه‌ها 1963 بابه‌تێ مانشیت ل ژێر ناڤونیشانێ " هزیمة منكرة للعصاة فی جبل كورك: شكه‌ستنه‌كا مه‌زن یا چه‌كدارێن نه‌یاسایی ل چیایێ كوره‌ك " ل سه‌ر ئه‌ڤان ناڤونیشانان ده‌نگۆباسێن خوه ب ئه‌ڤی شێوه‌ی دابوون:" ڕێڤه‌به‌رێ بزاڤێن سه‌ربازی ڕاگه‌هاندنه‌ك ل دور كریارێن پاقژكرنێ ل باكوورێ وه‌لاتی ل ڕۆژا 17 تیرمه‌ها 1963 هاتبوو: كه‌رتێن سه‌ربازی یێن عێڕاقێ كونتڕۆل ل سه‌ر گۆپیتكا چیای كوره‌ك یێ ئاسێ كرن پشتی شه‌ڕه‌ك درێژ د ماوه‌یێ ڕۆژێ هه‌میێ ڤه‌كیشایێ، به‌رهنگارییا یاخیگه‌ران ل به‌رامبه‌ر هێزێن عێڕاقێ و سوارێن سه‌لاحه‌ددین هاته هه‌لوه‌شاندن، د ئه‌نجامدا ده‌رگه‌هێ جهێ كوره‌ك و گه‌روویا گه‌لیێ عه‌لی به‌گ كه‌فته ل ژێر ده‌ستێ مه‌دا" (الجماهیر، ع 146، 18 تموز 1963؛ العرب، ع 37، 18 تموز 1963؛ الطلیعة، ع 1814، 18 تموز 1963)، پشتی هێزێن عێڕاقێ كۆنتڕۆل ل سه‌ر چیای كوره‌ك كرین ل ڕۆژا 18 تیرمه‌ها 1963 به‌رده‌وامی ب پێشڤه‌چونێن خوه كربوو ده‌ستێ خودانابوو ل سه‌ر ده‌شتا بێخال و سیلاڤێن ئه‌وێ بێ كو به‌رهنگاری ژلایێ شۆڕه‌شگێران بهێته‌كرن؛ چونكه وره‌یا ئه‌وان ژ ئه‌گه‌رێ ئه‌وێ شكه‌ستنا ڕۆژا پێشتر ل كوره‌ك تووشبووین هه‌ڵوه‌شابوو(الطلیعة، ع 1815، 19 تموز 1963) .
كونترول ل سه‌ر چیای نه‌واخین و بلنداهییت سێریچمه ل ڕۆژا 19 تیرمه‌ها 1963 هاتبووكرن شۆڕه‌شگێرێن كورد ژێ هاتبوونه ده‌ركرن، و ڕێكا گه‌لییێ عه‌لی به‌گ یێ ئاسێ هاته‌ڤه‌كرن، وه‌كو دیار كه‌ڤتنا جهێ سپیلك و خوا و نه‌واخین و ڤه‌كرنا ڕێكا گشتی د ئه‌ڤی ماوه‌یێ كورتدا و ڕوخاندنا شۆڕه‌شگێران ڕامانا هه‌لوه‌شاندنا وره‌یا ئه‌وان دده‌ت و نه‌مانا شیانێن شه‌ڕكرنێ ل ده‌ڤ شۆڕه‌شگێران چاره‌نڤێسێ ئه‌وان دیاره ژنێزیك نامینن (العرب، ع 38، 20 تموز 1963). مه‌سعوود بارزانی دپه‌رتووكا خوه‌دا دیاردكه‌ت:" ژئه‌گه‌رێ ناكوكیێن دناڤبه‌را رێزێن پێشمه‌رگه‌یی و ب یارمه‌تییا چه‌ته‌یێن حوسێن ئاغایی سورچی هێزێن حكوومه‌تێ شیابوون سه‌ركه‌ڤتنه‌كا مه‌زن د داگیركرنا سپیلك و گه‌لییێ عه‌لی به‌گ و كوره‌ك دا بهینیت"(بارزانی، به‌رگی سێیه‌م، به‌شی یه‌كه‌م، 2004، 136).
ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) دهژمارا 2 ته‌باخا 1963 ده‌نگۆباسه‌ك به‌لاڤكر، تێدا دیاركربوو:" هێزێن عێڕاقێ دگه‌ل سوارێن سه‌لاحه‌ددین ل سپێده‌هییا 1 ته‌باخا 1963 ب بزاڤه‌كا وێره‌ك ل بافستیان ڕابوو و شیابوون ده‌ڤه‌را هاودیان داگیر بكه‌ن، ئه‌و ده‌ڤه‌را یاخیگه‌ران كری ده‌ڤه‌ره‌كا ئاسێ ژبۆ به‌ره‌ڤانیكرنا ده‌ڤه‌را بارزان، هێزێن عێڕاقێ شیابوون ئه‌وان بشكینن و هژماره‌كا مه‌زن ژ ئه‌وان خۆ ڕاده‌ستكر بوون. شێخ ره‌شید لولان سه‌رۆكێ ئایینی یێ هۆزا برادۆست یا كوردی گه‌هشته ده‌ڤه‌را دیانا داكو بخوه سه‌رپه‌رشتییێ ل سه‌ر پاقژكرنا ده‌ڤه‌را برادۆست ژ بارزانییان بكه‌ت. و هێزێن عێڕاقێ گه‌هشته جهێ به‌رهنگارییا یاخیگه‌ران دناڤبه‌را رووبارێ زییێ مه‌زن و ده‌ڤه‌را بارزان وه‌ك ده‌ستپێكه‌ك بۆ پاقژكرنا بارزان بخوه"( الجماهیر، ع 161، 2 اب 1963).
ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) دهژمارا 5 ته‌باخا 1963 بابه‌ت دمانشێتێ خوه دا ل ژێرناڤونیشانێ" سقطت بارزان: بارزان كه‌ڤت" به‌لاڤه‌كربوو و ڕۆژنامه‌یا (البلد) دهژمارا 5 ته‌باحا 1963 بابه‌تێ مانشێتێ خوه ل ژێرناڤونیشانێ: " نصر رائع لقواتنا فی شمال الوطن: سه‌ركه‌ڤتنه‌كا مه‌زن یا هێزێن مه ل باكوورێ وه‌لاتی" به‌لاڤه‌كربوو و ڕۆژنامه‌یا (الفلاح) دهژمارا 8 ته‌باخا 1963 بابه‌تێ مانشیتێ خوه ل ژێر ناڤونیشانێ" العصاة يلفظون انفاسهم الاخیرة: یاخیبوویان هه‌ناسا خۆ یا دوویماهیكێ كێشا" به‌لاڤه‌كربوو، ل سه‌ر ئه‌ڤان بابه‌تان ده‌نگۆباسێن خوه به‌لاڤه‌كربوون، تێدا دیاركربوون:" ڕێڤه‌به‌رێ بزاڤێن سه‌ربازی باسێ كریارێن پاقژكرنا باكووری ل 4 ته‌باخا 1963 كربوو ئه‌وژی: پشتی شكه‌ستنا یاخیگه‌ران ل پیرس و زێبار هێزێن ئه‌وان ئه‌وێن ماین هه‌می ل بنگه‌هێ خوه یێ ئاسێ ل بارزان كومكربوون ژبۆ به‌ڕه‌ڤانیكرنێ، د ئه‌ڤان ڕۆژێن دوویماهیكێدا ئه‌ڤ به‌روكه كربوون به‌روكێن ئاسێ و ب ئێمناهی تێدا دژییان، به‌لێ هێزێن عێڕاقێ دگه‌ل سوارێن سه‌لاحه‌ددین نه ڕاوه‌ستیان هه‌تا ل سپێده‌هییا 4 ته‌باخا 1963 به‌ره‌ڤ ئه‌ڤی جهێ ئاسێ چوبوون ژبۆ هێرشه‌كرنێ ل سه‌ر یاخیگه‌رێن بارزانی، د ئه‌نجامدا شه‌ڕه‌كێ دژوار و مه‌زن دگه‌ل بارزانییان كربوو بارزانییا د ئه‌ڤی شه‌ڕیدا گه‌له‌ك به‌رهنگاری ژ جهێ خوه یێ ئاسێ كربوون، به‌لێ دئه‌نجامدا هێزێن عێڕاقێ شیابوون بارزان داگیربكه‌ن پشتی یاخیگه‌ران زیانێن مه‌زن داین هه‌تا ل ده‌مێ ڕه‌ڤین نه‌شیابوون كه‌له‌خێن خوه ل گه‌ل خوه ببه‌ن، دیسان هه‌ر د ئه‌ڤێ ڕۆژێدا هێزێن عێڕاقێ شیابوون جهه‌كێ دیتر یێ ئاسێ یێ یاخیگه‌رێن بارزانی داگیر بكه‌ن ئه‌و ژی (مازنه) بوو پشتی شه‌ڕه‌كێ درێژ كو پتری دوو ڕۆژان ڤه‌كێشای ژ ئه‌گه‌رێ به‌رهنگارییا ئه‌وان یا دژوار به‌لێ ل دوویماهیكێ زیانه‌كا گه‌له‌ك مه‌زن بخوه‌ڤه دیتبوون، پشتی ئه‌ڤان سه‌ركه‌ڤتنان وه‌زیرێ به‌ڕه‌ڤانییێ سالار روكن صالح مه‌هدی عه‌مماش بروسكه‌یه‌كا پیروزباهیێ ب هه‌لكه‌ڤتا ئه‌ڤان سه‌ركه‌ڤتنان بۆ هێزێن عێڕاقێ ل باكووری هناردبوو، تێدا ده‌ستخوه‌شی بده‌ستڤه‌هینانا ئه‌وان سه‌ركه‌ڤتنێن سوپایێ ئێك و دوو و كه‌رتێن شه‌ڕكه‌ر و ب تایبه‌ت سوپایێ سێیێ ب داگیركرنا هاودیان و سوپایێ پێنج ئه‌وێن ب شكاندنا دوژمنی ل مازنه و سوپایێ چوار ب داگیركرنا بارزان ڕابوویین كربوو" (البلد، ع 11، 5 اب 1963؛ الجماهیر، ع 164، 5 اب 1963؛ الهدف، ع 299، 6 اب 1963؛ الفلاح، ع 8، 8 اب 1963).
به‌لێ هێرشا ل سه‌ر بارزان ب ئه‌ڤی ئاوایی ب دوویماهیك نه‌هات ل ده‌ستپێكێ حكوومه‌تا عێڕاقێ هێرشه‌كا مه‌زن ب توپ فرۆكه‌یان كربوو ل سه‌ر ده‌ڤه‌را بارزان سه‌ركه‌ڤتن هینابوو، لێ بارزان وه‌ك د ڕاگه‌هاندنێن ئه‌وان یێن دئێزگه و ڕۆژنامه‌یاندا به‌لاڤه‌كرین نه‌هاتبوو داگیركرن؛ چونكی هه‌ر ژ 31 تیرمه‌ها 1963 تا 17 ئه‌یلوولا 1963 شه‌ڕ دناڤبه‌را هێزێن حكوومه‌تێ شۆڕه‌شگێرێن كورداندا د ئه‌ڤی ده‌ڤه‌رێدا به‌رده‌وام دبن دهنده‌ك شه‌ڕاندا هێزێن پێشمه‌رگه‌یی ئه‌وێن ب سه‌ركێشییا مه‌لا مسته‌فا بارزانی سه‌ركه‌ڤتنێ توماردكه‌ن و هنده‌ك شه‌ڕێن دیتردا هێزێن حكوومه‌تێ سه‌ركه‌ڤتن هینابوو(بارزانی، به‌رگی سێیه‌م، به‌شی یه‌كه‌م،136 143).
ڕۆژنامه‌یا (الفلاح) دهژمارا 20 ته‌باخا 1963 دیاركربوو:" فه‌رمانده‌یێ سوپایێ ئێك عهبدولكهریم فه‌رحان ڕاگه‌هاندنه‌ك پێشكیش ئاژانسا نووچه‌یێن عێڕاقێ ل سه‌ر وره‌یا له‌شكه‌رێ عێڕاقێ ل باكووری كربوو و دیاركر: سه‌رباز و ئه‌فسه‌رێن عێڕاقێ و سوارێن سه‌لاحه‌ددین ب وره‌یه‌كا بلند ب كریارێن پاقژكرنا باكووری ژ یاخیگه‌رێن بارزان ڕابووینه، و هه‌مێ پێكڤه هه‌ڤركیی دكه‌ن ل سه‌ر پشكداریكرنا ئه‌ڤان كریاران، و دیسان دبێژیت: ئه‌ز ئێك ژ ئه‌وان بووم ئه‌وێن پشكدار د شه‌ڕێن پاقژكرنا سه‌رێ ئاكرێ و پیرس و بارزان "( الفلاح، ع 10، 20 اب 1963).
ڕۆژنامه‌یا (الفلاح) دهژمارا 20 ته‌باخا 1963 گوتاره‌ك ل ژێر ناڤونیشانێ " :گضینه علی برزان... وانشاء الله نگضی علی اسرائیل" به‌لاڤه‌كربوو، تێدا دیار كربوو:" برایێن هێژا: ئه‌ڤرۆ من دڤێت ژ هه‌می دلێ خوه پیرۆزباهییا هه‌وه بكه‌م ب سه‌ركه‌ڤتنا له‌شكه‌رێ هێژا ل سه‌ر دوژمنێن ئه‌وان بارزانییان، ژبه‌ری چه‌ند ڕۆژان مه گوھ ل ڕاگه‌هاندنا ئێزگه‌هێ ل سه‌ر بزاڤێن له‌شكه‌ری بوو ئه‌وا مزگینییا داگیركرنا ده‌ڤه‌را بارزان دایی جه‌ماوه‌ری ئه‌و ده‌ڤه‌را ژ هه‌می ده‌ڤه‌ران بهێزتر؛ چونكی بارزانی وه‌ك كه‌لهه‌كا ئاسێ لێكربوو و هه‌می نوكه‌رێن خوه یێن كۆمۆنیست و ده‌ره‌به‌گ لێ كۆمكربین، به‌لێ هێزا له‌شكه‌رێ عێڕاقێ ژ ئه‌ڤێ چه‌ندێ هه‌میێ مه‌زنتربوو و شییا بارزان داگیر بكه‌ت و هه‌می ڕێكان ڤه‌كه‌ت و ڕۆژێن بارزان كێم یێت ماین، پشتی له‌شكه‌رێ عێڕاقێ نه‌هیلاتی بارزانی ئه‌ردێ عێڕاقێ پارچه بكه‌ت و پارچه‌یه‌كا ئه‌ڤی ئه‌ردی ببتن و ل سه‌ر هندێ ڕا ل سه‌ر ئه‌ڤی ئه‌ردی ده‌وله‌ته‌كا داگیركاری دامه‌زرینت وه‌ك ئیسرائیل ل ده‌مێ جوهییان ئه‌ردێ برایێن عه‌ره‌ب ل فه‌له‌ستین داگیركری و حكوومه‌ته‌ك پێكهیناین ب ناڤێ حكوومه‌تا ئیسرائیل... و ئه‌م ناهێلن بارزانی حكوومه‌ته‌كێ د ئه‌ردێ مه‌دا پێك بهینت، برایێن هێژا وه‌ك پرسیار بۆ هه‌وه: داگیركرنا ئیسرائیل یان داگیركرنا بارزان ئاسانتره؟ ئیسرائیل یهێزتره یان بارزان؟ ئه‌ز دبێژم داگیركرنا ئیسرائیل ئاسانتره ژ داگیركرنا بارزان... چونكی ئه‌ز وه‌ك سه‌ربازه‌ك من پێش وه‌خت خزمه‌تا سه‌ربازی ل باكووری (كوردستانا عێراقێ) و ل فه‌له‌ستین كریه و پشكداری د كریارێن ئه‌وێ یێن سه‌ربازیدا كرییه... به‌لێ باكوورێ وه‌لاتی هه‌می چیا بوون و بزاڤێن سه‌ربازی ل چیایان گه‌له‌كا ب زه‌حمه‌ت بوو نه‌وه‌ك فه‌له‌ستین بوو ئه‌رده‌كێ ئاسان بوو و چ چیا لێ نه‌بوون، و جوهی لاوازتربوون ژ بارزانییان، جوهییان ب تنێ چه‌ك ژ ڕۆژئاڤایی وه‌ردگرتن به‌لێ بارزانییان چه‌ك ژ روسیا و ڕۆژئاڤایی وه‌ردگرت، ڕاسته روسیا ل سالا 1948 پشته‌ڤانیا جوهییان كربوو به‌لێ چه‌ك و پاره نه‌دابوو ئه‌وان وه‌ك نوكه ددنه بارزانی، به‌لێ ئه‌م عه‌ره‌ب بهێزن و مه له‌شكه‌ره‌كێ بهێز یێ هه‌ی و دشێن بارزان ئه‌وا ژ ئیسرائیلێ بهێزتر داگیر بكه‌ن، و ب ئانه‌هیا خودی وه‌ك چه‌وا بارزان هاته داگیركرن دێ فه‌له‌ستین هیته داگیركرن (ابو حمود، الفلاح، ع 10،20 اب 1963)، ل ئه‌ڤیرێ بهێزبوونا بارزانی و شۆڕه‌شا ئه‌یلوولێ دیار دبیت وه‌ك بزاڤه‌كا بهێزه دهێته ركابه‌ركرن دگه‌ل بزاڤا جوهییان و ده‌وله‌تا ئیسرائیل.
هێزێن عێڕاقێ ل 20 ته‌باخا 1963 ل ده‌ڤه‌را برادۆست شیابوون هه‌می گۆپیتكێن كۆنتڕۆلكری ل سه‌ر سه‌یدیكان كونتڕۆل بكه‌ن هوسا ده‌ڤه‌را باڵه‌ك ژ ده‌ڤه‌را برادۆست جوداكر(جریدة الجماهیر، ع 179، 20 اب 1963) پاشان سوارێن سه‌لاحه‌دیین شیابوون ده‌ڤه‌را برادۆست و لولان هه‌مییێ كۆنتڕۆل بكه‌ن، له‌وڕا ئێكسه‌ر وه‌زیرێ به‌ڕه‌ڤانییێ صالح مه‌هدی عه‌مماش بروسكه‌یه‌ك بۆ فه‌رمانده‌یێ هێزا مه‌ییدان هناردبوو و تێدا سوپاسییا سوارێن سه‌لاحه‌ددین كربوو ل سه‌ر كریارا كونتڕۆلكرنا ده‌ڤه‌را برادۆست و لولان (البلد، ع 19، 24 اب 1963؛ الجماهیر، ع 183، 24 اب 1963).
ڕۆژنامه‌یا (الجماهیر) و (البلد) دهژمارا 24 ته‌باخا 1963 ڕاپورته‌ك به‌لاڤه‌كر، و تێدا دیاركربوو"بۆ ماوه‌یه‌ك درێژه هژماره‌كا مه‌زن یا یاخیگه‌ران ل چیای سیبیران یێ ئاسێ كۆمبووینه ئه‌وێ ل سه‌ر ڕێكا مێرگه‌سۆر - جامه- شیروان مازن بنگه‌هێ دوویێ یێ بارزانییان پشتی بارزان، له‌وڕا هێزێن عێڕاقێ و سوارێن سه‌لاحه‌ددین ژ سپێده‌هییا ڕۆژا 23 ته‌باخا 1963 ژبۆ پاقژكرنا ئه‌ڤی چیایێ ئاسێ ده‌ست ب پێشڤه‌چوونێ كربوو، له‌وڕا هێرشكربوون ل سه‌ر ئه‌وان د ئه‌ڤی چیایدا شه‌ڕه‌كێ دژوار هاته ئه‌نجامدان و به‌رهنگارییه‌كا مه‌زن ژلایێ یاخیگه‌ران هاتبووكرن، به‌لێ ل دوویماهیكێ شیابوون یاخیگه‌ران ژناڤ ببه‌ن و كونتڕۆل ل سه‌ر چیای هاتبوو كرن، هوسا ڕێك ل به‌رامبه‌ر هێزێن عێڕاقێ بۆ بنگه‌هێ سێیێ یێ یاخیگه‌ران ئه‌وژی شیروان مازن هاته ڤه‌كرن" (الجماهیر، ع 183، 24 اب 1963؛ البلد، ع 19، 24 اب 1963).
ئیبراهیم فه‌یسه‌ل ئه‌نصاری فه‌رمانده‌یێ هێزا دوو ل مێرگه‌سۆر ل 24 ته‌باخا 1963 ڕاگه‌هاندنه‌ك ل سه‌ر شه‌ڕێ چیای سیبیران یێ ئاسێ ئه‌وێ ل 23 ته‌باخا 1963دابوو دبێژیت: "شه‌ڕه‌ك دژوار هاته ئه‌نجامدان بۆ ماوه‌یێ سێ ڕۆژان شه‌ڕ به‌رده‌وام بوو، به‌لێ ل دوویماهیكێ بارزانییان نه‌شیابوون خوه ل هه‌مبه‌ر هێزێن عێڕاقێ و سوارێن سه‌لاحه‌ددین یێن قاره‌مان ژ هه‌ركی و برادۆست و سورچی و كوما شیڤان یه‌زیدی و كوما شێخ جیتو سه‌ید ته‌ها و كوما ئه‌سعه‌د ئاغا شیته‌نه بگرن، له‌وڕا ل ڕۆژا چوارێ یاخیگه‌ران گوره‌پانا شه‌ڕی به‌ردابوون كه‌له‌خێن خوه یێن كوشتی هێلابوون، و ئاڵایا كۆمارا عێڕاقێ ل بلنداهیێن گۆپیتكا بیران هاته بلندكرن و ب ئه‌ڤێ هه‌لكه‌ڤتێ سوپاسییا خورتێن لیوایا پیاده یا سێ و هێزا تابورێن توپان، و هێزا ئه‌لهۆ و برایێن سوارێن سه‌لاحه‌ددین كربوو، پاشان وه‌زیرێ به‌ڕه‌ڤانییێ صالح مه‌هدی عه‌مماش بروسكه‌یه‌كا پیرۆزباهیێ بۆ ئه‌ڤان هێزا هناردبوو ب هه‌لكه‌ڤتا سه‌ركه‌ڤتنا ئه‌وان د كونتڕۆلكرنا چیای سیبیران" (الجماهیر، ع 184، 25 اب 1963).
پشتی كه‌ڤتنا هێزێن شۆڕه‌شگێرین كوردی ل چیای سیبیران و بارزان، هێزێن كوردان به‌ره‌ڤ هنده‌ك ده‌ڤه‌رێن جیاوازڤه چوون ل جهێ گه‌روویا كورانه جامه ل نێزیك سنوورێ توركیا، داكو به‌ڕه‌ڤانییێ ل بنگه‌هێ بارزان یێ دوویماهیكێ ل (شیروان مازن) بكه‌ن، ژبۆ كونتڕۆلكرنا هێزێن كورد هێزێن عێڕاقێ ب شێوازێ پێنگاڤ پێنگاڤ سه‌رده‌ری دگه‌ل ئه‌وان كربوو داكو شۆڕه‌شگێرێن كورد هه‌می ل جهه‌كێ كۆم ببن و پاشان هێرشێ ئه‌وان بكه‌ن ، ب ئه‌ڤی ڕێكێ ل ڕۆژا 14 ئه‌یلوولا 1963 كه‌رتێن سوپایێ دوو و سوارێن سه‌لاحه‌ددین و ب هاریكارییا هێزێن ئاسمانی هێرشه‌كا مه‌زن ل سه‌ر جهێ ئاسێ یێ شۆڕه‌شگێرێن كورد ل شیروان مازن كربوون، د ئه‌ڤێ هێرشێدا هێزێن عێڕاقێ شیابوون سه‌ركه‌ڤتنه‌كا مه‌زن توماربكه‌ن و چ سه‌ركه‌ڤتنێن ب ئه‌ڤی شێوه‌ی هه‌ر ژسه‌رده‌مێ ده‌ستپێكرنا كریارێن ئه‌وان ل حوزه‌یرانا 1963 و تا ئه‌ڤی ده‌می تومارنه‌كربوون دگه‌ل ئه‌ڤێ هێرشێ ده‌ستێ خو دانابوون ل سه‌ر گوندێن (واشی و مامشك و بیرسیا)" (الجماهیر، ع 205، 15 ایلول 1963).
ڕێڤه‌به‌رێ بزاڤێن سه‌ربازی ڕاگه‌هاندنه‌ك ل سه‌ر كریارێن كونترولكرنا ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ و ده‌ركرنا شۆڕه‌شگێرێن كورد دابوو، و دیاركر: ل ڕۆژا 16 ئه‌یلوولا 1963 سوپایێ دوو و سوارێن سه‌لاحه‌ددین سه‌ركه‌ڤتنه‌كا مه‌زن توماركربوون د كونرولكرنا ده‌ڤه‌را (جامه) ژ شۆڕه‌شگێرێن كورد و كونترولكرنا هه‌می ده‌ڤه‌رێن دكه‌ڤنه باشوورێ رووبارێ (روكجوك) (الجماهیر، ع 207، 17 ایلول 1963).
ڕێڤه‌به‌رێ بزاڤێن سه‌ربازی سوبحی عه‌بدولحه‌مید ڕاگه‌هاندنه‌ك بۆ ئاژانسا نووچه‌یێن عێڕاقێ ل 30 چریا ئێكێ 1963 دا و دیاركر: ب شێوه‌یه‌كی به‌رده‌وام شۆڕه‌شگێرێن كورد یێن خوه ڕاده‌ستی هێزێن نێشتیمانی دكه‌ن ب تایبه‌ت ل ئه‌ڤان دوویماهیكان هژماره‌كا زۆرا شۆڕه‌شگێران ب چه‌كێن خوه‌ڤه خوه ڕاده‌ستی هێزێن عێڕاقێ كربوون ژ ئه‌گه‌رێ ڕوخاندنا وره‌یا ئه‌وان، دناڤ ئه‌واندا هنده‌ك به‌رپرسێن پارتی ل ده‌ڤه‌را سلێمانییێ دگه‌لدا بوون و دوویماهیك ده‌سته‌یا شۆڕه‌شگێران ئه‌وێن خوه ڕاده‌ستی حكوومه‌تێ كرین گه‌هشتبوو (200) چه‌كداران دگه‌ل چه‌كێن ئه‌وان. پاشان ئاژانسا نووچه‌یێن عێڕاقێ پرسیار ل سه‌ر ڕاوه‌ستاندنا ده‌ركرنا ڕاگه‌هاندنێن كریارێن سه‌ربازی ل ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ (باكووری) ژێ كربوو؟ دبێژیت: له‌شكه‌رێ عێڕاقێ كۆنتڕۆل ل سه‌ر پتریا ده‌ڤه‌رێن گرنگ ئه‌وێن به‌رهنگارییا یاخیگه‌ران تێدا دژوار و ڕێكخستی كربوو، و ئه‌ڤ به‌رهنگارییه ب شێوه‌ێ دوویماهیكێ هاته ڕوخاندن، ب تنێ هنده‌ك كریارێن بچوویك وه‌ك ڕێگریێ و كارتیكرنا ل سه‌ر ڕێكان كو به‌رناكه‌ڤت باس ژێ بهێته‌كرن یێن ماین (الجماهیر، ع 251، 31 تشرین الاول 1963).
ب ئه‌ڤی ئاوایی شه‌ڕ و هێرشێن حكوومه‌تا عێڕاقێ ل سه‌ر ده‌ڤه‌رێن چیایێن كوردستانێ به‌رده‌وام دبیت هه‌تا ئه‌نجامدانا كوده‌تاییا 18 چریا دوویی 1963 به‌لێ حكوومه‌تا نوی دهێت هه‌ر به‌رده‌وام دبیت ل سه‌ر هێرشێن خوه بۆ سه‌ر ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ لێ ل دوویماهیكێ بۆ حكوومه‌تا عێڕاقێ دیاردبیت ڕێكا شه‌ڕی بێ مفایه و زیانه‌كا مه‌زن ب تایبه‌ت ژ ئالییێ ئابووری گه‌هشتبوو عێڕاقێ له‌وڕا هه‌وڵا دانوستاندنان دگه‌ل سه‌ركردایه‌تییا شۆڕه‌شا كوردی كربوو(عبد، 2022، 542 - 546).
د دوویماهیكا ئه‌ڤان شه‌ڕ و هێرشان سوبحی عه‌بدولحه‌مید ڕێڤه‌به‌رێ بزاڤێن سه‌ربازی دده‌مێ هێرشا حوزه‌یرانا 1963 دبیرهاتنێنێن خوه دا دبێژیت:"سه‌ره‌رایی هه‌بوونا گه‌له‌ك شۆڕه‌شێن كوردی ل عێڕاقێ، به‌لێ ب مه‌ترسیترین شۆڕه‌شا كوردی ئه‌و ژی شۆڕه‌شا 1961 ئه‌وا ب سه‌ركردایه‌تییا مه‌لا مسته‌فا بارزانی و ب هه‌ڤكاری و لایه‌نگرییا پارتی دیموكراتی كوردستان؛ چونكه ئه‌ڤێ شۆڕه‌شێ ئارمانجه‌كا سیاسی و نه‌ته‌وه‌یی هه‌بوو و ده‌ست ب داخوازكرنا مافێن خوه یێن نه‌ته‌وایه‌تی و ناسناما خوه یا سیاسی و دگه‌ل وێنه‌كرنا سنوورێن ده‌ڤه‌را كوردی ل عێڕاقێ و داخوازكرنا مافێ ئۆتۆنۆمی كربوو، و شۆڕه‌شه‌كا به‌رده‌وام بوو دمێژوویا كورداندا" (عبدالحمید، 2010، 269) .
ئه‌نجام
پشتی بدوویماهیك هاتنا ڤه‌كۆلینێ ئه‌ڤ ئه‌نجامێن ل خوارێ هاتنه دیاركرن:
1- حكوومه‌تا عێڕاقێ هه‌وڵه‌كا مه‌زن ژبۆ بنبركرنا نه‌ته‌وا كورد و نه‌هێلانا ئه‌وان كربوو، له‌وڕا هه‌می ڕێك بكارهینان ژبۆ بجهئینانا ئارمانجا خوه، لێ ل دوویماهیكێ به‌رهنگارییا بهێز یا كوردان بۆ دیاربوو ڕێكا شه‌ڕی بێ مفایه .
2- حكوومه‌تا عێڕاقێ هێرش و شه‌ڕێن خۆ ئه‌وێن ب دژی كوردان ب "پاقژكرنا ده‌ڤه‌رێن باكووری ژ یاخیگه‌ران" ناڤ كربوون.
3- ڕۆژنامه‌یا عێڕاقێ هه‌وڵا كێمكرنا سه‌نگا شۆڕه‌شا ئه‌یلوولێ و كوردان كربوو، له‌وڕا كورد ب گه‌له‌ك په‌یڤان سالوخه‌ت دابوو ناڤێ ئه‌وان وه‌ك كورد و شۆڕه‌شگێرێن كورد نه‌هینابوو به‌لكو دگۆت "العصاة، المتمردین، خیانة، الخونة، التمرد الانفصالی، عصابة المجرم البارزانی، العمیل..."
4- شۆڕه‌شا ئه‌یلوولێ نه ب شۆڕه‌شه‌كا نه‌ته‌وه‌یی یا كوردی هژماردبوون، به‌لكو ب شۆڕه‌شه‌كا تاكه‌كه‌سی و ب تنێ ب كه‌سایه‌تیا مه‌لا مسته‌فا بارزانی و بارزانییانڤه گرێدابوو، له‌وڕا به‌رده‌وام ناڤێ مه‌لا مسته‌فا بارزانی ب ناڤێ "بارزانیێ خایین" هینابوو خوار.
5- د ئه‌ڤی ماوه‌ییدا دیاردبیت ڕۆژنامه‌یا عێڕاقێ و حكوومه‌تا عێڕاقێ به‌رده‌وام ناڤێ كوردستانێ و ده‌ڤه‌رێن ئه‌وێ ب ده‌ڤه‌رێن باكووری دیاركربوون و سه‌ره‌رایی هندی وه‌سا دابوون دیاركرن كو كوردان دڤێن "ئیسرائیلا دوویێ ل باكوورێ عێڕاقێ" دابمه‌زرینین ئانكو پتریا جاران كورد ب ئیسرائیلیڤه گرێدابوون
په‌راوێز
([1])جریدة العروبة: ڕۆژنامه‌یه‌كا ڕۆژانه یا سیاسی بوو، سەرنڤیسەر و خودانێ ئیمتیازێ الحاج نعمان العانی بوو، ئێكه‌م ژماره ل 3 ئادارا 1963 هاتبوو ده‌ركرن، به‌لێ د ژماره‌یا دوویێیدا ل دویڤ داخوازییا ڕۆژنامه‌یا لواء العروبة ناڤێ وێ هاته گوهارتن بۆ العرب ژبه‌ر نێزیكییا ناڤی (العرب، ع 3، 5 اذار 1963).
(2)جریدة الشعب: ڕۆژنامه‌یه‌كا نه‌ته‌وه‌یی و سیاسی یا ڕۆژانه‌یه، ل 23 شوباتا 1963 هاتبوو ده‌ركرن ژلایێ حامد جبوری و یووسف ئه‌لخوره‌سان سه‌رنووسه‌رێ وێ بوو (العزاوی، ج 1، 2020،95؛ بطی، 1976، 331).
(3) جریدة الطلیعة: ڕۆژنامه‌یه‌كا سیاسی یا ڕۆژانه بوو ل به‌غدا هاتبوو ده‌ركرن، قاسم حه‌موودی سه‌رنووسه‌رێ وێ بوو، ئاڕاسته‌یا وێ یا نه‌ته‌وه‌یی بوو و گازییا ئێكگرتنا عه‌ره‌بی یا بله‌ز دكر (بطی، 1976، 330).
(4)جریدة الجماهیر: ل سالا 1963 ب زمانحالێ پارتا به‌عسا عه‌ره‌بیا ئیشتراكی هاتبوو ده‌ركرن، تارق عه‌زیز سەرنڤیسەرێ ئه‌وێ بوو، كه‌ریم شنتاق خودانێ ئیمتیازێ بوو، ئێكه‌م ژماره ل 11 شوباتا 1963 هاتبوو ده‌ركرن به‌رده‌وام بوو بۆ ماوه‌یێ 9 مه‌هات ل 18 چریا دوویێ 1963 هاته گرتن( بطی، 1970، 120؛ ابراهیم، 1976، 56).
(5) جریدة الهدف: ڕۆژنامه‌یه‌كا حه‌فتیانه یا گشتی بوو و پاشان بوویه ڕۆژنامه‌یه‌كا سیاسی یا ڕۆژانه ل مووسل هاتبووده‌ركرن، عه‌بدولباسط یوونس سه‌رنووسه‌رێ وێ بوو( بطی، 1976، 334).
(6) جریدة الفلاح: ڕۆژنامه‌یه‌كا سیاسی یا گشتی یا حه‌فتیانه بوو، ل به‌غدا ل ئادارا 1963 ژلایێ ئێكه‌تیا گشتی یا كومه‌لێن جوتیاران هاتبوو ده‌ركرن ئه‌حمه‌د ته‌ها ئه‌لعزوز سه‌رنووسه‌رێ ئه‌وێ بوو: (بطی، 1976، 333).
(7)جریدة الرقیب: ڕۆژنامه‌یه‌كا ڕۆژانه یا سیاسی بوو ل 25 حوزه‌یرانا 1963 ل مووسل هاتبوو ده‌ركرن، محیه‌ددین ئه‌بوئه‌لخه‌تاب سه‌رنووسه‌رێ ئه‌وێ بوو (شكر، 2010، 350؛ بطی، 1976، 335).
(8)جریدة البلد: ڕۆژنامه‌یه‌كا سیاسی یا ڕۆژانه‌یه ل حوزه‌یرانا 1963 ل به‌غدا ژلایێ عه‌بدولقادر ئه‌لبه‌راك هاتبووده‌ركرن، و به‌رده‌وام بوو هه‌تا ل 8 كانوونا دوویێ 1969 هاته ره‌تكرن (بطی، 1976، 336).
(9) جریدة الرائد العربی: ڕۆژنامه‌یه‌كا سیاسی یا حه‌فتیانه بوو ل 1963 ل به‌غدا ژلایێ عه‌بدولڕیزا نه‌جم هاتبووده‌ركرن، (بطی، 1970، 133) .
(10)جریدة الانوار:ڕۆژنامه‌یه‌كا گشتی یا حه‌فتیانه بوو ل حزیرانا 1963 هاتبووده‌ركرن (بطی، 1976، 335).
(11)جریدة النهضة: ڕۆژنامه‌یه‌كا سیاسی یا ڕۆژانه‌یه ل سالا 1963 ل سلێمانییێ ژلایێ عه‌بدولعه‌زیز ئه‌لتائی هاتبووده‌ركرن (بطی، 1970، 135).
لیستا ژێده‌ران
ئێك: ڕۆژنامه
(الأنوار، البلد، الجماهیر، الرقیب، الرئد العربی، الشعب، الطلیعة، العرب، الفلاح، النهضة، الهدف).
دوو: بیرهاتنێنێن كه‌سوكی:
- الأنصاری، ابراهیم فیصل، 2019. مذكرات الفریق الركن ابراهیم فیصل الأنصاری أیام لا تنسی، تحقیق و مراجهة: االواء الركن علاء الدین حسین مكی خماس، عمان.
- حمو، الفریق سعید، 1977. مذكرات امر لواء مشاة، بغداد.
- عبدالحمید، صبحی، 2010. مذكرات صبحی عبدالحمید العراق فی سنوات الستینیات 1960- 1968، سوریا.
- عبدالكریم فرحان، حصاد ثورة مذكرات تجربة السلطة فی العراق 1959 1968،ط2، دمشق،1996.
سێ: په‌رتووك:
أ- ب زمانێ كوردی
- بارزانی، مسعود، 2004. بارزانی و بزوتنه‌وه‌ی رزگاریخوازی كورد، شۆڕشی ئه‌یلوول 1961 -1975، به‌رگی سییه‌م، به‌شی یه‌كه‌م، هه‌ولێر.
- _________، 2020. بۆ مێژوو، چ 2، هه‌ولێر.
- ئه‌حمه‌د، نه‌وزاد عه‌لی، 2008. خه‌بات ئۆرگانی پارتی دیموكراتی كوردستان، سلێمانی.
- منیر، روژین چلبی، 2018. زاخۆ 14 ی تیرمه‌ها 1958 - 6 ی ئادارا 1975 ڤه‌كۆلینه‌كا مێژوویی - سیاسی، سه‌نته‌رێ زاخۆ بۆ ڤه‌كولینێن كوردی.
- سه‌رنی، هوژین مسعود، 2018. شوره‌شا ئیلونێ ل ده‌ڤه‌را به‌هدینان 1961 1975 ڤه‌كۆلینه‌كا مێژوویی، سه‌نته‌رێ زاخۆ بۆ ڤه‌كولینێن كوردی.
ب- ب زمانێ عه‌ره‌بی
- ابراهیم، زاهدة، 1976.كشاف الجرائد والمجلات العراقیة، مراجعة: عبدالحمید العلوچی، بغداد.
- العزاوی، خالد جاسم محمد و أخرون، 2020.انسكلوبیدیا الصحافة العراقیة، ج 1،بغداد.
- بطی، فائق، 1970. صحافة تموز وتطور العراق السیاسی،بغداد.
- محمود، ابراهیم، 2021. قنص الظلال (قراءات فی نماذج كتابیة حول ثورة أیلول الكوردیة 1961)، دهوك.
- لازاریف، م.س. وآخرون، 2011. تاریخ كوردستان، ترجمة: عبدی حاجی، دهوك.
- محمد، رزگار، 2001. عملیة دجلة حملة الحكومة العراقیة علی كوردستان عام 1963، اربیل.
- بطی، فائق، 1976.الموسوعة الصحفیة العراقیة، بغداد.
- درویش، عبدالحمید ، 2000. اضواء علی الحركة الكردیة فی سوریا، د.م.
دیشنر، غنثر، 2014. الكرد شعب بدون دولة تاریخ وأمل، ترجمة: د. جورج كتورة،اربیل.
- شكر، ملیح صالح،2010.تاریخ الصحافة العراقیة فی العهدین الملكی والجمهوری 1932 -1967،بیروت.
- عبد مراد، حیدر نجم، 2021. معجم ضباط ثورة أیلول 1961 1975، دهوك.
- عزیز، ته‌لار علی امین ، 2011. موقف تركیا من القضیة الكردیة فی العراق 1937 1975، السلیمانیة.
- قفطان، كاوس، 2004. الحركة القومیة التحرریة الكردیة فی كردستان العراق 1958 1964، سلیمانیة.
- وانلی، عصمت شریف، 2012. كردستان العراقیة هویة وطنیة (دراسة فی ثورة 1961)، ترجمة: سعاد محمد خضر، السلیمانیة.
چوار: ڤه‌كۆلین وگوتار
- ابو حمود، " گضینه علی برزان... وانشاء الله نگضی علی اسرائیل" جریدة الفلاح، ع 10،20 اب 1963.
- په‌سار، 1992." یومیات ثورة ایلول"، مجلة متین، ع 10، دهوك، تموز 1992.
- عبد و عبد، جاسم محمد و عبدالسمیع خلف، ایلول 2019."موقف الصحافة العراقیة، فی ضوء الموقف الدولی و الاقلیمی والعربی من القضیة الكردیة من 8 شباط 1963 17 تموز 1968"، مجلة دراسات فی التاریخ و‌الآثار، ع (71)، الأنبار.
- عبد، عبدالسمیع خلف ، آب 2022."هجمات الحكومة العراقیة علی المناطق الكوردیة فی حزیران 1963 فی الصحافة العراقیة"، مجلة دراسات فی التاریخ و الآثار، ع (82)، الأنبار .
- محمود، مجول محمد، 2018. "العسكر والمسألة الكردیة فی العراق، المشیر الركن عبدالسلاك محمد عارف {أنموذجا}، مجلة جامعة تكریت للعلوم الانسانیة، مج 25، ع 3،آذار 2018.
هجمات الحكومة العراقية على المناطق الكردية في حزيران 1973 في الصحافة العراقية
الخلاصة:
تُعدّ فترة البحث (حزیران 1963 31 تشرین الاول 1963) من الفترات المهمة في تاريخ الثورة الكوردیة المعروفة بثورة أيلول (1961 1975)، حیث شنت فیها الحكومة العراقیة هجوماً كبيراً على المناطق الكردية بمساعدة دولٍ عربية وإقليمية، علاوة على تمويلهم بالاسلحة من قبل بريطانيا وأمريكا لضرب المناطق الكردية من جميع المحاور، وبالمقابل واجهت مقاومة مستميتة من قبل قيادة الثورة والشعب الكردي.
وكانت للصحافة العراقية دور كبير بعد انقلاب 8 شباط 1963م، في كتابة ونشر المواضيع المتعلقة بالقضية الكردية، ومقابلات واراء الحكومة العراقية والكورد حول الحصول على الحقوق القومية، ومحاولة الكورد في الحصول على حقوقهم المشروعة في اتحاد وطنى عراقي، وحل المسألة الكردية، حيثُ استطاعت الصحافة توضيح الاحداث الواقعة في تلك الفترة، ولا سيما الحروب العنيفة بين الحكومة العراقية والحركة التحررية الكردية بشكل واضح للمجتمع.
مفتاح البحث: الكرد، البرزاني، ثورة أيلول ، الحكومة العراقية، التمرد.
The iraqi government operations on the kurdistan areas in june 1963 in the iraqi newspapares
ABSTRACT:
The research period is regarded as a significant period in the history of the Aylul Revolution.The Iraqi government received assistance from several Arab and regional countries, while Britain and the United States provided weapons to target the Kurdistan region from all directions. At the same time, The Kurdish revolutionaries fought vigorously against these assaults.After the coup of February 8, 1963, the Iraqi newspapers played a major role in writing and publishing articles on the Kurdish issue,the views of the Iraqi government and the Kurds on the Kurdish national rights, and the Kurdish efforts to achieve them. The legitimate rights of the Kurdish people in the Iraqi national unity were also prioritized by the Iraqi newspaper engaging to find viable solutions to the Kurdish issue. The newspaper was able to effectively contribute in the explanation of the incident that took place during that period, notably the intense fights that occurred between the Iraqi government and the Kurdish liberation movement.
KEYWORDS : Kurds, Barzani, Aylul Revolution, Iraqi government, rebels
* ڤەکولەرێ بەرپرس.
This is an open access under a CC BY-NC-SA 4.0 license (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/)